Sau sáu tháng gián đoạn do căng thẳng thương mại, Trung Quốc đã nối lại hoạt động xuất khẩu nam châm đất hiếm nặng sang Ấn Độ — động thái được xem là “cứu cánh” cho các nhà sản xuất trong lĩnh vực xe điện, năng lượng tái tạo và điện tử tiêu dùng tại quốc gia Nam Á này.
Theo The Economic Times, Bắc Kinh đã cấp phép cho bốn công ty Ấn Độ gồm Hitachi, Continental, Jay-Ushin và DE Diamonds được nhập khẩu nam châm đất hiếm, sau khi hoàn tất các thủ tục phê duyệt của chính quyền địa phương. Tuy nhiên, các lô hàng đi kèm với điều kiện nghiêm ngặt: không được tái xuất sang Mỹ và không được sử dụng cho mục đích quân sự.
Đây được xem là bước đi mang tính nới lỏng có điều kiện của Trung Quốc, trong bối cảnh nước này đang chịu sức ép thương mại từ Washington. Bắc Kinh chiếm tới 90% sản lượng đất hiếm toàn cầu, giữ vai trò gần như thống trị trong chuỗi cung ứng các vật liệu quan trọng dùng trong động cơ xe điện, thiết bị năng lượng tái tạo, hàng không vũ trụ và quốc phòng.
Trước đó, vào tháng 4 năm nay, Trung Quốc đã siết chặt kiểm soát xuất khẩu các loại đất hiếm trung bình và nặng, viện dẫn lý do an ninh quốc gia. Các quy định mới yêu cầu doanh nghiệp xuất khẩu phải xin giấy phép từ Bộ Thương mại Trung Quốc, đồng thời người mua phải cam kết không sử dụng các nguyên liệu này để “lưu trữ, sản xuất hoặc xử lý vũ khí”.
Để được phê duyệt, các công ty Ấn Độ đã phải nộp Giấy chứng nhận người dùng cuối (EUC), xác nhận việc sử dụng chỉ giới hạn trong nhu cầu trong nước. Tuy nhiên, theo nguồn tin từ ngành, hiện vẫn còn hơn 50 hồ sơ xin cấp phép đang chờ xét duyệt. Một giám đốc điều hành chia sẻ rằng việc nối lại các chuyến bay thẳng giữa Kolkata và Quảng Châu trong tuần này sẽ giúp cải thiện đáng kể khâu hậu cần và vận chuyển hàng hóa.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ấn Độ, ông Randhir Jaiswal, xác nhận một số doanh nghiệp đã bắt đầu nhận được giấy phép nhập khẩu. Tuy nhiên, ông cho rằng cần theo dõi sát diễn biến trong các cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung, vì chúng có thể ảnh hưởng trực tiếp tới chuỗi cung ứng nguyên liệu của Ấn Độ.
Theo số liệu của Bộ Thương mại Ấn Độ, nước này đã nhập khẩu 870 tấn nam châm đất hiếm, trị giá 306 crore rupee (tương đương khoảng 36,7 triệu USD) trong năm tài chính 2025. Với nhu cầu tăng nhanh từ các ngành xe điện và năng lượng xanh, Ấn Độ được đánh giá là một trong những thị trường tiêu thụ linh kiện đất hiếm lớn nhất châu Á.
Đáng chú ý, diễn biến nối lại xuất khẩu diễn ra chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đạt được thỏa thuận tạm thời kéo dài một năm về việc cung cấp nguyên liệu đất hiếm quan trọng. Giới phân tích cho rằng đây có thể là yếu tố khiến Bắc Kinh bắt đầu xử lý các đơn hàng còn tồn đọng, bao gồm cả những hợp đồng với các công ty Ấn Độ.
Dù việc nguồn cung được khơi thông phần nào giúp giảm bớt áp lực cho các nhà sản xuất Ấn Độ, giới chuyên gia vẫn cảnh báo rằng chuỗi cung ứng đất hiếm toàn cầu vẫn đang chịu tác động mạnh từ yếu tố địa chính trị, và rủi ro gián đoạn vẫn còn ở mức cao.
Theo ET
