Buồn của các quốc gia xuất khẩu gạo châu Á: Ông trùm nhập khẩu lớn thứ 3 thế giới sắp dư thừa đến 4 triệu tấn gạo, nối gót Philippines tiếp tục ngừng nhập khẩu

Cơ quan Lương thực Quốc gia Indonesia (Bapanas) cho biết sản lượng gạo trong nước đạt mức cao kỷ lục đã giúp hạ nhiệt giá gạo toàn cầu, đồng thời củng cố vị thế của Indonesia trong chuỗi cung ứng lương thực thế giới.

Cụ thể, ông Andi Amran Sulaiman, Giám đốc Bapanas, cho biết Indonesia đã góp phần làm giảm giá lương thực toàn cầu từ khoảng 650 USD/tấn xuống còn 371 USD/tấn hiện nay.

“Thành tựu này phần lớn nhờ nỗ lực của nông dân và chính sách điều hành sản xuất hợp lý,” ông nói trong một tuyên bố vào đầu tháng 11 vừa qua.

Theo ông Sulaiman, việc tăng cường sản xuất gạo trong nước không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân mà còn giúp củng cố Dự trữ Gạo của Chính phủ (CBP), hiện đạt khoảng 3,8 triệu tấn. Cơ quan Thống kê Indonesia (BPS) dự báo sản lượng gạo năm 2025 sẽ đạt 34,77 triệu tấn, tăng đáng kể so với mức 30,62 triệu tấn của năm trước, tạo ra lượng dư thừa khoảng 4,15 triệu tấn.

Theo Dự báo Cân bằng Gạo 2025 của Cơ quan Kế hoạch Phát triển Quốc gia (Bappenas), nhu cầu tiêu thụ gạo của Indonesia trong năm tới được ước tính khoảng 30,97 triệu tấn, dẫn đến thặng dư sản xuất khoảng 3,8 triệu tấn.

Bapanas đánh giá thành tựu này có được nhờ chính sách nông nghiệp trực tiếp của Tổng thống Prabowo Subianto, trong đó bao gồm định hướng ngừng nhập khẩu gạo từ năm 2025 và tăng cường tự chủ lương thực.

Dữ liệu thị trường cho thấy, trong tháng 1/2024, giá gạo trắng xuất khẩu từ các nước Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Myanmar dao động từ 622–655 USD/tấn. Tuy nhiên, đến tuần thứ ba của tháng 12/2024, sau khi Indonesia tuyên bố ngừng nhập khẩu gạo, giá trên thị trường quốc tế đã giảm còn 455–514 USD/tấn.

Theo Chỉ số giá gạo toàn phần (FARPI) của FAO, giá gạo thế giới trong tháng 12/2024 giảm 1,2% so với tháng trước đó, xuống 119,2 điểm. Tính đến tháng 9/2025, chỉ số này tiếp tục giảm còn 100,9 điểm — mức thấp nhất trong gần hai năm.

Cùng với đó, BPS ghi nhận chỉ số giá gạo nội địa Indonesia tăng từ 136,78 điểm vào tháng 1/2025 lên 146,24 điểm vào tháng 10/2025, phản ánh thu nhập và phúc lợi của nông dân trồng lúa được cải thiện.

Để duy trì ổn định thị trường, Chính phủ Indonesia đã thành lập Lực lượng Đặc nhiệm Kiểm soát Giá Gạo, chịu trách nhiệm giám sát hoạt động của các nhà sản xuất, phân phối, bán buôn và bán lẻ gạo trên toàn quốc.

Với sản lượng kỷ lục và chính sách tự chủ lương thực, Indonesia đang nổi lên như một nhân tố mới ảnh hưởng đến thị trường gạo toàn cầu, trong bối cảnh giá lương thực thế giới tiếp tục biến động do khí hậu và thương mại quốc tế.

Những thay đổi từ hai thị trường xuất khẩu gạo quan trọng nhất của Việt Nam là Philippines và Indonesia đã có những tác động đến tình hình xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Theo đó, giá gạo 5% tấm của Việt Nam trong tuần này đạt 372 USD/tấn, không đổi so với tuần trước, các thương nhân cho biết một vụ thu hoạch nhỏ đang diễn ra tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, điều này cũng có thể gây áp lực giảm giá.

Giá gạo 5% tấm của Thái Lan đạt 338 USD/tấn, giảm nhẹ 2 USD/tấn so với tuần trước, do nhu cầu gạo vẫn được đánh giá đang ở mức thấp. Giá gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ đạt 347 USD/tấn, không đổi so với tuần trước, do vụ thu hoạch đang thuận lợi và nguồn cung đang ở mức dồi dào.

Còn theo Cục Hải quan, xuất khẩu gạo của Việt Nam trong tháng 10 đã giảm 56,2% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 344.000 tấn, trong khi xuất khẩu trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 10 giảm 7,5% xuống còn 7,17 triệu tấn.