Bán công ty tài chính tiêu dùng cho đối tác ngoại, các ngân hàng được hưởng lợi gì?

Theo số liệu của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, đến 31/8/2023, dư nợ cho vay phục vụ đời sống toàn hệ thống đạt khoảng 2,67 triệu tỷ đồng, chiếm 21% tổng dư nợ nền kinh tế, tăng 0,35% so với 31/12/2022. Trong đó, dư nợ cho vay phục vụ nhu cầu đời sống của 16 công ty tài chính là 135.945 tỷ đồng (chiếm khoảng hơn 5% dư nợ cho cho vay phục vụ đời sống).

Số liệu trên cho thấy, mặc dù thị trường này đang gặp khó khăn tạm thời, song vẫn còn rất nhiều tiềm năng. Chính vì vậy, thời gian gần đây các nhà đầu tư có tiềm lực nhìn vào triển vọng thị trường, tin tưởng vào chính sách của Chính phủ, vẫn sẵn sàng đổ vốn vào lĩnh vực này.

Đơn cử hồi tháng 3/2023, UOB thông báo đã hoàn tất việc mua mảng ngân hàng tiêu dùng của Citigroup tại Việt Nam, gồm các danh mục cho vay tín chấp và có bảo đảm, các mảng kinh doanh quản lý tài sản và ngân hàng bán lẻ tiền gửi.

Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank) cũng vừa ký kết hợp đồng chuyển nhượng toàn bộ phần vốn góp tại Công ty Tài chính TNHH MTV Bưu Điện (PTF) cho Công ty AEON Financial của Nhật Bản, với giá trị thương vụ chuyển nhượng là 4.300 tỷ đồng.

Tháng 6/2023, SHB hoàn tất chuyển nhượng 50% cổ phần SHBFinance cho Krungsri Bank. Trong 3 năm tiếp theo, SHB sẽ tiến hành chuyển nhượng toàn bộ 50% cổ phần đang nắm giữ còn lại cho Krungsri Bank. Tổng giá trị thương vụ được ước tính khoảng 3.600 tỷ đồng.

Còn theo nguồn tin của Reuters, Kasikornbank (KBank), ngân hàng lớn thứ hai của Thái Lan đang đàm phán để mua lại Công tài chính tiêu dùng Home Credit Việt Nam. Thỏa thuận có giá trị lên tới 1 tỷ USD, với mục tiêu mở rộng hơn nữa hoạt động của KBank tại Việt Nam.

Hiện nay, một số ngân hàng cũng lên kế hoạch thoái vốn tại công ty tài chính tiêu dùng, như Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam (MSB) lên kế hoạch bán 100% vốn tại Công ty Tài chính TNHH MTV Cộng Đồng (FCCOM) trong năm nay… Được biết, hiện MSB đang tiếp xúc với 2 - 3 nhà đầu tư ngoại về việc chuyển nhượng FCCOM. Tuy nhiên, để đảm bảo bảo lợi ích cho cổ đông, Ban lãnh đạo MSB sẽ nghiên cứu lại phương án thoái vốn.

Trong 5 năm gần đây, tín dụng tiêu dùng phát triển mạnh mẽ, tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng 20%/năm. Dù vậy, quy mô dư nợ vay tiêu dùng của Việt Nam mới chỉ chiếm khoảng 27,17% GDP so với tỷ lệ trung bình 60-70% GDP của các nước trong khu vực châu Á.

Có thể thấy, “miếng bánh” cho vay tiêu dùng tại Việt Nam vẫn còn rất hấp dẫn và để thâm nhập vào thị trường này, các nhà đầu tư nước ngoài chọn con đường mua bán và sáp nhập (M&A) để dễ dàng tiếp cận và thâu tóm hơn. Còn các ngân hàng Việt Nam vẫn đang có xu hướng bán mảng tín dụng tiêu dùng cho các đối tác ngoại sau khi xây dựng mạng lưới rộng khắp.

Đánh giá việc các tổ chức tài chính bán mảng tín dụng cho vay tiêu dùng, một số chuyên gia tài chính, ngân hàng cho rằng, đây là mũi tiên trúng nhiều đích, vì các tổ chức tài chính vừa thu về một khoản tiền lớn để nâng cao năng lực tài chính, vừa chia sẻ rủi ro.

Theo đánh giá của TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính-ngân hàng, việc các ngân hàng thoái vốn khỏi công ty tài chính tiêu dùng không chỉ mang lại nguồn thu nhập lớn, mà còn nhằm tập trung vào những mảng kinh doanh cốt lõi cũng như hạn chế tình trạng chồng chéo nhau. Bởi, không ít nhà băng vẫn phát triển mảng cho vay bán lẻ, bao quát khách hàng hộ gia đình, cá nhân nhỏ lẻ, hoặc đang phát triển riêng biệt mảng ngân hàng số để phục vụ nhóm khách hàng này.

Ông Andrew Vo - Phó Tổng Giám đốc SeABank cho biết, việc chuyển nhượng vốn cho AEON Financial sẽ giúp SeABank có thêm nguồn lực về tài chính để đầu tư vào công nghệ thông tin, dựa trên đó sẽ có những sản phẩm tốt hơn, đem lại nhiều lợi ích cho khách hàng.

Phía SHB cho rằng, sự tham gia trực tiếp của Krungsri - một định chế tài chính hàng đầu trong khu vực với nhiều kinh nghiệm - được kỳ vọng sẽ tạo thêm động lực mới và toàn diện cho SHBFinance trong việc đẩy nhanh thực hiện các kế hoạch trung và dài hạn theo các chuẩn mực quốc tế, cũng như trong chiến lược phát triển một công ty tài chính có thế mạnh hàng đầu Việt Nam về công nghệ và số hóa.