Xây nhà trên “đất vàng” để cho cỏ mọc
Thực tế công tác phát triển các dự án nhà ở tái định cư trên địa bàn thành phố Hà Nội cho thấy không ít dự án dù có vị trí hết sức đắc địa, thậm chí nằm trên “đất vàng” nhưng xây xong vẫn bị bỏ hoang có khi đến cả thập kỷ đến nay vẫn chưa có dấu hiệu về việc sẽ được đưa vào sử dụng.
Có thể dẫn chứng trường hợp của dự án tái định cư N01-D17 Duy Tân (phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy) tọa lạc tại ngã tư Duy Tân - Trần Thái Tông. Khu tái định cư này tiếp giáp với nhiều tuyến đường trọng điểm, nằm gần Công viên Cầu Giấy, tầm nhìn rộng rãi, thoáng đãng; gần nhiều trường đại học lớn như Thương Mại, Ngoại Ngữ, Đại học Quốc Gia, Sư Phạm...
Đây từng là dự án “hot”, được nhiều người quan tâm săn tìm, thế nhưng sau khi khởi công từ năm 2010 đến nay vẫn đang trong tình trạng “đắp chiếu" chưa thể hoàn hiện.
Đến nay, theo ghi nhận, tòa nhà bị xuống cấp trầm trọng do đã lâu không có người sử dụng, nhìn bằng mắt thường cũng có thể thấy lớp sơn bị bong tróc nhiều, cùng với đó là các vết nứt trên tường, khung sắt đã gỉ sét và có thể dễ dàng bẻ bằng tay.
Cách đó không xa, công trình nhà ở tái định cư A14 Nam Trung Yên hoàn thành năm 2016. Đến nay, đã gần 7 năm trôi qua nhưng vẫn trong tình trạng bỏ hoang cho cỏ dại mọc đầy sân. Việc không có người ở khiến các hạng mục tại công trình không được bảo dưỡng dẫn đến tình trạng xuống cấp ngày một trầm trọng.
Tương tự, trên địa bàn quận Hoàng Mai, dự án tại ngõ 22 đường Khuyến Lương (phường Trần Phú, quận Hoàng Mai) với hai khối nhà tái định cư gồm một cụm nhà 15 tầng và một cụm nhà 9 tầng với hàng trăm căn hộ được xây dựng từ nhiều năm nay nhưng vẫn không có người ở.
Điểm chung của các dự án tái định cư nói trên là đều không thực hiện được “sứ mệnh” trở thành nơi an cư mới cho những người dân bị thu hồi nhà đất phục vụ các dự án khác trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Người dân không thể an cư ở nhà tái định cư
Lý giải về vấn đề này, nhiều chuyên gia chỉ ra rằng, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nhà tái định cư xây dựng dang dở hoặc đã hoàn thiện nhưng chưa bố trí người dân đến ở do chưa hoàn thành nghiệm thu theo quy định, đặc biệt là về an toàn phòng cháy, chữa cháy.
Mặt khác, nhiều người dân từ chối chuyển đến khu tái định cư một phần là do không hài lòng với mức đền bù. Theo đó, nhà ở tái định cư được xây dựng nhằm mục đích đưa người dân đến định cư sau khi di dời từ một khu vực nào đó. Thế nhưng, nhà tái định cư cũng phải mua theo giá thị trường, nhưng về chất lượng thì lại không thực sự tốt và đáp ứng đầy đủ các yêu cầu bằng những khu chung cư thương mại khác.
Theo đó, thực tế cho thấy, người dân khi nhắc đến nhà tái định cư thường lo lắng về chất lượng nhà tái định cư khi nhiều tòa tái định cư thiếu vắng các hạng mục tiện ích cơ bản, gắn liền với đời sống của người dân như không có tầng hầm, không có chỗ để xe, thiếu hệ thống xử lý nước thải, phòng cháy chữa cháy, khu vui chơi, sân thể thao…
Các chuyên gia đánh giá, việc tính toán sai lệch các chỉ tiêu khi tiến hành về lâu dài sẽ gây ra một tổn thất to lớn cho Nhà nước. Những công trình này theo đó cũng xuống cấp về chất lượng và giá trị. Trong khi toàn thành phố có đến hơn 4000 căn nhà tái định cư đang bị bỏ hoang, gây thất thoát hàng nghìn tỷ đồng của Nhà nước thì vẫn có rất nhiều người dân không có nhà để ở.
Ông Nguyễn Văn Đính - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho rằng một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là chất lượng và các dịch vụ tiện ích đi kèm của tòa nhà tái định cư chưa tốt.
Trước thực trạng "ế khách" của các dự án nhà tài định cư trên cả nước nói chung và Hà Nội nói riêng, tháng 5/2022, Bộ Xây dựng đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, TP đề nghị các địa phương báo cáo, tổng hợp danh mục dự án nhà ở tái định cư, số lượng nhà ở tái định cư đã đầu tư xây dựng và việc bố trí, quản lý sử dụng nhà ở tái định cư.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, đến nay, công tác cải tạo sửa chữa những khu nhà tái định cư đã bỏ hoang nhiều năm cũng như bố trí cho người dân tái định cư tại các dự án này vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đạt được mục tiêu kỳ vọng.
