Buồn của nền kinh tế lớn thứ 4 thế giới: 9 triệu ngôi nhà bỏ hoang nhưng người dân vẫn ‘thiếu đất sống’, diện tích nhà ‘co rúm’ chạm mức thấp nhất 30 năm – vì đâu nên nỗi?

Theo khảo sát mới nhất của chính phủ Nhật Bản thực hiện vào năm 2023, nhà ở tại nước này đang ngày càng nhỏ. Diện tích mặt sàn bình quân giảm xuống mức thấp nhất 30 năm. Tổng diện tích mỗi ngôi nhà là khoảng 92 mét vuông, giảm 3 mét vuông so với đỉnh điểm năm 2003.

Một trong những lý do khiến diện tích nhà ở thu hẹp là chi phí xây dựng tăng cao. Các nhà phát triển đang thiết kế những ngôi nhà nhỏ hơn để duy trì lợi nhuận. Các nhà phân tích cảnh báo rằng những người trẻ tuổi có thể ngần ngại kết hôn và sinh con nếu nhà quá chật chội.

Theo Khảo sát Nhà ở và Đất đai của Bộ Nội vụ và Truyền thông được tiến hành 5 năm một lần, diện tích nhà ở tại Nhật Bản bắt đầu tăng lên từ những năm 1960 sau đó đạt đến mức đỉnh vào những năm 2000. Kể từ đó, con số bắt đầu thu hẹp và được thể hiện rõ trong vài năm trở lại đây.

Diện tích bình quân nhà ở một hộ gia đình và các căn hộ chung cư đã giảm so với khảo sát năm 2018. Cụ thể, các căn hộ chung cư có diện tích trung bình khoảng 50 mét vuông trong cuộc khảo sát mới nhất, thấp hơn so với mức 55 mét vuông mà chính phủ Nhật Bản cho là cần thiết để hai người sống thoải mái ở khu vực thành thị.

"Chúng tôi cảm thấy như mình đang nghẹt thở, nhưng không còn lựa chọn nào khác", một người phụ nữ ngoài 50 tuổi sống cùng chồng trong một ngôi nhà thuê chỉ rộng khoảng 30 mét vuông cho biết. Cặp đôi này đã nghĩ đến việc chuyển đi, nhưng không đủ khả năng mua nhà, hoặc thậm chí là thuê một ngôi nhà lớn hơn gần nơi làm việc.

Khảo sát Thống kê về Khởi công Xây dựng chỉ ra rằng nhà ở tại Nhật Bản đã thu hẹp hơn nữa kể từ đầu năm 2024.

Nhà nghiên cứu Tadashi Matsuda tại Viện Kinh tế Bất động sản cho biết chi phí tăng là lý do khiến nhà ở ngày càng nhỏ hơn. Một chỉ số về chi phí xây dựng do Bộ Cơ sở Hạ tầng tính toán đang tăng 30% so với năm 2015. Giá đất cũng đang tăng tại các khu vực đông dân.

Nhà phân tích Masayuki Takahashi tại công ty nghiên cứu bất động sản Tokyo Kantei cho biết: “Nếu giá tăng quá cao đẩy chi phi cho người mua, nhu cầu nhà ở sẽ không thể duy trì. Các động thái nhằm kiểm soát giá bằng cách thu hẹp diện tích nhà ở đã gia tăng”.

Nhu cầu về những ngôi nhà rộng rãi cũng đang giảm dần. Cuộc điều tra dân số quốc gia cho thấy các hộ gia đình một người hiện chiếm 38% tổng số, tăng 3,5% so với giai đoạn 2015-2020. Nhưng ngay cả với những người sống một mình, nhiều người cũng cảm thấy nhà của họ quá nhỏ. Ông Matsuda cho biết nhiều người thậm chí còn chấp nhận sống chật hẹp để phù hợp với nhu cầu của nhà cung cấp.

Nhu cầu về nhà xây dựng theo yêu cầu cũng đã giảm mạnh. Hoạt động khởi công xây dựng những căn nhà như vậy đã giảm liên tiếp trong gần ba năm tính đến tháng 9/2024. Nhà phân tích Takahashi cho biết người giàu lại thích những căn hộ chung cư ở thành phố hơn là nhà ở truyền thống ở vùng ngoại ô.

Trong khi đó, tính đến tháng 10 năm 2023, Nhật Bản có đến hơn 9 triệu căn nhà bị bỏ hoang, chủ yếu ở các khu vực nông thôn, do dân số suy giảm. Những căn nhà này bị xuống cấp khiến nhiều người tuy được thừa kế nhưng không có khả năng cải tạo hoặc thậm chí phá bỏ.

Những người muốn mua nhà, đặc biệt là các cặp vợ chồng làm văn phòng, sẽ ưu tiên tìm nhà ở các thành phố lớn. Nhưng họ gặp khó khăn trong việc tìm được những căn hộ rộng rãi ở những vị trí thuận tiện cho công việc.

"Chúng tôi đang cân nhắc mua một căn hộ chung cư rộng rãi, nhưng không đủ khả năng mua một căn hộ mới. Ngay cả những căn hộ chung cư đã qua sử dụng cũng nằm ngoài tầm với của chúng tôi", một phụ nữ ngoài 30 tuổi ở Yokohama, phía tây nam Tokyo cho biết.

Nhiều người trẻ có thể không muốn lập gia đình nếu không có nơi ở ổn định. Những ngôi nhà nhỏ cuối cùng có thể khiến các cặp đôi từ bỏ ý định sinh con hoặc sinh nhiều con, làm trầm trọng thêm tình trạng tỷ suất sinh giảm ở Nhật Bản.

Nhà phân tích Takahashi cho biết rất khó để phá vỡ xu hướng hướng những ngôi nhà ngày càng nhỏ đi chỉ bằng chính sách nhà ở. “Tiền lương tăng ổn định theo giá trị thực tế là chìa khóa để đảo ngược tình hình hiện tại”, ông cho biết.

Theo Nikkei Asia