Elon Musk mới đây tuyên bố trên mạng xã hội rằng dịch vụ robotaxi được chờ đợi từ lâu của Tesla sẽ chính thức lăn bánh trên đường phố Austin, Texas vào ngày 22/6. CEO Tesla đang đặt cược tương lai của công ty vào phương tiện tự hành và dịch vụ robotaxi – với hy vọng sẽ mang lại dòng tiền cần thiết trong bối cảnh doanh số và lợi nhuận của công ty đang sụt giảm.
Mặc dù Musk liên tục nhấn mạnh tiềm năng của robotaxi – những chiếc xe tự hành không cần tài xế để chở khách trả tiền – nhưng nhiều người vẫn lo ngại về tính an toàn và khả năng tồn tại của mô hình kinh doanh này.
Các nhà sản xuất ô tô truyền thống như General Motors đã từ bỏ kế hoạch phát triển dịch vụ tương tự, sau khi chi hàng tỷ USD, với lý do là nguồn lực cần thiết là “rất lớn” và thị trường robotaxi ngày càng cạnh tranh khốc liệt. Ford thì đã dừng hoàn toàn nỗ lực phát triển xe tự hành.
Tuy nhiên, ngay cả khi các ông lớn đã rút lui, một số chuyên gia cho rằng đối thủ thực sự của Tesla lại là những tài xế con người của Uber và Lyft.
“Thách thức không nằm ở công nghệ mà ở kinh tế”, theo Bryant Walker Smith, chuyên gia về xe tự hành tại Trung tâm Internet & Xã hội của Trường Luật Stanford. “Nếu một công ty phải trả lương cho kỹ sư, thợ máy và đội hỗ trợ từ xa, mà lại phải cạnh tranh với tài xế Uber chỉ kiếm được dưới mức lương tối thiểu khi chạy xe cũ của họ, thì thật khó để làm được điều đó”.
Điều này không ngăn được Musk tiếp tục đưa ra những dự báo táo bạo về việc công nghệ này sẽ thay đổi Tesla và thế giới.
“Tôi không thấy ai có thể cạnh tranh với Tesla lúc này”, Musk nói trong cuộc họp công bố lợi nhuận tháng 4. “Tôi cho rằng Tesla sẽ chiếm 99% thị phần, hoặc cỡ nào đó điên rồ như thế”. Thậm chí, Musk cũng rất lạc quan khi tuyên bố rằng robotaxi sẽ sớm mang về cho Tesla nguồn doanh thu 1.000 tỷ USD.
LĂN BÁNH
Musk lưu ý trong bài đăng rằng ngày 22/6 vẫn chỉ là dự kiến. Dù khi nào chính thức bắt đầu, Tesla vẫn sẽ đi sau nhiều dịch vụ đã vận hành thực tế.
“Hiện nay đã có robotaxi thực sự đang hoạt động. Nhưng không có cái nào là của Tesla”, Smith nói.
Ví dụ điển hình là Waymo – công ty con của Alphabet (Google) – hiện đang cung cấp 250.000 chuyến đi có trả phí mỗi tuần tại 4 thành phố ở Mỹ: San Francisco, Los Angeles, Phoenix và Austin. Tại Trung Quốc cũng đã có các dịch vụ robotaxi hoạt động.
Alphabet không công bố chi tiết tài chính của Waymo, nhưng đơn vị vận hành Waymo đã lỗ 4,1 tỷ USD năm ngoái, dù Alphabet đã bơm 5,6 tỷ USD đầu tư. Tuy nhiên, với lợi nhuận ròng 100 tỷ USD thì đây chỉ là con số nhỏ. Trong khi đó, Tesla báo lãi ròng 7 tỷ USD – giảm 53% so với năm trước.
Waymo bắt đầu hoạt động trả phí từ năm 2020 và đang tăng trưởng nhanh chóng – số lượt đi tăng hơn 50% chỉ trong 6 tháng qua. Hồi tháng trước, Waymo công bố đã vượt mốc 10 triệu chuyến đi trả phí – tăng gấp đôi so với cuối năm ngoái.
Uber – hiện có quan hệ hợp tác với Waymo ở Austin – cho biết sẽ mở rộng hợp tác sang Atlanta vào năm sau. CEO Uber, ông Dara Khosrowshahi, phát biểu rằng dù Uber vẫn phụ thuộc vào tài xế con người trong nhiều năm nữa, nhưng vai trò của robotaxi sẽ ngày càng lớn.
“Chúng tôi muốn hỗ trợ các công ty này phát triển, bằng cách đầu tư và hợp tác để đưa sản phẩm ra thị trường”, ông nói. “Công nghệ này rất hứa hẹn, nhưng mất hàng tỷ USD và gần 20 năm để phát triển. Giờ đã đến lúc đưa nó ra thị trường và chúng tôi muốn giúp xây dựng hệ sinh thái đó”.
CÔNG NGHỆ MỚI – MỐI LO CŨ
Giống như khi thang máy tự động ra đời, người ta vẫn trả tiền thuê người điều khiển vì lo ngại sự an toàn. Robotaxi cũng có thể đối mặt với nỗi sợ tương tự.
Smith cho biết, nhiều người ban đầu khá lo khi lên xe không người lái, nhưng chỉ vài phút sau đã thấy bình thường và mải mê dùng điện thoại.
Tesla hiện sử dụng công nghệ "Full Self-Driving" (FSD) – chỉ dùng camera mà không sử dụng radar hay lidar (laser) để phát hiện vật cản. Trong khi đó, Waymo và nhiều hãng xe tự hành khác sử dụng lidar vì lý do an toàn.
Musk từng chế giễu việc sử dụng lidar, viết trên mạng xã hội rằng: “Con người đâu có bắn tia laser từ mắt khi lái xe. Hãy thử công nghệ tự lái của Tesla – chỉ dùng camera và AI – rồi bạn sẽ hiểu”.
Ông gọi lidar là “thiết bị đắt đỏ không cần thiết” và là “đồ ngớ ngẩn”.
Việc không dùng lidar giúp Tesla giảm chi phí so với Waymo, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng lidar an toàn hơn khi phát hiện vật cản – đặc biệt là con người.
Cơ quan An toàn Giao thông Quốc lộ Mỹ (NHTSA) đã mở nhiều cuộc điều tra về tính an toàn của FSD, bao gồm một vụ tai nạn chết người khi xe Tesla sử dụng FSD đâm trúng người đi bộ.
NHTSA cho biết chiếc xe gặp tai nạn khi đi vào khu vực tầm nhìn hạn chế do ánh nắng chói, sương mù hoặc bụi.
Smith nhận định: “Nếu con người có thể bắn laser từ mắt để tránh ánh nắng hay sương mù thì quả là tuyệt vời. Nhưng hiện tại thì chỉ có máy móc mới làm được vậy”.
CẦN MỘT CHIẾN THẮNG
Tesla đang cần một cú hích. Doanh số và lợi nhuận lao dốc khi lần đầu tiên doanh số năm sụt giảm và quý gần nhất ghi nhận mức tụt giảm lớn nhất, phần nào do phản ứng tiêu cực với các hoạt động chính trị của Musk.
Cổ phiếu Tesla – từng lập đỉnh vào tháng 12 năm ngoái nhờ kỳ vọng về mối quan hệ thân thiết giữa Musk và Tổng thống Donald Trump – đã giảm 30% kể từ đó.
Musk và nhiều nhà đầu tư vẫn tin rằng giá trị của Tesla sẽ “bùng nổ” nhờ vào công nghệ tự hành và dịch vụ robotaxi – bởi xe không người lái có thể hoạt động nhiều giờ hơn tài xế con người.
“Tôi cho rằng đây sẽ là sự tăng giá trị tài sản lớn nhất trong lịch sử loài người”, Musk nói với nhà đầu tư hồi tháng 1.
Tesla không phản hồi yêu cầu bình luận từ báo chí.
Musk từng nhiều lần tuyên bố robotaxi sẽ thay đổi cách con người di chuyển, khi chủ xe Tesla có thể cho thuê lại xe để tạo ra dòng tiền thụ động.
Tuy nhiên, kể từ năm 2019, Musk liên tục hứa rằng dịch vụ này sẽ triển khai “trong vòng một năm nữa” – nhưng đến nay vẫn chưa thành hiện thực.
Gordon Johnson – nhà phân tích của GLJ Research, người từng nhiều lần chỉ trích Tesla – cho rằng đợt ra mắt lần này chỉ mang tính trình diễn.
“Đây chỉ là màn chứng minh ý tưởng của Tesla, chứ không phải là bước thử nghiệm thương mại thực sự”, Johnson viết trong báo cáo gửi khách hàng.
Smith thì cho rằng Musk khó có thể thực hiện lời hứa lần này tốt hơn những lần trước.
“Tôi không hiểu vì sao người ta vẫn tin vào những gì ông ấy nói”, Smith nói. “Khi nói về tương lai, điều quan trọng là phải nhìn nhận thực tế rằng Tesla chưa từng chứng minh được họ có thể biến tương lai đó thành hiện thực”.
Theo: CNN
.png "Dragon Capital: Việt Nam đã \"quá lớn\" để ở lại rổ thị trường chứng khoán cận biên, tín hiệu nâng hạng ngày càng rõ ràng")
