159.294: Doanh nghiệp thành lập mới năm 2023 đạt số kỷ lục từ trước tới nay

Cục Quản lý đăng ký kinh doanh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa công bố tình hình đăng ký doanh nghiệp năm 2023.

Theo đó, trong năm qua đã có 159.294 doanh nghiệp thành lập mới, tăng 7,24% so với năm 2022 và đạt số kỷ lục từ trước tới nay.

Kỷ lục thành lập doanh nghiệp, nhưng số doanh nghiệp bất động sản giảm sâu

Trong số gần 160.000 doanh nghiệp được thành lập năm qua, 3/4 là các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực dịch vụ. Đáng chú ý, dù lập kỷ lục về số doanh nghiệp thành lập, nhưng có 2 ngành nghề ghi nhận sụt giảm so với năm trước, là "Tài chính, ngân hàng và bảo hiểm" (giảm 17%) và "Kinh doanh bất động sản" (giảm 45%).

Sự sụt giảm của 2 ngành nghề này phản ánh khó khăn chung của ngành bất động sản và tài chính trong năm 2023. Các doanh nghiệp bất động sản gặp khó khăn về dòng tiền trong khi nhiều dự án vướng mắc về pháp lý nên không được giải ngân tín dụng. 

Theo Hiệp hội môi giới bất động sản Việt Nam (VARS), trong năm 2023, khoảng 70% môi giới bất động sản đã nghỉ việc, bỏ nghề. Năm 2023, hơn 90% nhân sự ngành BĐS bị giảm thu nhập. Làn sóng cắt giảm nhân sự diễn ra trong hầu hết các doanh nghiệp liên quan đến bất động sản. 

Trái ngược với xu hướng của ngành tài chính và bất động sản, hầu hết các ngành nghề kinh doanh khác đều tăng trưởng số doanh nghiệp thành lập mới. Tăng mạnh nhất là lĩnh vực bán buôn, bán lẻ, sửa chữa ô tô, xe máy với mức tăng gần 17%, lên 62.075 doanh nghiệp.

Các ngành nghề khác có mức tăng trưởng 2 chữ số là Giáo dục và Đào tạo (tăng 27%), Dịch vụ việc làm, du lịch, cho thuê máy móc thiết bị, đồ dùng và các dịch vụ hỗ trợ khác (tăng 14%), Vận tải kho bãi (tăng 12%), Y tế và hoạt động trợ giúp xã hội (tăng 12%).

Doanh nghiệp thành lập mới đang "nhỏ dần"

Về quy mô vốn đăng ký, tổng số vốn đăng ký của 160.000 doanh nghiệp là 1,52 triệu tỷ đồng. Dù số doanh nghiệp lập kỷ lục, nhưng vốn đăng ký năm qua lại giảm 4,34% so với năm 2022 và xuống thấp nhất kể từ năm 2019.

Điều này cho thấy xu hướng các doanh nghiệp thành lập năm nay phần nào nhỏ hơn so với năm ngoái. Thống kê của Cục Quản lý đăng ký kinh doanh cho biết, 90,6% số doanh nghiệp thành lập năm nay có quy mô vốn 0-10 tỷ đồng. Năm ngoái, tỷ lệ này là 89,8%.

Tính trung bình, quy mô vốn bình quân của 1 doanh nghiệp thành lập năm 2023 chỉ là 9,55 tỷ đồng, giảm 10,8% nếu so với năm 2022 và giảm 31% nếu so với bình quân năm 2021.

Số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường cũng lập kỷ lục

Ở chiều ngược lại, trong năm 2023 đã có 172.578 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 20,5% so với năm 2022 và cũng là con số cao nhất kể từ năm 2017 tới nay. Đây là dấu hiệu cho thấy những khó khăn trong nền kinh tế, trong hoạt động của doanh nghiệp còn lớn và chưa thể sớm chấm dứt.

Mặc dù vậy, phần lớn trong số này là các doanh nghiệp lựa chọn hình thức tạm ngừng kinh doanh trong ngắn hạn (chiếm 51,6%). Chỉ có khoảng 10% thực hiện thủ tục giải thể, thực sự chấm dứt hoạt động và rời khỏi thị trường. Trong số các doanh nghiệp giải thể, phần nhiều có thời gian hoạt động ngắn, dưới 5 năm.

Nguyên nhân chính dẫn đến việc giải thể được các doanh nghiệp phản ánh là do hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp không hiệu quả, doanh nghiệp bị cắt giảm đơn hàng; do thị trường có nhiều biến động, cơ cấu tổ chức công ty không kịp thích ứng; công ty gặp nhiều khó khăn, thiếu vốn kinh doanh, hoạt động sản xuất kinh doanh không hiệu quả; doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tìm kiếm thị trường đầu ra, đối tác và khách hàng; chi phí kinh doanh cao; khó khăn về mặt bằng để triển khai hoạt động kinh doanh.

Dự báo doanh nghiệp thành lập tiếp tục tăng năm 2024

Theo ông Phùng Quốc Chí, Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), khó khăn, thách thức còn rất lớn nhưng các cơ hội cũng đang được nhìn nhận rõ ràng hơn.

Tăng trưởng kinh tế dự báo tiếp tục xu hướng phục hồi tích cực; các chính sách hỗ trợ được ban hành trong năm 2023 sẽ có tác động rõ nét hơn vào nền kinh tế; các động lực về đầu tư (bao gồm cả đầu tư tư nhân, FDI, đầu tư công, doanh nghiệp nhà nước), tiêu dùng, du lịch và xuất khẩu tiếp tục được thúc đẩy mạnh mẽ; các vấn đề tồn đọng, bất cập kéo dài được tập trung tháo gỡ, chuyển biến tích cực hơn, nhất là vướng mắc của doanh nghiệp, dự án đầu tư, thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp.

Trong bối cảnh đó và trên cơ sở tình hình đăng ký doanh nghiệp năm 2023, Cục Quản lý đăng ký kinh doanh dự báo tổng số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới năm 2024 dự kiến tăng 2% so với năm 2023, đạt khoảng 162,5 nghìn doanh nghiệp.