Nửa cuối năm 2025 đang hé lộ một bức tranh ảm đạm cho thị trường lao động, với nhiều dấu hiệu cho thấy các doanh nghiệp đang thắt chặt chi tiêu và giảm tốc độ tuyển dụng. Dữ liệu từ các báo cáo uy tín, cùng với thực tế từ các tập đoàn lớn, đang vẽ nên một viễn cảnh khó khăn cho cả người tìm việc lẫn những người đang làm việc.
Tuyển dụng thận trọng
Theo khảo sát mới nhất của Conference Board, 1/5 doanh nghiệp cho biết sẽ giảm tốc tuyển dụng trong 6 tháng tới — gần gấp đôi tỷ lệ cùng kỳ năm ngoái. Đây là năm thứ hai liên tiếp các giám đốc nhân sự (CHRO) đặt ra kế hoạch tuyển ít hơn, đánh dấu sự chấm dứt của giai đoạn bùng nổ tuyển dụng hậu đại dịch.
"Các nhà tuyển dụng đang có cách tiếp cận thận trọng hơn khi bất ổn kinh tế vẫn còn", Diana Scott, người đứng đầu trung tâm vốn nhân lực Mỹ của Conference Board, cho biết.
Tờ Wall Street Journal (WSJ) cho hay chỉ số niềm tin tuyển dụng của CHRO (CHRO Confidence Index) đã giảm từ 59 xuống 54 điểm trong vòng một năm, phản ánh tâm lý dè chừng trước những bất ổn kinh tế và chính sách. Các công ty không còn lao vào mở rộng nhân sự, mà tập trung củng cố đội ngũ hiện có, tái cơ cấu và nâng hiệu quả làm việc.
Tình trạng "đóng băng" tuyển dụng không còn là tin đồn. Nhiều tập đoàn lớn đã công khai hoặc ngầm thực hiện chính sách này. Một số CEO đang coi việc cắt giảm nhân sự là "thành tựu", thể hiện năng suất lao động tăng trong khi giảm quy mô đội ngũ làm việc.
Những "ông lớn" như Novo Nordisk (dược phẩm), Meta (công nghệ), hay Amazon đều đã tạm dừng hoặc cắt giảm tuyển dụng ở các bộ phận không thiết yếu. Thậm chí, một số tập đoàn còn thẳng thắn tuyên bố sẽ không thay thế nhân sự khi họ nghỉ việc, do tự động hóa và trí thông minh nhân tạo (AI) đã giúp duy trì hoặc nâng năng suất.
Công ty cung cấp nhân sự GEE Group cho biết việc ngừng tuyển dụng là một trở ngại đối với hoạt động kinh doanh của mình, trong khi AMN Healthcare cho biết việc ngừng tuyển dụng tại các bệnh viện đang làm chậm lại hoạt động cung cấp nhân sự cho bác sĩ.
Các công ty như Paycom và Nexxen International đang tái cơ cấu lại nhân sự, sử dụng công nghệ tự động hóa để làm việc hiệu quả hơn với số lượng nhân viên ít hơn, từ đó giảm nhu cầu tuyển dụng mới. Các lãnh đạo doanh nghiệp đang truyền đi một thông điệp rõ ràng: "Chúng tôi đang cố gắng làm được nhiều hơn với đội ngũ hiện có."
Song song với sự chững lại của tuyển dụng, tăng trưởng lương ở khối văn phòng (white-collar) rơi vào tình trạng trì trệ.
Lĩnh vực tài chính, dịch vụ chuyên nghiệp chỉ tăng lương 0,6–0,8% trong năm qua, không đủ bù lạm phát. Ngược lại, các ngành dịch vụ trực tiếp như khách sạn, nhà hàng, chăm sóc sức khỏe ghi nhận mức tăng 25–30% kể từ 2021, vượt lạm phát 1,7–4,8 điểm phần trăm.
Điều này tạo ra nghịch lý khi một số lao động tay nghề thấp như nhân viên pha chế (bartender) hay nhân viên bán lẻ, đang chứng kiến thu nhập thực tế cải thiện nhanh hơn so với nhân viên văn phòng hoặc kỹ sư phần mềm mới ra trường.
Thị trường ít cơ hội hơn, tuyển dụng chậm, và cạnh tranh căng thẳng khiến nhóm người mới tốt nghiệp đặc biệt chịu thiệt. Tờ Financial Times nhấn mạnh trạng thái thị trường lao động như đang "đóng băng" cho sinh viên tốt nghiệp đại học khi số lượng tin tuyển dụng giảm 15% từ tháng 7/2024 đến tháng 4/2025, tỷ lệ thất nghiệp ở nhóm 22–27 tuổi tăng từ 4.8% lên 5.8%.
Tờ Fortune nhận định sinh viên tốt nghiệp thế hệ Z đang phải đối mặt với một thực tế ngày càng khó khăn: Không chỉ kỹ năng của họ bị ChatGPT vượt mặt mà họ còn không được tăng lương đủ đều đặn để chi tiêu cho bất cứ thứ gì quan trọng.
Tăng trưởng tiền lương trong ngành giải trí và khách sạn đang vượt xa các công việc văn phòng, đảo ngược tình thế về nơi những người lao động trẻ có thể tìm thấy động lực kiếm tiền.
Bên cạnh đó, tốc độ tạo việc làm mới đang chậm lại rõ rệt. Tháng 7/2025, tờ WSJ cho hay số việc làm mới tại Mỹ chỉ đạt 73.000 — thấp hơn nhiều so với dự báo, với tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 4,2%. Thực trạng này đang tạo ra những thách thức lớn. Đối với người tìm việc, thời gian để tìm được một công việc mới đã tăng lên đáng kể.
Theo dữ liệu liên bang, trung bình một người mất tới 24 tuần để tìm được việc sau khi thất nghiệp, dài hơn gần một tháng so với năm ngoái. Số lượng người thất nghiệp dài hạn cũng đang có xu hướng gia tăng.
Các CEO cũng không giấu giếm việc cắt giảm nhân sự để nâng năng suất, ví dụ Union Pacific giảm 3% lao động nhưng đạt kỷ lục năng suất quý, Bank of America cắt 1.500 nhân sự trước khi thông báo sẽ tuyển 2.000 tân cử nhân vào cuối năm.
Một nửa số doanh nghiệp trong khảo sát của Conference Board thậm chí đang đầu tư đào tạo "quản trị thay đổi" cho lãnh đạo, để ứng phó với một môi trường bất định kéo dài.
Thị trường lao động Mỹ đang bước vào giai đoạn "thắt lưng buộc bụng", nơi tăng trưởng việc làm chậm lại, lương ở khối văn phòng không bắt kịp chi phí sống, và các công ty ưu tiên duy trì năng suất hơn là mở rộng quy mô nhân sự.
Nếu xu hướng này kéo dài, nguy cơ làn sóng thất nghiệp kéo dài và bất bình đẳng thu nhập gia tăng sẽ trở thành bài toán lớn cho cả chính quyền và giới doanh nghiệp trong năm 2026.
*Nguồn: WSJ, Fortune, BI
.png "Một doanh nghiệp sắp bạo chi cổ tức tiền mặt \"khủng\" tỷ lệ 100%, cổ phiếu tăng vùn vụt lên đỉnh lịch sử")
