Tờ Reuters đưa tin, chiến dịch của cựu Tổng thống Donald Trump và cố vấn Elon Musk nhằm cắt giảm mạnh bộ máy hành chính Mỹ đã mở rộng vào thứ sáu, dẫn đến việc sa thải hơn 9.500 nhân viên phụ trách nhiều lĩnh vực, từ quản lý đất đai liên bang đến chăm sóc cựu chiến binh.
Các nhân viên tại Bộ Nội vụ, Năng lượng, Cựu chiến binh, Nông nghiệp và Y tế & Dịch vụ Nhân sinh đã bị chấm dứt hợp đồng trong một đợt cắt giảm lớn – nhưng không hoàn toàn – nhắm vào những nhân viên đang trong giai đoạn thử việc năm đầu tiên, vốn có ít quyền bảo vệ việc làm hơn.
Theo báo cáo từ Reuters và các hãng tin lớn khác của Mỹ, đợt sa thải này bổ sung vào khoảng 75.000 nhân viên đã chấp nhận gói hỗ trợ thôi việc do ông Donald Trump và Elon Musk đề xuất nhằm khuyến khích họ tự nguyện rời đi. Theo Nhà Trắng, con số này tương đương khoảng 3% trong tổng số 2,3 triệu nhân viên dân sự liên bang.
Ông Trump cho rằng bộ máy chính phủ quá cồng kềnh, gây lãng phí và thất thoát tài chính nghiêm trọng. Hiện nợ công của chính phủ Mỹ lên tới 36.000 tỷ USD, trong khi thâm hụt ngân sách năm ngoái đạt 1.800 tỷ USD. Cả hai đảng đều đồng thuận về sự cần thiết của cải cách bộ máy hành chính.
Tuy nhiên, phe Dân chủ tại Quốc hội cho rằng ông Trump đang lấn át quyền lập pháp theo Hiến pháp về kiểm soát ngân sách liên bang, dù phần lớn các nghị sĩ Cộng hòa – những người đang nắm quyền tại cả Thượng viện và Hạ viện – đều ủng hộ các động thái này.
Theo các nguồn tin của Reuters, tốc độ và quy mô cắt giảm do Elon Musk dẫn đầu đã gây ra sự bất mãn ngày càng lớn trong nội bộ nhóm trợ lý của ông Trump, đặc biệt là Chánh văn phòng Nhà Trắng Susie Wiles, do thiếu sự phối hợp chặt chẽ.
Ngoài việc cắt giảm nhân sự, ông Trump và Musk còn tìm cách loại bỏ các chế độ bảo vệ công chức đối với nhân viên sự nghiệp, đóng băng hầu hết viện trợ nước ngoài của Mỹ và tìm cách giải thể một số cơ quan chính phủ, bao gồm Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) và Cục Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng (CFPB).
Theo nguồn tin của Reuters, gần một nửa số nhân viên thử việc tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cùng nhiều nhân sự tại Viện Y tế Quốc gia (NIH) đang bị buộc phải rời khỏi vị trí.
Cơ quan Kiểm lâm Mỹ (U.S. Forest Service) đang sa thải khoảng 3.400 nhân viên mới tuyển, trong khi Cơ quan Công viên Quốc gia (National Park Service) chấm dứt hợp đồng với khoảng 1.000 nhân sự.
Sở Thuế vụ Mỹ (IRS) cũng đang chuẩn bị sa thải hàng nghìn nhân viên vào tuần tới. Động thái này có thể gây ảnh hưởng đến nguồn lực trước thời hạn nộp thuế thu nhập cá nhân vào ngày 15/4.
Bên cạnh đó, các biện pháp cắt giảm ngân sách khác đang làm dấy lên lo ngại về nguy cơ gián đoạn các dịch vụ thiết yếu. Theo các tổ chức bị ảnh hưởng bởi chính sách cắt giảm, một tháng sau khi cháy rừng tàn phá Los Angeles, các chương trình liên bang đã ngừng tuyển dụng lính cứu hỏa theo mùa và đình chỉ việc loại bỏ vật liệu dễ cháy như gỗ khô trong rừng.
Các động thái sa thải hàng loạt do Elon Musk – người giàu nhất thế giới – dẫn đầu tiếp tục gây tranh cãi, khi ông ngày càng có ảnh hưởng sâu rộng trong chính quyền ông Trump.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent hôm thứ sáu đã bác bỏ những lo ngại về cách tiếp cận mạnh tay của Musk, so sánh chiến dịch mang tên "Bộ Hiệu quả Chính phủ" (DOGE) của ông với một cuộc kiểm toán tài chính.
"Họ là những người nghiêm túc, đang đi từ cơ quan này sang cơ quan khác để kiểm tra và tìm ra phương thức hoạt động hiệu quả nhất", Bessent nói với Fox Business Network.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia ngân sách, Musk đang dựa vào một nhóm kỹ sư trẻ ít kinh nghiệm trong quản lý nhà nước để điều hành chiến dịch này, và các quyết định cắt giảm nhân sự dường như được thúc đẩy bởi ý thức hệ hơn là tiết kiệm chi phí.
Trong khi đó, các nhân viên liên bang bị sa thải bày tỏ sự bất ngờ và phẫn nộ.
"Tôi đã cống hiến rất nhiều cho đất nước này. Là một cựu chiến binh đã phục vụ trong quân đội, tôi cảm thấy mình bị phản bội", Nick Gioia, người từng có tổng cộng 17 năm làm việc cho Bộ Quốc phòng trước khi gia nhập Cơ quan Nghiên cứu Kinh tế thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) vào tháng 12 chia sẻ. Ông bị sa thải vào tối thứ năm.
"Tôi không nghĩ đây là vấn đề liên quan đến nhân viên liên bang. Tôi cảm thấy đây chỉ là một trò chơi", Gioia nói. Ông sống tại Elizabethtown, Kentucky, và có một đứa con mắc chứng động kinh. "Khi thấy Musk đăng những dòng tweet khoe khoang rằng ông ấy đang làm rất tốt, tôi nghĩ ông ấy không nhận ra những quyết định này ảnh hưởng đến cuộc sống của bao nhiêu người".
Steve Lenkart, Giám đốc điều hành của Liên đoàn Công nhân Liên bang Quốc gia (NFFE), tổ chức đại diện hơn 100.000 nhân viên liên bang, nhận định chính quyền ông Trump sẽ tiếp tục tập trung vào các cơ quan quản lý tài chính và công nghiệp.
"Thực chất, toàn bộ chiến dịch này là để chính phủ bớt can thiệp vào các ngành công nghiệp và tạo điều kiện cho giới siêu giàu", Lenkart nói. "Đó cũng là lý do Musk hào hứng với kế hoạch này đến vậy".
Một số quyết định sa thải nhân viên chính phủ đã vấp phải sự phản đối từ tòa án liên bang hoặc bị điều chỉnh lại.
Theo các nguồn tin của Reuters, khoảng 1.200 - 2.000 nhân viên tại Bộ Năng lượng đã bị sa thải, trong đó có 325 người từ Cơ quan Quản lý An ninh Hạt nhân Quốc gia (NNSA) – đơn vị chịu trách nhiệm giám sát kho vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, một phần các quyết định này đã bị thu hồi để giữ lại những nhân sự thiết yếu trong lĩnh vực an ninh hạt nhân. Hiện chưa rõ có bao nhiêu trong số 325 nhân viên bị sa thải được phục hồi công việc.
Ngoài ra, chính quyền ông Trump cũng đã tạm thời dừng việc sa thải nhân viên tại Cục Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng (CFPB) sau khi một tòa án liên bang ra lệnh hoãn vào thứ sáu, giúp nhân viên tại đây tránh được làn sóng cắt giảm trong phút chót.
Các công đoàn đại diện cho nhân viên liên bang đã đệ đơn kiện nhằm ngăn chặn kế hoạch sa thải và mua lại hợp đồng lao động.
Ba thẩm phán liên bang đang xem xét các vụ kiện liên quan đến chiến dịch DOGE, bao gồm việc liệu đội ngũ của Musk có quyền truy cập vào hệ thống thanh toán của Bộ Tài chính và dữ liệu nhạy cảm từ các cơ quan y tế, bảo vệ người tiêu dùng và lao động hay không.
Một trong số đó, một thẩm phán liên bang tại New York, đã gia hạn lệnh cấm tạm thời, ngăn DOGE tiếp cận hệ thống của Bộ Tài chính. Lệnh này đã có hiệu lực từ thứ bảy tuần trước.
Theo: Reuters
