Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam

Theo Báo cáo Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (Global Innovation Index – GII) mới nhất do Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) công bố, phạm vi khảo sát mở rộng từ 133 lên 139 quốc gia và vùng lãnh thổ.

GII là một bộ công cụ đánh giá năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia có uy tín trên thế giới, phản ánh mô hình phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của các quốc gia. Qua đó, các quốc gia thấy được bức tranh tổng thể cũng như các điểm mạnh, điểm yếu của mình.

Theo Báo cáo GII 2025, Việt Nam được xếp hạng 44/139 quốc gia, nền kinh tế, duy trì thứ hạng năm 2024. Việt Nam tiếp tục có sự cải thiện thứ hạng đầu vào đổi mới sáng tạo, tăng 3 bậc so với năm 2023, từ vị trí 53 lên 50 (đầu vào đổi mới sáng tạo gồm 5 trụ cột: Thể chế, Nguồn nhân lực và nghiên cứu, Cơ sở hạ tầng, Trình độ phát triển của thị trường, Trình độ phát triển của doanh nghiệp).

Đầu ra đổi mới sáng tạo vẫn có thứ hạng tốt hơn Đầu vào đổi mới sáng tạo dù thứ hạng giảm 1 bậc so với 2024, từ vị trí 36 xuống 37 (đầu ra đổi mới sáng tạo gồm 2 trụ cột: Sản phẩm tri thức và công nghệ, Sản phẩm sáng tạo). 

Việt Nam duy trì vị trí thứ 2 trong nhóm các quốc gia thu nhập trung bình thấp. Quốc gia thu nhập trung bình thấp xếp trên Việt Nam là Ấn Độ với thứ hạng 38.

Ngoài ra, có 3 quốc gia có thu nhập trung bình cao xếp trên Việt Nam là: Trung Quốc xếp hạng 10, Malaysia xếp hạng 34, Thổ Nhĩ Kỳ xếp hạng 43, còn lại tất cả các quốc gia xếp trên Việt Nam đều là các quốc gia có nền công nghiệp phát triển, thuộc nhóm thu nhập cao, tỷ lệ chi cho nghiên cứu và phát triển/GDP cao. Trong khu vực ASEAN, Việt Nam vượt lên trên Thái Lan, đứng thứ 3 sau Singapore và Malaysia.

Báo cáo GII 2025 cũng ghi nhận Việt Nam là một trong 9 quốc gia thu nhập trung bình cải thiện thứ hạng nhanh nhất tính từ năm 2013 (gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam, Philippines, Indonesia, Iran, Morocco, Albania và Thổ Nhĩ Kỳ). Việt Nam cũng là một trong 2 quốc gia giữ kỷ lục có thành tích vượt trội so với mức độ phát triển trong 15 năm liên tiếp gồm Ấn Độ (nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới với GDP đạt khoảng 3.900 tỷ USD, theo IMF) và Việt Nam. 

Trong 15 năm liền, Việt Nam luôn có kết quả đổi mới sáng tạo cao hơn so với mức độ phát triển, cho thấy hiệu quả trong việc chuyển các nguồn lực đầu vào thành kết quả đầu ra đổi mới sáng tạo. 

GII 2025 xác định 17 nền kinh tế – ít hơn hai so với năm 2024 – đạt kết quả cao hơn mong đợi so với trình độ phát triển, qua đó khẳng định vị thế là những quốc gia vượt trội về đổi mới sáng tạo trong năm.

Ấn Độ (hạng 38) và Việt Nam (hạng 44) duy trì chuỗi thành tích ấn tượng khi trở thành các quốc gia vượt trội về đổi mới sáng tạo trong 15 năm liên tiếp kể từ năm 2011. Hai nền kinh tế thu nhập trung bình thấp này vượt trội so với nhóm thu nhập cùng cấp ở cả 7 trụ cột GII, thậm chí còn vượt qua cả các chuẩn mực của nhóm thu nhập trung bình cao.

Hơn nữa, GII 2025 ghi nhận sự bứt phá mạnh mẽ từ các nền kinh tế thu nhập trung bình. Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Việt Nam tiếp tục thăng hạng. Các quốc gia khác như Senegal, Tunisia, Uzbekistan và Rwanda đang nổi lên như những nước vượt trội về đổi mới sáng tạo. Các khu vực như Trung và Nam Á, cùng Trung Đông, đang tiến bước vững chắc, góp phần tạo nên một bức tranh đổi mới sáng tạo đa dạng hơn.

Ngoài ra, Việt Nam là một trong ba quốc gia (Trung Quốc, Việt Nam, Ethiopia) có tốc độ tăng trưởng năng suất lao động nhanh nhất trong giai đoạn 2014-2024. Cụ thể, tốc độ tăng trưởng năng suất lao động của Trung Quốc đạt khoảng 5,9%/năm, Việt Nam khoảng 5,4%/năm và Ethiopia khoảng 5%/năm. Tốc độ tăng trưởng năng suất lao động đạt kết quả như vậy bởi những quốc gia này có dân số lớn vùng với sự tiến bộ nhanh chóng về mặt kinh tế, điều này đóng vai trò then chốt đối với phát triển toàn cầu.