Bất hợp lý khi thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư

Góp ý dự thảo Nghị định quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất” do Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo và “dự thảo Nghị định quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất” do Bộ Tài nguyên Môi trường chủ trì soạn thảo, Hiệp hội bất động sản TP. HCM (HoREA) đánh giá việc các dự thảo cần có quy địnhrõ ràng về việc không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng để khắc phục những bất cập hiện nay.

“Hai dự thảo Nghị định của Bộ Tài chính và Bộ TNMT đều chưa quy định “không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư đối với người tái định cư đã được giao đất ở tái định cư theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt” để những người tái định cư thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án không phải là dự án xây dựng lại nhà chung cư yên tâm và chính quyền các địa phương dể thực thi chính sách, pháp luật thống nhất trong cả nước”, HoREA đánh giá.

Cũng theo HoREA, việc một số địa phương vừa qua thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng đối với người dân thuộc diện được tái định cư đối trong trường hợp bị thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội là bất hợp lý.

“Trên thực tế trong thời gian qua đã có một vài địa phương như tại thành phố đảo P. đã quy định thu thêm tiền hạ tầng khu tái định cư đối với người tái định cư thuộc các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội, không phải là dự án xây dựng lại nhà chung cư, với mức thu thêm khoảng 3 triệu đồng/m2, nên người tái định cư nếu được “bồi thường (hoán đổi)” nền nhà 100 m2 thì phải đóng thêm khoảng 300 triệu đồng; hoặc trường hợp tương tự tại tỉnh N. đã thu thêm tiền hạ tầng đối với người tái định cư với mức thu khoảng 7 triệu đồng/m2, nên người tái định cư nếu được “bồi thường” nền nhà 100 m2 thì phải đóng thêm khoảng 700 triệu đồng, mặc dù những người tái định cư này bị đảo lộn môi trường sống và sinh kế”, HoREA cho biết.

HoREA đánh giá việc thu tiền hạ tầng khu tái định cư như trên là chưa hợp tình, hợp lý. Cụ thể, theo HoREA, Luật Đất đai 2024 và Luật Nhà ở 2023 đã quy định theo hướng, người tái định cư thuộc các dự án xây dựng lại nhà chung cư được bố trí tái định cư tại chỗ hoặc nơi ở khác trong tòa nhà chung cư mới trên địa bàn của phường, quận đó hoặc quận lân cận với căn hộ tái định cư mới thường có diện tích lớn hơn, chất lượng tốt hơn và được miễn tiền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai 2024, Luật Nhà ở 2023 và không phải nộp tiền xây dựng cơ sở hạ tầng nên những người tái định cư thuộc các dự án xây dựng lại nhà chung cư sẽ có môi trường sống ít bị xáo trộn và có thể có sinh kế tốt hơn trước.

“Đáng quan tâm nhất là các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội tại các khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số mà những người tái định cư này phải rời bỏ môi trường sống quen thuộc, hợp với tập tục, truyền thống để vào sống trong khu tái định cư “xa lạ”, khác biệt hẳn với nơi ở cũ, nhất là vấn đề cuộc sống, sinh kế, mà nếu thu thêm tiền hạ tầng khu tái định cư thì không hợp tình hợp lý”, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA nêu quan điểm.

Từ những phân tích và lập luận nêu trên, HoREA kiến nghị sửa đổi, bổ sung Điều 41 Nghị định quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo hướng bổ sung quy định “Không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư đối với người tái định cư đã được giao đất ở tái định cư trong khu tái định cư đã có cơ sở hạ tầng theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.”