Trung Quốc học thành công bí quyết của Nhật Bản, quyết vượt Mỹ trong một lĩnh vực

Theo Intersting Engineering, các nhà khoa học Trung Quốc cho rằng đất nước này đang bước vào một kỷ nguyên cách mạng mới trong lĩnh vực chế tạo hàng không vũ trụ.

South China Morning Post (SCMP) cho biết, phương thức sản xuất mới sẽ cho phép chế tạo vệ tinh hiệu quả như các nhà máy ô tô sản xuất xe hơi. Phương pháp mới này đòi hỏi cải tổ quy mô lớn trên toàn bộ ngành công nghiệp hàng không vũ trụ của Trung Quốc, được gọi là “final assembly pull” (hệ thống sản xuất dựa trên nhu cầu thực tế đến khâu lắp ráp cuối cùng). Hệ thống này được lấy cảm hứng từ các nguyên tắc sản xuất tinh gọn (lean manufacturing) vốn nổi tiếng trong ngành công nghiệp ô tô.

Trung Quốc muốn mở rộng năng lực chế tạo trong ngành vũ trụ để cạnh tranh với Mỹ. Năm 2024, Mỹ thực hiện 158 vụ phóng lên quỹ đạo, phần lớn do SpaceX đảm nhận. Trong khi đó, Trung Quốc chỉ hoàn thành 68 lần.

Do tác động kinh tế ngày càng lớn từ các hoạt động không gian, hệ thống sản xuất hiệu quả và có khả năng mở rộng là điều cần thiết. Theo SCMP, hoạt động không gian toàn cầu sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh, đến năm 2045, khối lượng tải trọng phóng lên quỹ đạo toàn cầu có thể đạt 170.000 tấn mỗi năm.

Hệ thống “final assembly pull” mới của Trung Quốc nhằm mục tiêu sản xuất hàng loạt linh kiện vệ tinh với chi phí thấp hơn nhưng vẫn đảm bảo chất lượng.

Theo truyền thống, sản xuất hàng không vũ trụ đi theo hệ thống đẩy (push), tức là linh kiện được chế tạo dựa trên dự báo và kế hoạch phóng. Cách này thường dẫn tới chậm trễ và tồn kho dư thừa.

Ngược lại, hệ thống kéo (pull) linh hoạt hơn. Nhà sản xuất ô tô Nhật Bản Toyota đã tiên phong áp dụng với Hệ thống Sản xuất Toyota từ giữa thế kỷ 20, đặt nền móng cho sản xuất tinh gọn trên toàn cầu. Thay vì đẩy linh kiện vào dây chuyền dựa trên dự báo, khâu lắp ráp cuối cùng sẽ kéo linh kiện từ nhà cung cấp chỉ khi cần thiết.

Linh kiện được cung ứng đúng số lượng yêu cầu, nhờ đó giảm lãng phí. Phương pháp này cũng cắt giảm thời gian quản lý và di chuyển hàng tồn, giảm điểm nghẽn trong sản xuất, giúp tăng tốc độ chế tạo tổng thể.

Hiện nay, ngành vũ trụ Trung Quốc hiện áp dụng phương pháp tương tự cho sản xuất vệ tinh. “Từ lắp ráp cuối cùng đến lắp ráp phân hệ, từ linh kiện đến nguyên liệu thô, mỗi công đoạn chỉ được kích hoạt khi công đoạn hạ nguồn phát tín hiệu cần”, SCMP giải thích.

Hệ thống mới sẽ tạo ra tác động lớn đến cách ngành vũ trụ Trung Quốc vận hành. Nó huy động doanh nghiệp nhà nước, viện nghiên cứu và nhà cung cấp tư nhân trong một chiến lược quốc gia phối hợp.

Trong một bài nghiên cứu tháng 7 trình bày về hệ thống mới, ông Wang Guoqing, Giám đốc thông tin của Tập đoàn Khoa học và Công nghệ Hàng không Vũ trụ Trung Quốc (CASC) đã viết: “Đây là sự chuyển đổi mang tính hệ thống và đột phá đối với mô hình sản xuất hiện tại”.

Thay vì dây chuyền sản xuất cố định, đồng loạt, Trung Quốc đang áp dụng hệ thống lắp ráp mô-đun, linh hoạt. Các trung tâm lắp ráp thông minh sử dụng AI và robot để điều chỉnh quy trình khi cần thiết.

Một nền tảng số hợp tác cũng được triển khai, kết nối phòng thí nghiệm, nhà cung cấp và nhà máy, kể cả trong các mạng lưới an ninh mật. “Bảng kéo kỹ thuật số” này cho phép các nhà quản lý có cái nhìn trực tiếp về chuỗi cung ứng.

Nhìn chung, hệ thống tạo điều kiện cho một chuỗi cung ứng linh hoạt, nhanh hơn cho ngành vũ trụ Trung Quốc. Những chùm vệ tinh lớn như Guowang, Qianfan và Hongtu-3 sẽ giúp Trung Quốc nâng cao năng lực cạnh tranh với sự thống trị quỹ đạo của SpaceX.