Kết thúc phiên giao dịch tháng 9, VN-Index giảm mạnh 11,6% trước những lo ngại liên quan đến rủi ro lạm phát và lãi suất. Nếu so với mức điểm hồi đầu năm, chỉ số đã ghi nhận mức giảm 24,4%. Câu hỏi lớn lúc này là liệu thị trường đã phản ánh hết những rủi ro?
Vĩ mô Việt Nam duy trì tích cực
Nhân định về bối cảnh vĩ mô, báo cáo chiến lược Chứng khoán VNDirect cho rằng nền kinh tế Việt Nam vẫn đang trong trạng thái tích cực. Cụ thể, trong 9 tháng đầu năm, nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng vượt dự báo ở mức 8,8% so với cùng kỳ. Dự phóng tăng trưởng GDP Việt Nam năm 2022 đạt 7,8% và năm 2023 ở mức 6,9% so với cùng kỳ.
Tuy nhiên, VNDirect cho rằng mức lạm phát Mỹ sẽ tiếp tục duy trì ở mức tương đối cao cho đến cuối năm 2022 trước khi bắt đầu hạ nhiệt nhanh hơn từ đầu quý 2/2023, bởi vẫn cần thêm thời gian để chính sách tăng lãi suất của Fed có tác động thực sự mạnh mẽ tới lạm phát. Chính sách thắt chặt tiền tệ của Fed sẽ giúp giảm kỳ vọng lạm phát của người dân và làm hạ nhiệt sự gia tăng nóng trong nhu cầu tiêu dùng, từ đó giúp hạ nhiệt lạm phát nhanh hơn trong những quý tới.
Tuy vậy, điểm sáng tại Việt Nam là mức lạm phát dù tăng trong tháng 9 nhưng vẫn nằm trong tầm kiểm soát. Đội ngũ phân tích cho rằng với hàng loạt giải pháp quyết liệt để kiềm chế lạm phát trong thời gian qua, bao gồm giảm thuế đối với mặt hàng xăng dầu nhằm hạ giá xăng dầu trong nước, Chính phủ có thể giữ mức tăng lạm phát bình quân dưới 4% so với cùng kỳ trong năm nay. Theo đó, VNDirect dự phóng CPI bình quân Việt Nam năm 2022 ở mức 3,2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tuy nhiên, báo cáo cũng nhấn mạnh rủi ro hạ dự báo tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết. Theo đó, chi phí nợ vay tăng và nhu cầu toàn cầu giảm có thể làm giảm triển vọng lợi nhuận của các công ty có đòn bẩy tài chính cao trong những quý tới. Mặc dù vẫn duy trì dự báo lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn HOSE tăng trưởng 23% so với cùng kỳ trong 2022, nhưng hạ dự báo tăng trưởng lợi nhuận cho năm 2023 sau khi kết quả kinh doanh quý 3 năm nay được công bố.
Liệu thị trường đã phản ánh hết rủi ro?
Tại thời điểm cuối tháng 9, VN-Index đang giao dịch ở mức P/E 12 tháng là 12,2 lần – mức thấp nhất trong vòng 29 tháng. Mức định giá này đã chiết khấu 31% so với mức đỉnh trong năm nay và thấp hơn 23% so với P/E trung bình 5 năm.
Đội ngũ phân tích nhận thấy định giá thị trường hiện tại thậm chí còn thấp hơn so với giai đoạn 2017-2019 khi mặt bằng lãi suất huy động ở mức cao hơn hiện nay (lãi suất huy động trung bình 12 tháng ở mức 7%. VNDirect cho rằng VN-Index đang cung cấp biên an toàn về định giá.
Mặc dù định giá ở mức thấp so với quá khứ, song lãi suất tăng ảnh hưởng đến định giá của thị trường chứng khoán. Nguyên nhân đến từ chi phí cơ hội khi đầu tư vào chứng khoán cao hơn và chi phí lãi vay cao hơn làm giảm tốc độ tăng trưởng lợi nhuận của doanh nghiệp. Tuy vậy, chuyên gia phân tích cho rằng sự sụt giảm vừa qua của VN-Index và định giá P/E của thị trường đã phản ánh phần lớn lo ngại về triển vọng lãi suất tăng ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán.
Theo đó, dự báo lãi suất huy động bình quân kỳ hạn 12 tháng vào khoảng 6,4-6,5%/năm vào cuối năm 2022. Đặc biệt, lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng của một số ngân hàng nhỏ có thể lên mức 7-8%/năm.
Dựa trên dự báo tăng trưởng lợi nhuận 23% so với cùng kỳ trong năm 2022, VNDirect ước tính tỷ suất lợi nhuận trên giá của VN-Index là khoảng 9,3%. Cùng với tỷ suất cổ tức 1,7%, lợi suất thu nhập thị trường ước tính khoảng 11% - đây vẫn là mức hấp dẫn so với lãi suất huy động 12 tháng của các ngân hàng thương mại (bình quân ở mức 6,4-6,5% vào cuối năm 2022).
Kết luận, đội ngũ phân tích kỳ vọng chỉ số VN-Index dao động trong khoảng 1.050-1.180 điểm trong tháng 10. Mặt khác, vẫn còn một số rủi ro giảm đối với thị trường như (1) lạm phát tại Mỹ giảm chậm hơn so với dự kiến, (2) Fed tăng lãi suất chính sách nhanh hơn dự kiến và (3) đồng đô la Mỹ tiếp tục mạnh lên, gây thêm áp lực lên tỷ giá hối đoái của Việt Nam, lãi suất và dòng vốn đầu tư nước ngoài.
Về chiến lược đầu tư, nhà đầu tư lưu ý tỷ trọng cổ phiếu trong danh mục nên duy trì ở mức vừa phải, chiếm khoảng 50-70% danh mục. Đặc biệt, nhà đầu tư nên hạn chế sử dụng đòn bẩy (margin) trong thời điểm hiện tại để giảm thiểu rủi ro. Lãi suất có thể tiếp tục tăng trong những quý tới, do đó, các nhà đầu tư nên duy trì sự thận trọng và cân nhắc dịch chuyển chiến lược đầu tư sang nắm giữ cổ phiếu giá trị và chi trả cổ tức cao. Các cổ phiếu duy trì trạng thái tiền mặt ròng nhưng được giao dịch dưới giá trị sổ sách có thể mang đến biên độ an toàn tốt hơn.