Trong nhiều thập kỷ, Foxconn được nhắc đến như “cỗ máy lắp ráp iPhone” lớn nhất thế giới — biểu tượng của chuỗi cung ứng toàn cầu, của sự chính xác công nghiệp và của sức mạnh sản xuất đại trà. Thế nhưng, vào thời điểm smartphone bước vào quỹ đạo bão hòa, nhu cầu không còn tăng trưởng bùng nổ, và căng thẳng chuỗi cung ứng Mỹ - Trung gia tăng, Foxconn hiểu rằng một kỷ nguyên mới đang mở ra.
Người dẫn đường của cuộc chuyển mình này chính là Young Liu, vị kỹ sư trầm tính, kỷ luật, và kiên định, người đã biến sự thận trọng thành một chiến lược chuyển đổi mang tính “hệ thống”, thay đổi cả hướng đi của tập đoàn trị giá gần 100 tỷ USD.
Khi Liu tiếp quản vị trí chủ tịch Foxconn vào năm 2019, ông đối diện một thực tế mà nhiều lãnh đạo trước đó từng e ngại: hơn một nửa doanh thu của Foxconn phụ thuộc vào Apple, mà trọng tâm là iPhone. Trong khi đó, thị trường smartphone đã mất đi tốc độ tăng trưởng, ngày càng cạnh tranh và chịu sức ép biên lợi nhuận giảm.
Liu lúc này không chỉ nhìn thấy rủi ro phụ thuộc vào một khách hàng, mà còn sớm nhận ra cơ hội lớn từ sự trỗi dậy của AI, điện toán đám mây và cơ sở hạ tầng tính toán hiệu năng cao. Từ nhận thức đó, ông bắt đầu thúc đẩy chiến lược “tái cấu trúc âm thầm” cho Foxconn — chuyển trục khỏi điện tử tiêu dùng sang các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao hơn.
Financial Times mô tả chiến lược này là một cuộc chuyển đổi “mang tính hệ thống”, chứ không phải phản ứng ngắn hạn với biến động thị trường. Liu không chỉ tìm cách mở thêm nguồn thu, mà xây dựng một trụ cột phát triển mới: máy chủ AI, trung tâm dữ liệu và sản phẩm cho các nền tảng siêu máy tính. Chính ông là người chủ động thúc đẩy mối quan hệ với Nvidia, từ hợp tác sản xuất linh kiện tham chiếu năm 2002 đến việc trở thành một trong những nhà lắp ráp máy chủ AI lớn nhất cho Nvidia, OpenAI và các hãng công nghệ điện toán đám mây.
Reuters dẫn lời Chủ tịch Liu cho biết Foxconn có năng lực sản xuất 1.000 AI racks mỗi tuần và sẽ tiếp tục mở rộng trong năm tới. Đây là con số lớn đến mức đặt Foxconn vào nhóm nhà cung ứng hạ tầng AI hàng đầu thế giới.
Trong một báo cáo khác, Liu khẳng định doanh thu máy chủ có thể vượt doanh thu iPhone trong vòng hai năm, đánh dấu sự thay đổi lớn nhất trong cơ cấu doanh thu Foxconn kể từ khi hãng ký hợp đồng sản xuất iPhone cho Apple cách đây gần hai thập kỷ. Cũng theo Reuters, mảng server đã tăng tốc đến mức trở thành động lực tăng trưởng chính, vượt mặt mảng thiết bị điện tử tiêu dùng truyền thống.
Cuộc cách mạng mà Liu dẫn dắt không chỉ diễn ra trong nội bộ Foxconn mà còn lan sang toàn bộ chuỗi cung ứng. Foxconn đã phê duyệt hơn 1,37 tỷ USD đầu tư mở rộng cơ sở sản xuất AI tại Đài Loan, Mỹ và Mexico. Công ty cũng hợp tác với OpenAI để thiết kế và sản xuất phần cứng AI tại Mỹ — động thái cho thấy Foxconn muốn chuyển một phần trọng tâm khỏi Trung Quốc, đồng thời đóng vai trò cốt lõi trong chiến lược tự chủ công nghệ của Mỹ.
Nhìn sâu vào triết lý của Liu, có thể thấy ông không cố gắng xoay chuyển Foxconn bằng những cú đánh ồn ào, mà bắt đầu từ những gì Foxconn đã có: năng lực sản xuất quy mô lớn, chuỗi cung ứng dày dạn kinh nghiệm, kỹ năng kỹ thuật và khả năng tối ưu chi phí. Ông tin rằng sự trỗi dậy của AI — đòi hỏi hàng triệu GPU, hàng nghìn giá máy chủ, lượng tản nhiệt và điện năng khổng lồ — sẽ mở ra một thị trường sản xuất hoàn toàn mới, tương tự cách smartphone tạo ra nhu cầu sản xuất quy mô lớn hai thập kỷ trước.
Dưới triều đại Liu, Foxconn mở rộng hạ tầng server ra ngoài châu Á. Các nhà máy ở Wisconsin, Ohio và Texas trở thành trung tâm sản xuất thiết bị AI cho thị trường Bắc Mỹ. Mexico tiếp tục được mở rộng để đảm bảo các khách hàng Mỹ có thể nhận hàng nhanh và giảm phụ thuộc vào Trung Quốc. Chính chiến lược đa dạng hóa địa lý này giúp Foxconn đứng vững trong thời kỳ địa chính trị bất ổn.
Điều đáng nói là trong khi nhiều công ty công nghệ khác phải chạy đua để bắt kịp “cơn sốt AI”, Foxconn đã âm thầm chuẩn bị nền móng từ lâu. Financial Times chỉ ra rằng Foxconn đã làm server từ năm 2009, GPU từ năm 2002, và linh kiện AI từ trước khi ChatGPT ra đời. Điều Liu làm không phải là thay đổi hướng đi, mà là đẩy tăng tốc đúng thời điểm, khi AI và điện toán hiệu năng cao bùng nổ nhu cầu.
Hành trình này dĩ nhiên không chỉ toàn màu hồng. Áp lực tăng vốn, chi phí xây dựng hạ tầng server, nhu cầu nhân lực chất lượng cao và cạnh tranh với các nhà sản xuất máy chủ khác như Quanta Computer hay Wiwynn khiến cuộc chơi này khó khăn hơn nhiều so với sản xuất điện thoại. Mảng xe điện (EV) mà Foxconn từng kỳ vọng vẫn chưa tạo được dấu ấn lớn do thị trường EV biến động. Ngoài ra, việc mở rộng sản xuất ra nhiều khu vực cũng khiến Foxconn phải đối mặt với bài toán phức tạp về logistics và chi phí.
Dù vậy, Liu chưa bao giờ coi chuyển đổi là nhiệm vụ ngắn hạn. Ông thường nhắc rằng chuyển đổi của Foxconn là “hành trình 10 năm”, trong đó 2023–2026 là giai đoạn xoay trục quan trọng, và đến 2030 Foxconn phải trở thành “nhà cung ứng hạ tầng AI số một thế giới”. Khi được hỏi về ảnh hưởng của iPhone, Liu từng trả lời: “iPhone vẫn rất quan trọng. Nhưng Foxconn không thể sống nhờ iPhone mãi”. Đó là câu nói thể hiện rõ tư duy dài hạn của ông: tôn trọng quá khứ nhưng không để bị ràng buộc bởi nó.
Dự án Elephant tại bang Karnataka, Ấn Độ là minh chứng rõ ràng cho hướng đi này. Cơ sở trị giá 2,5 tỷ USD được thiết lập để trở thành nhà máy lớn thứ hai của Foxconn bên ngoài đại lục, trong tương lai sẽ tạo ra 40.000 việc làm. Giá bất động sản trong khu vực đã tăng 35% kể từ khi Foxconn ghé thăm, theo dữ liệu từ công ty tư vấn bất động sản Anarock.
“Sự gia nhập của Foxconn là rất lớn đối với Devanahalli — có thể nói là một thời điểm then chốt trong quá trình chuyển đổi của thành phố này”, Ashwanth Sajeevan, CEO của PropPulse.ai, một nền tảng tư vấn bất động sản Bengaluru, chia sẻ với Rest of World: “Giống như việc gieo mầm cho một thành phố mới tại Devanahalli chỉ sau một đêm vậy. Nó thúc đẩy nhu cầu về nhà ở, thu hút các ngành công nghiệp phụ trợ và nhà cung cấp. Nói chung là tập trung sự chú ý vào khu vực này”.
Foxconn đã hợp tác với các nhà phát triển bất động sản địa phương để cung cấp nơi ở cho lực lượng lao động đến từ Trung Quốc và các nước Đông Nam Á như Philippines và Đài Loan. Các nhà phát triển dự đoán sẽ có hàng chục nghìn công nhân đổ về, không chỉ nhờ Dự án Elephant mà còn do Cheetah — nhà máy cũng của Foxconn chuyên sản xuất linh kiện xe điện gần đó.
Có thể thấy, Dự án Elephant không chỉ là một nhà máy sản xuất – nó đánh dấu sự thay đổi chiến lược sâu hơn: Foxconn chuyển từ “chỉ lắp ráp điện thoại” sang “khai mở thị trường mới, đa dạng nguồn cung, giảm phụ thuộc vào Trung Quốc và thị trường điện thoại truyền thống”. Nhà máy đặt gần sân bay quốc tế Bengaluru, liên kết với nhiều dự án phụ trợ và bất động sản, tạo ra hiệu ứng lan tỏa lớn cho vùng công nghiệp. Young Liu từng khẳng định rằng dự án này sẽ “đặt nền móng vững chắc cho các kế hoạch khác của chúng tôi, từ cơ khí – máy chính xác, tới linh kiện xe điện, thiết kế IC và bán dẫn” tại Ấn Độ.
Nhìn vào Foxconn hôm nay, có thể nói Young Liu đã kéo công ty từ “kỷ nguyên smartphone” bước vào “kỷ nguyên AI” bằng một chiến lược kiên định và bền bỉ. Dưới sự dẫn dắt của ông, Foxconn đang biến đổi bản chất của mình: từ nhà lắp ráp tiêu dùng sang nhà sản xuất hạ tầng công nghệ cốt lõi. Đây là cuộc chuyển mình hiếm hoi trong lịch sử ngành công nghệ — nơi một doanh nghiệp phụ thuộc vào một khách hàng lớn lại có thể tự tái định vị để đi trước một cuộc cách mạng mới.
Theo: Nikkei Asia, Financial Times
.png "Chủ tịch và Tổng Giám đốc thoái gần hết vốn, cổ phiếu \"bốc đầu\" tăng kịch trần"){kind=avatar}
