Trung Quốc bắt kịp Nhật Bản trong lĩnh vực quan trọng, chuyên gia nói: Các công ty Nhật đã đánh giá quá cao thị trường trong nước và khả năng cạnh tranh toàn cầu của chính họ!

Nikkei Asia đưa tin vào ngày 20/8 rằng các công ty Trung Quốc đang dần thiết lập năng lực sản xuất toàn diện về chất nền silicon và silicon carbide, tận dụng chi phí năng lượng thấp và thị trường rộng lớn để tăng trưởng nhanh chóng. Mô hình tích hợp theo chiều dọc của họ đặt ra thách thức cho các công ty Nhật Bản.

Bất chấp tình hình đầy thách thức này, các nhà sản xuất Nhật Bản như Toshiba, Rohm và Mitsubishi Electric vẫn chậm chạp trong việc hình thành một mặt trận thống nhất.

Các chuyên gia trong ngành chỉ ra rằng khoảng cách công nghệ giữa các công ty Nhật Bản và Trung Quốc về chip silicon có thể chỉ còn từ 1-2 năm, và về silicon carbide không quá 3 năm.

Các công ty Nhật Bản đã đánh giá quá cao sự phát triển của thị trường xe điện trong nước và khả năng cạnh tranh toàn cầu của chính họ, và cần phải đẩy nhanh quá trình hội nhập để nâng cao khả năng cạnh tranh về chi phí.

Thiết bị điện là thành phần quan trọng để cung cấp điện và quản lý nhiều thiết bị điện tử khác nhau, cũng như hướng tới một xã hội không phát thải carbon và trung hòa carbon. Nhu cầu dự kiến sẽ tiếp tục tăng.

Vào cuối năm 2023, Rohm và Toshiba đã đạt được thỏa thuận hợp tác sản xuất thiết bị điện. Hai công ty sẽ lần lượt đầu tư vào thiết bị điện silicon carbide (SiC) và silicon (Si) để cải thiện hiệu quả năng lực cung ứng và tận dụng năng lực sản xuất của nhau một cách bổ sung. Vài tháng sau, Rohm đã công bố đề xuất hợp tác rộng hơn nhằm "tăng cường hợp tác trong tất cả các hoạt động kinh doanh liên quan đến chip điện", bao gồm R&D, bán hàng và mua sắm.

Rohm nổi trội về chip xe điện, trong khi Toshiba có thế mạnh về sản phẩm công nghiệp. Tuy nhiên, Nikkei Asia lưu ý rằng, ngoài dự án sản xuất chung, sự hợp tác giữa hai bên vẫn chưa mang lại kết quả đáng kể. Các nguồn tin thân cận cho biết các cuộc thảo luận nhằm tăng cường hợp tác, ban đầu được công bố vào đầu năm 2024, đã bị đình trệ.

Một trong những nguồn tin tiết lộ rằng Rohm đã "từ bỏ" việc tìm kiếm sự hợp tác sâu rộng hơn ngoài việc sản xuất chung.

Tuy nhiên, ông Rohm nói với Nikkei Asia rằng thỏa thuận sản xuất chung đang tiến triển ổn định và các cuộc đàm phán về hợp tác rộng rãi hơn vẫn đang được tiến hành. Toshiba cũng cho biết dự án sản xuất chung đang tiến triển thuận lợi, nhưng, như trong các phản hồi trước đây cho câu hỏi này, ông từ chối bình luận về việc hợp tác rộng rãi hơn.

Tại cuộc họp cổ đông vào cuối tháng 6, Tổng giám đốc điều hành Rohm Donkemi cho biết các cuộc đàm phán nhằm tăng cường hợp tác vẫn đang diễn ra, nhưng công ty sẽ "tiến hành thận trọng để đảm bảo kết quả có lợi nhất cho Rohm".

Việc không có tiến triển đáng kể nào làm nổi bật những khó khăn trong việc tái cấu trúc ngành chip điện của Nhật Bản, ngành này có năm công ty lớn: Mitsubishi Electric, Fuji Electric, Toshiba, Rohm và Denso, nhưng mỗi công ty chỉ nắm giữ chưa đến 5% thị phần toàn cầu.

Chip điện chưa nhận được sự quan tâm tương đương với chip logic và chip nhớ, vốn đã thu hút sự chú ý đáng kể nhờ sự bùng nổ của AI. Tuy nhiên, chúng là những linh kiện thiết yếu cho các ứng dụng như lưới điện và xe điện. Các chip điện tiên tiến hơn cũng có thể cải thiện đáng kể hiệu suất năng lượng, một yếu tố quan trọng đối với Nhật Bản, một quốc đảo phụ thuộc vào nhập khẩu 90% năng lượng.

Thị trường đã thay đổi rất nhiều kể từ khi Rohm đề xuất hợp tác rộng rãi với Toshiba.

Rohm báo cáo khoản lỗ ròng 50 tỷ yên trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2025, lần đầu tiên lỗ cả năm sau 12 năm. Công ty đang gặp khó khăn trong việc kiếm lời từ chip điện silicon carbide (SiC) do sự suy thoái của thị trường xe điện, nhu cầu lớn nhất của công ty, và sự cạnh tranh khốc liệt từ các công ty khởi nghiệp Trung Quốc đã làm xói mòn lợi nhuận.

Rohm công bố lợi nhuận ròng 2,9 tỷ yên trong quý kết thúc vào tháng 6, giảm 14% so với cùng kỳ năm ngoái. Vào tháng 5, công ty đã công bố kế hoạch cắt giảm các cơ sở sản xuất hoạt động kém hiệu quả và bắt đầu sa thải tự nguyện.

Renesas Electronics là một nhà sản xuất chip Nhật Bản khác cũng đang gặp phải những khó khăn tương tự.

Vào tháng 6 năm nay, Renesas đã thông báo sẽ từ bỏ việc tham gia thị trường SiC, với lý do thị trường xe điện tăng trưởng chậm chạp và áp lực cạnh tranh từ Trung Quốc. Renesas cũng bị ảnh hưởng bởi sự phá sản của Wolfspeed, một công ty Mỹ trước đây từng cung cấp đế chip SiC cho Renesas. Điều này khiến Renesas ghi nhận khoản lỗ ròng 175,3 tỷ yên trong nửa đầu năm 2025, mức lỗ lớn nhất trong cùng kỳ.

"Nếu các công ty Nhật Bản không đoàn kết, họ sẽ khó có thể cạnh tranh với các đối thủ Trung Quốc"

David Day, một nhà phân tích tại Bernstein Research, chỉ ra rằng vấn đề lớn nhất đối với các nhà sản xuất chip điện tử Nhật Bản là sự cạnh tranh về giá với các công ty Trung Quốc.

Ông cho biết: "Hoặc là họ quá lạc quan về thị trường xe điện Nhật Bản hoặc họ đã đánh giá quá cao khả năng cạnh tranh của mình trên thị trường toàn cầu và cuối cùng thất bại ở cả hai trường hợp".