Trước ngày xóa bỏ thuế khoán: Hộ kinh doanh cần được thấu hiểu để chuyển đổi bền vững

Đây là một trong những nội dung được các diễn giả trình bày tại Hội thảo “Giải mã chuyển đổi mô hình và kê khai thuế: Từ thực tiễn hộ kinh doanh” do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Công ty Cổ phần Công nghệ KiotViet và các đơn vị liên quan vừa tổ chức.

Hội thảo diễn ra trong bối cảnh gần 5 triệu hộ kinh doanh sẽ không còn nộp thuế khoán mà chuyển sang nộp thuế theo kê khai từ ngày 1/1/2026.

Đây là sự thay đổi rất lớn trong đời sống.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Quang Vinh - Phó Chủ tịch VCCI đã nhấn mạnh vai trò, quy mô và đóng góp lớn của khu vực hộ kinh doanh đối với ngân sách, tăng trưởng và an sinh xã hội. Khẳng định chuyển đổi mô hình quản lý thuế không nhằm gây khó, mà là bước đệm để hộ kinh doanh phát triển minh bạch, công bằng và bền vững hơn.

Ông Nguyễn Quang Vinh cho rằng, để hộ kinh doanh phát triển bền vững, hòa nhập vào dòng chảy kinh tế số và nâng cao năng lực cạnh tranh, thì quá trình chuyển đổi mô hình kinh doanh và phương pháp kê khai thuế cần được thực hiện một cách thuận lợi, đơn giản và minh bạch.

Ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế khẳng định: ngành thuế liên tục tổ chức các kênh truyền thông, đối thoại và tọa đàm để giải đáp, giúp người nộp thuế hiểu rõ và chủ động thực hiện nghĩa vụ, đồng thời sẽ phân nhóm hỗ trợ phù hợp, kết nối từng nhóm hộ kinh doanh với các nhà cung cấp phần mềm kế toán, khai thuế, phù hợp với quy mô và điều kiện hoạt động.

Trình bày tham luận tại hội thảo, ông Phạm Ngọc Thạch - Phó Trưởng Ban Pháp chế VCCI cho biết, khi chuyển đổi lên kê khai 49% hộ kinh doanh cho rằng chi phí và thời gian quản lý hoá đơn, chứng từ sẽ tăng lên đáng kể.

Bên cạnh đó là các khó khăn khi tuân thủ quy định về hóa đơn điện tử và thiết bị tính tiền, bao gồm: Năng lực công nghệ số hạn chế, thói quen ghi chép thủ công, gánh nặng chi phí đầu tư và thủ tục phức tạp. Hộ kinh doanh cần thường xuyên cập nhật quy định pháp luật qua báo chí chính thống và cơ quan thuế. Đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động, lựa chọn các giải pháp phần mềm phù hợp với mô hình kinh doanh để công nghệ là “trợ thủ” - hộ kinh doanh “làm chủ”.

Đồng tình quan điểm của VCCI, ông Đỗ Tuấn Anh - Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ KiotViet, nhận định: Độ tuổi, ngành nghề và môi trường kinh doanh quyết định khả năng tiếp nhận công nghệ; nhóm truyền thống tiếp cận chậm hơn, cần hỗ trợ nhiều hơn về mặt công nghệ. Vì vậy, sự thấu hiểu và đồng hành là yếu tố quyết định sự thành công của chuyển đổi số.

Đơn vị này đã sơ đồ hóa các giai đoạn chuyển đổi số của hộ kinh doanh từ khảo sát, xác định điều kiện ban đầu cho đến khâu chăm sóc, hỗ trợ sau bán. Đồng hành với hộ kinh doanh, các đơn vị công nghệ cần làm rõ các câu hỏi, nhu cầu của hộ kinh doanh ở từng giai đoạn, giải quyết từng bài toán nhỏ để cùng đi tìm lời giải cho đề bài lớn là “chuyển đổi số”.

Tại hội thảo, các diễn giả cũng nhấn mạnh rằng chủ trương chuyển đổi không nhằm gây khó khăn cho hộ kinh doanh, mà hướng tới việc chuẩn hóa hoạt động sản xuất - kinh doanh, tạo nền tảng minh bạch để các hộ phát triển bền vững hơn trong dài hạn. Đồng thời, các hộ, cá nhân kinh doanh được khuyến nghị chủ động chuẩn bị từ sớm, từng bước làm quen với việc lưu trữ chứng từ, quản lý doanh thu - chi phí và sử dụng các công cụ hỗ trợ phù hợp, để quá trình chuyển đổi sang phương pháp kê khai hoặc lên doanh nghiệp diễn ra thuận lợi, hiệu quả và đúng quy định.

Trong thời điểm chỉ còn ít ngày nữa sẽ xóa bỏ hoàn toàn thuế khoán, hơn lúc nào hết, hộ - cá nhân kinh doanh cần nhiều hơn sự thấu hiểu, hướng dẫn sát sao và những giải pháp thực tiễn, để có thể tự tin thích ứng với cơ chế mới, vận hành đúng quy định, hạn chế rủi ro và từng bước chuẩn hóa hoạt động kinh doanh theo hướng minh bạch, bền vững.