Bỏ ra hơn 270 triệu USD để thâu tóm, Masan mới thu về vỏn vẹn 38 tỷ đồng lợi nhuận từ Phúc Long

Mới đây Masan đã công bố báo cáo tài chính kiểm toán năm 2022. Theo đó, trong giai đoạn từ ngày mua đến ngày 31/12/2022, hoạt động kinh doanh được mua lại (Phúc Long) đã đóng góp 1.579 tỷ đồng doanh thu và 38 tỷ đồng lợi nhuận thuần vào kết quả kinh doanh của Tập đoàn.

Đây quả là con số rất khiêm tốn so với số tiền Masan đã bỏ ra để sở hữu được 85% cổ phần của thương hiệu trà - cà phê này cũng như những kỳ vọng mà cả Masan và các bên độc lập đưa ra khi thông tin Phúc Long về với Masan tràn ngập trên các phương tiện truyền thông.

Phúc Long là một tên tuổi lâu đời trong ngành trà, cà phê của Việt Nam, ra đời năm 1968 ở Bảo Lộc, Lâm Đồng. Tuy nhiên, phải đến năm 2012, họ mới bắt đầu nghĩ đến việc chế biến thành thức uống trà sữa, trà hoa quả,... để bán cho khách hàng, thay vì chỉ bán nguyên liệu trà và cà phê như trước kia.

Ban đầu, Phúc Long chỉ mở hai quán tọa lạc ở trung tâm quận 1 – TP.HCM và chỉ sau khi Starbucks bắt đầu vào Việt Nam, rồi trà sữa nổi lên như một thức uống hot-trend, doanh nghiệp này bắt đầu mở rộng kinh doanh và thương triệu Phúc Long trở nên nổi tiếng trong làng F&B.

Vào tháng 5/2021, Masan - thông qua công ty con trực tiếp là công ty TNHH The Sherpa mua 20% vốn cổ phần của Công ty CP Phúc Long Heritage với giá 15 triệu USD (khoảng 352 tỷ đồng), tương ứng định giá 75 triệu USD.

Sau đợt rót vốn đầu tiên, Masan thí điểm mô hình ki-ốt bán cà phê, trà sữa bên trong hệ thống 50 cửa hàng VinMart+, nay đã đổi tên thành Winmart+. Mục tiêu của tập đoàn này là đưa mô hình ki-ốt trà sữa vào 1.000 cửa hàng bán lẻ trong vòng 12 tháng.

Khi đó, Masan dự báo doanh thu của Phúc Long năm 2022 có thể đạt 2.000 - 3.000 tỷ đồng sau khi mở rộng mạng lưới cửa hàng riêng và các ki-ốt bên trong những điểm siêu thị mini WinMart+ cùng với việc đa dạng hóa danh mục sản phẩm.

Không chỉ Masan, giới phân tích độc lập khi quan sát thương vụ này cũng kỳ vọng Phúc Long sẽ như "hổ mọc cánh" khi trở thành miếng ghép trong hệ sinh thái của Masan. Báo cáo của Chứng khoán Vietcombank (VCBS) vào 9/2021, dự đoán doanh thu của chuỗi Phúc Long sau khi về cùng nhà với WinCommerce sẽ đạt thêm 1.750 tỷ đồng/năm.

Nửa năm sau, vào tháng 1/2022, Masan mua thêm 31% cổ phần của Phúc Long, nâng tỷ lệ sở hữu lên 51%, qua đó nắm quyền chi phối thương hiệu đồ uống này.

Cái giá ông lớn đã bỏ ra lần thứ hai này là 110 triệu USD (gần 2.500 tỷ đồng) cho 31% cổ phần Phúc Long, tương ứng định giá vốn cổ phần công ty này là 355 triệu USD, khoảng hơn 8.000 tỷ đồng.

Điều này đồng nghĩa với việc, chỉ sau khoảng 7 tháng, giá trị của Phúc Long đã được định giá tăng gấp gần 5 lần.

Tháng 8/2022, Masan tiếp tục mua thêm 34% vốn cổ phần của Phúc Long với tổng thanh toán là 3.617,9 tỷ đồng (tương đương khoảng 154 triệu USD).

Sau hơn một năm tích hợp vào Masan, điều rõ nhất có thể thấy đó là số lượng gần 1.000 kiosk Phúc Long len lỏi nhiều tỉnh thành trên cả nước. Ở các tỉnh, có thể kể đến như Hải Dương có tới 20 kiosk Phúc Long, Hải Phòng 14 kiosk, Hưng Yên 29 kiosk....

Nhưng tăng trưởng nhanh chóng về mặt số lượng không đồng nghĩa lợi nhuận tăng. Thời gian đã chứng minh, mô hình kiosk Phúc Long hoạt động chưa hiệu quả. Chính Masan thừa nhận, họ đã phải đóng cửa các kiosk hoạt động kém hiệu quả và việc này tiêu tốn 42 tỷ đồng chi phí.

Bên cạnh đó, ban điều hành công ty đang tiến hành đánh giá toàn diện trong quý I/2023 nhằm xác định mô hình hoạt động tối ưu trước khi tiếp tục nhân rộng.

Bóc tách từ số liệu Masan công bố, cả năm 2022, hệ thống kiosk (ki-ốt) và cửa hàng mini của Phúc Long chỉ mới mang lại 426 tỷ đồng doanh thu tương đương khoảng 27% doanh thu cho hệ thống Phúc Long và EBITDA đang bị âm 134 tỷ đồng (con số lỗ thực tế lớn hơn do chưa trừ đi chi phí lãi vay, khấu hao).

Nếu so sánh với số liệu của quý III, hệ thống kiosk (và cửa hàng mini) Phúc Long chỉ đạt doanh thu vỏn vẹn 44 tỷ trong khi lỗ thêm tới 100 tỷ vào quý 4/2022.

Lợi nhuận của cả hệ thống Phúc Long nhờ vào các cửa hàng flagship "gồng gánh", với doanh thu 1.153 tỷ đồng và 332 tỷ đồng EBITDA.

Dẫu kết quả kinh doanh năm 2022 còn khiêm tốn, Masan vẫn đặt kỳ vọng Phúc Long sẽ trở thành công ty trà & cà phê số 1 tại Việt Nam trong vòng vài năm tới, hướng đến mục tiêu chinh phục thị trường quốc tế.