5 nước EU từ chối mặt hàng chủ lực của Ukraine, TT Zelensky "không thể bình tĩnh" tung ngay "tối hậu thư"

Ukraine ra "tối hậu thư"

Lệnh hạn chế vận chuyển lúa mì, ngô, hạt cải dầu và hạt hướng dương của Ukraine sang Ba Lan, Hungary, Romania, Bulgaria và Slovakia, vốn được áp dụng vào tháng 5, sẽ hết hạn vào tuần tới. 

Nhưng hôm 25/8, năm thành viên EU đã nhất trí kháng cáo lên Ủy ban châu Âu (EC), yêu cầu gia hạn lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc từ Ukraine ít nhất cho đến cuối năm nay, với lý do cần phải bảo vệ ngành nông nghiệp của chính những nước này.

"Ukraine phản đối mạnh mẽ bất kỳ hạn chế nào nữa đối với việc xuất khẩu ngũ cốc của chúng tôi", Tổng thống Zelensky chỉ ra trong một bài phát biểu hôm thứ Tư 6/9.

"Chúng tôi đã bình tĩnh quan sát khi ngũ cốc của chúng tôi trở thành nguồn thu nhập tốt cho nhiều quốc gia châu Âu chế biến nông sản của chúng tôi và kiếm tiền từ dịch vụ hậu cần", ông nói.

"Tuy nhiên làm sao chúng tôi có thể bình tĩnh chấp nhận hành vi vi phạm cam kết, vi phạm Thỏa thuận liên kết, vi phạm các điều kiện thị trường tự do" .

Lệnh cấm nhập khẩu do Ba Lan và 4 quốc gia thành viên EU khác đưa ra đã nổi lên như một mâu thuẫn hiếm hoi giữa Ukraine với một số nước châu Âu. Kiev cho biết những lệnh cấm này gây nguy hiểm cho huyết mạch xuất khẩu nhóm mặt hàng chủ lực.

Theo Bloomberg, trước đó, ông Ihor Zhovkva, Phó chánh văn phòng phụ trách các vấn đề đối ngoại của Tổng thống Ukraine, tiết lộ, nước này sẽ tìm cách kháng cáo lên Tòa án trọng tài quốc tế nếu EU gia hạn các biện pháp này sau ngày 15/9.

"Nếu Ủy ban Châu Âu gia hạn quyết định về nhập khẩu ngũ cốc của Ukraine, chúng tôi sẽ khiếu nại lên hội đồng trọng tài theo thỏa thuận của chúng tôi".

Ukraine đã dần phụ thuộc vào các kênh xuất khẩu trực tiếp sang các nước láng giềng EU, đặc biệt là sau khi Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc cho phép xuất khẩu qua các cảng Biển Đen. 

Ba Lan giải thích

Jadwiga Emilewicz, Thư ký nhà nước về hợp tác phát triển giữa Ba Lan với Ukraine, nói với Financial Times rằng, Ba Lan sẽ không chấp nhận hoặc lưu trữ ngũ cốc của Ukraine vì Warsaw đang đặt lợi ích của nông dân nước mình lên hàng đầu.

"Warsaw cần bảo vệ nông dân Ba Lan trước khi giúp đỡ những người đến từ Ukraine, giống như các quy tắc an ninh máy bay quy định 'người mẹ phải đeo mặt nạ oxy trước rồi mới đến con mình'", bà Emilewicz giải thích lập trường của Ba Lan.

Theo bà Emilewicz, Ba Lan hiện đang trong giai đoạn bội thu, "sức chứa của các silo (cấu trúc để lưu trữ các vật liệu không đóng bao) và hệ thống lưu trữ của Ba Lan chắc chắn không đủ để tiếp nhận ngũ cốc, hướng dương và các hàng hóa khác của Ukraine".

Bà nói , điều duy nhất Warsaw có thể làm cho Kiev là cho phép Kiev "vận chuyển nhiều hơn" ngũ cốc qua lãnh thổ Ba Lan, với điều kiện là nó sẽ đến được các thị trường quốc tế.

Chính trị gia này chỉ ra rằng Ba Lan cũng hy vọng EU sẽ đồng ý khoản trợ cấp khoảng 30 euro/tấn đối với ngũ cốc Ukraine quá cảnh qua Ba Lan, Hungary, Slovakia, Romania và Bulgaria.

Bà nhấn mạnh, các nước này "cần thêm một khoản tiền" vì vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt hoặc đường bộ sẽ đắt hơn so với đường biển.