"Giấc mộng" sầu riêng của Trung Quốc
Sau 3 năm canh tác, Trung Quốc sẽ thu hoạch vụ sầu riêng nội địa đầu tiên vào tháng này tại tỉnh Hải Nam. Mặc dù điều này khiến người tiêu dùng hy vọng về mức giá phải chăng hơn, nhưng các chuyên gia nhấn mạnh rằng tác động lên thị trường sẽ không diễn ra ngay lập tức.
Quả sầu riêng, được ưa chuộng ở khắp Trung Quốc, nổi tiếng với hương vị béo ngậy và giàu chất dinh dưỡng, liên tục đứng đầu danh sách trái cây nhiệt đới nhập khẩu trong những năm gần đây. Chỉ riêng trong năm 2022, Trung Quốc đã nhập khẩu 825.000 tấn sầu riêng - tổng trị giá 4,03 tỷ USD - theo dữ liệu từ Phòng Thương mại và Xuất nhập khẩu Trung Quốc.
Với mức độ phổ biến ngày càng tăng, giá của loại trái cây nhiệt đới này đã trải qua những biến động đáng kể trong năm nay, tăng vọt lên hơn 40 nhân dân tệ (5,60 USD)/kg vào giữa tháng 5 trước khi giảm xuống còn khoảng 20 nhân dân tệ vào tháng 6.
Wang Haibo, một chuyên gia nông nghiệp của Học viện Khoa học Nông nghiệp Trung Quốc, cho biết đồn điền ở Tam Á thuộc tỉnh Hải Nam phía nam dự kiến sẽ cho sản lượng 50 tấn trái cây trong năm nay.
Tuy nhiên, sản lượng này rất nhỏ (chiếm 0,005%) so với mức tiêu thụ hàng năm của Trung Quốc, hiện ở mức 1 triệu tấn, chủ yếu được nhập khẩu từ các nước Đông Nam Á bao gồm Thái Lan, Malaysia và Việt Nam.
Feng Xuejie, một nhà nghiên cứu tại Học viện Khoa học Nông nghiệp Hải Nam, nói với truyền thông địa phương rằng năng suất thấp hơn cũng là do cây sầu riêng thường mất từ 6 đến 7 năm để trưởng thành trong khi Trung Quốc mới chỉ phát triển cây này khoảng 3-4 năm.
Việt Nam vươn lên
Theo tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP), Thái Lan là nước xuất khẩu chính về mảng sầu riêng tươi cho Trung Quốc, cụ thể, Thái Lan chiếm 96% lượng sầu riêng nhập khẩu của Trung Quốc tính theo giá trị và 95% tổng khối lượng nhập khẩu trong năm qua.
Đến 9/2022, tình hình có sự thay đổi khi Trung Quốc cho phép 51 nhà xuất khẩu sầu riêng cùng 25 hãng đóng gói từ Việt Nam tiếp cận thị trường.
Với đường biên giới giáp ranh Trung Quốc, việc xuất khẩu sầu riêng từ Việt Nam sang đất nước tỷ dân trở nên thuận lợi hơn nhiều, đồng thời giúp sản phẩm tươi ngon hơn, chất lượng hơn so với những đối thủ khác, tờ SCMP nhận định.
Không chỉ vậy, nhiều nhà đầu tư Trung Quốc đổ sang Đông Nam Á để xây dựng chuỗi cung ứng sầu riêng. TC Durian - hãng nhập khẩu hoa quả có trụ sở tại Chiết Giang, Trung Quốc - đã đầu tư vào một nhà máy đóng gói tại Việt Nam vào năm 2022, đồng thời đang có kế hoạch mở rộng sang cả Philippines và Campuchia vào cuối năm nay.
Khi vụ sầu riêng trồng trong nước đầu tiên của Trung Quốc đến tay người tiêu dùng vào cuối tháng này, các nhà xuất khẩu ở Việt Nam vẫn tự tin rằng sản lượng ban đầu từ đảo Hải Nam sẽ không đáp ứng được nhu cầu của đất nước 1,4 tỷ dân.
Giá trị xuất khẩu sầu riêng tươi của Việt Nam sang Trung Quốc đã tăng nhanh hơn, lên tới hơn 190 triệu USD trong 4 tháng đầu năm 2023 - mùa sầu riêng trái vụ, theo số liệu từ Bộ Công Thương Việt Nam.
Đến tháng 5, giá trị xuất khẩu sầu riêng tăng vọt lên 332 triệu USD, cũng theo Bộ Công thương.
Theo dữ liệu từ Tổng cục Hải quan Việt Nam, doanh số bán sầu riêng tại thị trường Trung Quốc dự kiến sẽ đạt 1 tỷ USD vào cuối năm 2023.
Những người trồng sầu riêng Việt Nam dường như tự tin rằng họ sẽ tồn tại ngay cả khi Trung Quốc hiện có thể trồng sầu riêng.
Ông Huỳnh Tấn Lộc, Giám đốc Hợp tác xã Sầu riêng Ngũ Hiệp cho rằng, mặc dù đảo Hải Nam có khí hậu thích hợp để trồng sầu riêng nhưng “đất Hải Nam không giàu phù sa phù sa tốt cho sầu riêng như đồng bằng sông Cửu Long nên ảnh hưởng đến hương vị của sầu riêng”.
Sầu riêng Việt Nam nhắm đến các thị trường tiềm năng khác
Một số doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng Việt Nam đang nhìn xa hơn sang thị trường Trung Quốc.
Ông Lộc cho biết đã đầu tư vào kho lạnh và xuất khẩu 16 tấn sầu riêng đông lạnh sang Nhật Bản mỗi tháng bằng đường hàng không.
“Thị trường Nhật Bản ổn định hơn, trong khi ở Trung Quốc, giá có thể tăng chóng mặt nhưng sau đó lại lao dốc nhanh chóng”, ông Lộc nhận xét.
Thái Trần, Giám đốc điều hành, Công ty TT Meridian Ltd (Anh) có trụ sở tại London, cho biết "sầu riêng tươi của Việt Nam đang bán rất chạy" ở Anh đến nỗi ông không thể đáp ứng nhu cầu ngay cả ở mức giá 12,75 USD đến 16,60 USD/kg.
Ông cho biết công ty thương mại nhập khẩu trung bình 3-5 tấn sầu riêng tươi từ Việt Nam bằng đường hàng không mỗi tuần và có thể bán 10-20 tấn/tuần nếu Anh dỡ bỏ kiểm soát nhập khẩu.
Thị trường ở Anh sẽ giúp nông dân Việt Nam giảm bớt sự phụ thuộc vào một thị trường duy nhất, ông Thái Trần nói thêm. Đồng thời cho biết thêm rằng khi ngày càng nhiều người tiêu dùng ở Vương quốc Anh ăn thử sầu riêng, họ sẽ thấy đây là “một loại trái cây gây nghiện”.
Ban đầu là ác cảm nhưng một khi bạn thử nó, bạn sẽ mê mẩn nó, ông Thái nói.
Sầu riêng là loại trái cây nhập khẩu số 1 vào Trung Quốc, đạt 4,03 tỷ USD vào năm ngoái với tổng khối lượng nhập khẩu là 825.000 tấn, theo dữ liệu được cung cấp từ Phòng Thương mại Trung Quốc về Xuất nhập khẩu Thực phẩm, Sản phẩm Bản địa và Phụ phẩm Động vật (CFNA).
.jpg "VARS: Bộ Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề môi giới thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của thị trường bất động sản")
