Trong thế giới tài chính đầy biến động của năm 2025, một khái niệm vốn tưởng chừng chỉ dành cho những người thu nhập thấp là "vàng lẻ" (Fractional Gold) đã bất ngờ trở thành chiến lược đầu tư cốt lõi của thế hệ mới.
Không còn là những thỏi vàng ký nặng nề trong két sắt của giới siêu giàu, vàng giờ đây hiện diện dưới hình thái những hạt đậu nhỏ, những miếng vàng 1 gram hay thậm chí là những chỉ vàng lẻ được ép vỉ tinh xảo.
Các khảo sát của WGC và Mob Data chỉ ra rằng tại thị trường Trung Quốc, tỷ lệ người trẻ (Gen Z) có xu hướng mua vàng tăng từ 16% (2016) lên 59% (2021-2024). Trong đó, các sản phẩm vàng hạt đậu (1 gram) và miếng nhỏ (dưới 10 gram) là lựa chọn ưu tiên của hơn 50% nhóm khách hàng này do rào cản tài chính thấp.
Sự dịch chuyển này không đơn thuần là hệ quả của việc giá vàng liên tục thiết lập những đỉnh cao kỷ lục quanh mức 4.000 USD/ounce, mà còn phản ánh một tư duy tài chính mới: Bình dân hóa tài sản trú ẩn.
Tại Trung Quốc, cơn sốt "hạt đậu vàng" nặng 1 gram đã biến việc tích lũy trở thành một trò chơi thú vị cho giới trẻ, nơi họ có thể nhìn thấy tài sản của mình "đầy lên" trong những chiếc hũ thủy tinh mỗi tháng.
Từ tài sản đầu tư sang công cụ tích lũy
Giá vàng liên tục lập đỉnh trong những năm gần đây không chỉ làm thay đổi hành vi của các nhà đầu tư lớn mà còn âm thầm tạo ra một xu hướng mới ở tầng lớp tiêu dùng đại chúng: vàng lẻ, hay còn gọi là Fractional Gold.
Từ những miếng vàng nặng vài phần mười gram, hạt đậu vàng 1 gram cho tới các thỏi mini bán trong cửa hàng tiện lợi, vàng đang được “chia nhỏ” để bước vào đời sống thường nhật của người trẻ trên nhiều thị trường lớn.
Trong nhiều thập kỷ, vàng vật chất thường gắn với các giao dịch lớn: thỏi vàng nặng, đồng tiền vàng chuẩn quốc tế hay trang sức giá trị cao. Tuy nhiên, khi giá vàng leo thang, ngưỡng tiếp cận đối với người có thu nhập trung bình và thấp trở nên ngày càng xa. Fractional gold xuất hiện như một lời giải cho bài toán này.
Việc chia nhỏ vàng thành các đơn vị rất nhẹ giúp người mua không cần bỏ ra một khoản tiền lớn, nhưng vẫn giữ được cảm giác sở hữu vàng vật chất, yếu tố tâm lý mà các sản phẩm tài chính như ETF hay chứng chỉ vàng khó thay thế hoàn toàn.
Hội đồng vàng thế giới (World Gold Council-WGC) trong các báo cáo gần đây không tách riêng vàng lẻ thành một phân khúc độc lập, nhưng số liệu cho thấy nhu cầu vàng thỏi và tiền vàng của nhà đầu tư cá nhân duy trì ở mức cao, vượt trung bình nhiều năm. Đằng sau con số tổng hợp đó là sự gia tăng rõ rệt của các sản phẩm có trọng lượng nhỏ, đặc biệt tại châu Á.
Báo cáo của WGC cho thấy khoảng 21 % tổng vàng trên thế giới nằm ở dạng bars (thỏi) và coins (đồng xu), tương đương hơn 43.000 tấn vàng vật chất được nắm giữ bởi nhà đầu tư và người tiêu dùng cá nhân.
Cầu cho vàng thanh, tiền vàng và thỏi tiếp tục duy trì mạnh, với gần 316 tấn mua vào trong quý (bar & coin), liên tiếp 4 quý trên 300 tấn. Đây là chỉ báo cho thấy nhu cầu vật chất (bao gồm cả các sản phẩm nhỏ lẻ) vẫn cao dù giá vàng tăng mạnh.
Làn sóng vàng lẻ không chỉ dừng lại ở các cửa hàng truyền thống. Sự bùng nổ của các ứng dụng tài chính cho phép mua vàng phân đoạn đã thay đổi cuộc chơi. Giờ đây, một nhân viên văn phòng tại Seoul đều có thể sở hữu vàng chỉ với số vốn tương đương một bữa ăn sáng.
Hàn Quốc là ví dụ điển hình cho việc “bình dân hóa” vàng. Tại đây, các chuỗi cửa hàng tiện lợi đã đưa vàng mini vào hệ thống bán lẻ, thậm chí thông qua máy bán tự động. Người mua có thể sở hữu một miếng vàng nặng 0,1 gram hoặc 1 gram chỉ trong vài phút, với thao tác không khác mấy so với mua một món hàng tiêu dùng thông thường.
Hiện tượng này phản ánh sự thay đổi trong tư duy của giới trẻ Hàn Quốc. Trước bối cảnh giá nhà cao, thị trường tài chính biến động và cơ hội tích lũy tài sản lớn ngày càng hạn chế, vàng lẻ được xem như một cách “giữ giá trị” mang tính biểu tượng, đồng thời phù hợp với khả năng chi trả từng lần nhỏ.
Nếu Hàn Quốc biến vàng thành một sản phẩm tiện lợi, thì Trung Quốc lại gắn vàng lẻ với văn hóa tiết kiệm và mạng xã hội. Trào lưu “hạt đậu vàng” (những viên vàng nặng khoảng 1 gram, được đựng trong lọ thủy tinh) đang lan rộng trong giới trẻ nước này. Mỗi hạt vàng đại diện cho một khoản tiết kiệm nhỏ, được mua đều đặn theo tháng hoặc theo dịp, giống như một hình thức kỷ luật tài chính cá nhân.
Điều đáng chú ý là vàng lẻ ở Trung Quốc không chỉ được nhìn nhận dưới góc độ đầu tư. Nó còn mang tính biểu trưng và xã hội, khi người mua chia sẻ hình ảnh bộ sưu tập hạt vàng của mình trên các nền tảng mạng xã hội. Vàng vì thế không còn là tài sản “tĩnh” nằm trong két sắt, mà trở thành một phần của lối sống và câu chuyện cá nhân.
Tương tự tại Việt Nam, Bảo Tín Mạnh Hải cũng có sản phẩm vàng 0,1 chỉ Tiểu Kim Cát, phù hợp với nhà đầu tư cá nhân.
Xu hướng toàn cầu
Không chỉ châu Á, tại châu Âu và Bắc Mỹ, các nhà đúc tiền và doanh nghiệp kim loại quý cũng ghi nhận nhu cầu tăng đối với đồng tiền vàng lẻ giá trị nhỏ và thỏi vàng nhỏ 1-5 gram. Lạm phát dai dẳng, bất ổn địa chính trị và tâm lý phòng thủ trước rủi ro tài chính là những yếu tố thúc đẩy xu hướng này.
Tuy nhiên, vàng lẻ không phải không có điểm trừ. Do chi phí sản xuất, đóng gói và phân phối cao hơn trên mỗi gram, các sản phẩm nhỏ thường đi kèm mức chênh lệch giá lớn so với vàng miếng chuẩn.
Nếu nhìn thuần túy dưới góc độ đầu tư dài hạn, điều này có thể làm giảm hiệu quả sinh lời. Ngoài ra, tính chuẩn hóa và khả năng thanh khoản quốc tế của một số sản phẩm vàng siêu nhỏ cũng thấp hơn so với các thỏi vàng hoặc đồng tiền vàng phổ biến.
Bất chấp điều đó, các chuyên gia phân tích tại Discovery Alert nhận định rằng, việc tích trữ vàng lẻ mang lại ưu thế vượt trội về khả năng thanh khoản và quản trị rủi ro.
Trong bối cảnh lạm phát và địa chính trị phức tạp, việc sở hữu nhiều đơn vị vàng nhỏ giúp nhà đầu tư dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt mà không cần phải bán đi toàn bộ một khối tài sản lớn.
Mặc dù phí gia công cho các đơn vị nhỏ thường cao hơn so với vàng thỏi lớn, nhưng người tiêu dùng hiện đại sẵn sàng chi trả mức chênh lệch này để đổi lấy sự kiểm soát tuyệt đối và khả năng tích lũy bền bỉ qua từng tháng.
Dù còn những tranh luận về hiệu quả tài chính, xu hướng vàng lẻ giá trị nhỏ cho thấy một chuyển biến quan trọng: vàng đang dịch chuyển từ hình ảnh tài sản của người giàu sang một công cụ tích lũy mang tính đại chúng.
Đối với nhiều người trẻ, mua vàng lẻ không đơn thuần là đầu tư, mà là cách tạo dựng cảm giác an toàn trong một thế giới kinh tế nhiều bất định.
Sự trỗi dậy của vàng lẻ vì thế không chỉ phản ánh diễn biến của thị trường kim loại quý, mà còn phản chiếu những thay đổi sâu sắc trong hành vi tài chính và tâm lý tiết kiệm của thế hệ mới trên toàn cầu.
*Nguồn: Fortune, BI
.png "Dầu Nga vừa đón thêm cú sốc")
.png "Một công ty chứng khoán vừa bị thu hồi giấy phép kinh doanh chứng khoán phái sinh")
.png "Sợi dây gắn kết đặc biệt giữa những kỹ sư trẻ và văn hóa làm việc tại Viettel Solutions")
