Trí tuệ nhân tạo đang thay đổi thị trường việc làm: Nhân viên công nghệ thất nghiệp, muốn 'có cửa' thì phải biết về AI

Dylan Castillo, 21 tuổi, đã có kinh nghiệm thực tập tại Alphabet, Meta, Figma và Stripe. Alphabet hồi tháng 11 thông báo anh chàng này đã đủ tiêu chuẩn làm nhân viên chính thức, song cuối cùng trì hoãn kế hoạch. Đến tháng 3, một vài tuần sau khi sa thải 12.000 nhân viên, Alphabet chính thức rút bỏ lời đề nghị trước đó dù không thể phủ nhận rằng Dylan Castillo rất xứng đáng. 

Đà bùng nổ tuyển dụng kéo dài hàng thập kỷ đã khép lại tại Thung lũng Silicon. Người lao động lúc này không còn mơ tưởng nhiều đến việc ứng tuyển vào các startups hay gã khổng lồ nghìn tỷ USD. 

“Trước đây, chỉ cần thực hiện một số các bài tập viết code cơ bản, bạn đã có thể nhận được mức lương lên tới sáu con số”, một giám đốc điều hành nói. “Bây giờ, khi có ai đến và thắc mắc về vấn đề tuyển nhân sự, tôi sẽ trả lời rằng ‘Hiện chúng tôi không nhận người mới”. 

Theo Layoffs, một trang web chuyên theo dõi việc làm, hơn 200.000 nhân viên ngành công nghệ đã bị sa thải trong năm nay. Làn sóng cắt giảm diện rộng, sự sụp đổ của tiền số cùng ngân hàng SVB đã khiến Thung lũng Silicon “thất thủ”.

Castillo định hướng theo ngành công nghệ vì nghĩ nó có vẻ an toàn. Sau khi bị Alphabet từ chối, anh chàng nhận được một công việc tại Figma và dự định bắt đầu đi làm vào tháng Tám.

Không may mắn như Castillo, đồng nghiệp anh hiện thất nghiệp rất nhiều. Một số buộc phải cân nhắc lựa chọn những công việc lập trình kém hấp dẫn hơn trong lĩnh vực phi công nghệ như tài chính hoặc chăm sóc sức khỏe. 

“Mọi người khá sợ hãi”, Castillo nói. “Mức lương và cơ hội thăng tiến có thể kém hơn lĩnh vực công nghệ, song họ có thể yên tâm hơn vì không dễ bị sa thải”. 

Trong bối cảnh này, tập trung vào trí tuệ nhân tạo có thể là sự lựa chọn đúng đắn nhất. “Chúng tôi đã cân nhắc việc tập trung vào học AI và máy tính. Nhu cầu đối với công việc này sẽ cao hơn trong thời gian tới”, Castillo nói. 

Theo Bloomberg, mức lương trung bình hiện tại cho một kỹ sư phần mềm cao cấp chuyên về trí tuệ nhân tạo cao hơn 12% so với mức lương một người không chuyên. Roger Lee, phụ trách trang web Layoffs.fyi cho biết mặc dù mức lương dành cho nhân viên công nghệ đã bão hòa, song thu nhập các vị trí liên quan đến AI vẫn tăng 4%. Hơn nữa, giới đầu tư vẫn quan tâm đến những công ty về AI, bất chấp việc dòng vốn mạo hiểm của họ đang cạn kiệt. 

Chẳng hạn, khi Drew Houston, Giám đốc điều hành Dropbox, thông báo cắt giảm 500 nhân sự, ông lưu ý rằng mục đích là để nhường chỗ cho những vị trí liên quan đến AI: “Giai đoạn tăng trưởng tiếp theo của chúng tôi đòi hỏi một sự kết hợp linh hoạt các bộ kỹ năng, đặc biệt là về AI và phát triển sản phẩm giai đoạn đầu”.

Tương tự, thời điểm Meta cắt giảm 10.000 việc làm, CEO Mark Zuckerberg cũng nhấn mạnh trọng tâm công ty là “xây dựng các công cụ AI giúp kỹ sư viết code nhanh hơn, hiệu quả hơn”. Theo Giám đốc điều hành International Business Machine (IBM) Arvind Krishna, hàng nghìn công việc tại IBM sẽ sớm bị thay thế bởi AI trong 5 năm tới.

Ngay bây giờ, AI có thể là lời giải thích giữ thể diện cho những giám đốc điều hành muốn trốn tránh thực tế, rằng làn sóng cắt giảm diện rộng là hệ lụy của việc tuyển dụng tất tay. Không có bằng chứng cho thấy AI đang thay thế một lượng đáng kể các công việc liên quan đến công nghệ, song ai nấy đều dễ dàng tưởng tượng ra nhóm 5 lập trình viên sẽ sớm được thay thế bằng nhóm 2 người + 1 công cụ AI tiên tiến.

Thích nghi trong một kỷ nguyên mới có thể sẽ khó khăn, nhất là với những người đã quá quen với năm tháng Thung lũng Silicon bùng nổ. Eric Bahn, cựu Giám đốc sản phẩm Facebook, nhớ lại những ngày đầu mình gia nhập công ty: “Mỗi ngày, tôi đều đọc sách, sau đó mới gặp gỡ nội bộ để xem xét hợp tác”. 

Thời điểm đó, đồng nghiệp của Eric Bahn đã quen với cuộc sống xa hoa và mức lương hậu hĩnh. Họ thường lên kế hoạch đi chơi vào cuối tuần, đến Alaska câu cá và tận hưởng giây phút chữa lành.

Sau khi bị sa thải, những người này tìm đến Bahn để kiếm sự giúp đỡ. Họ kỳ vọng vào một công việc có mức lương tối thiểu 600.000 USD/năm (gần 15 tỷ đồng) và Bahn cảm thấy nực cười vì bối cảnh bây giờ đã khác. “Tại sao bạn không thể sống với 300.000 USD hoặc 400.000 USD?”, Bahn tự hỏi. 

Nhớ lại bão sa thải trước đây, nhân viên Thung lũng Silicon “dở khóc dở cười”. Trong số những người bị cắt hợp đồng đột ngột, nổi bật nhất phải kể đến cặp vợ chồng Allie và Steve có đứa con 4 tháng tuổi. Được biết họ đã cống hiến nhiều năm và giữ chức vụ khá cao trong Google: Allie là Giám đốc marketing, trong khi chồng là Giám đốc điều hành nghiên cứu.

Sau khi nhận chế độ nghỉ phép hào phóng dành cho các cha mẹ, cặp vợ chồng chưa kịp mừng đã phát hiện ra tên mình nằm trong danh sách cắt giảm nhân sự. Bất ngờ, song họ nhanh chóng lấy lại tinh thần. Với Allie, tin dữ vừa qua lại là cơ hội tốt để cả hai tập trung phát triển công việc kinh doanh riêng. “Đây là cú hích mà chúng tôi cần”, Allie nói.

Tuy nhiên, không phải ai cũng may mắn có nghề tay trái như vợ chồng Allie. Katherine Wong, đang mang thai 34 tuần và chuẩn bị nghỉ thai sản, thì phát hiện mình bị sa thải.

“Tôi xin nghỉ phép sớm và cố gắng bàn giao công việc, tài liệu đầy đủ trước khi rời công ty. Chỉ còn 1 tuần nữa là nghỉ thai sản, tôi hạnh phúc vô cùng vì sắp được gặp con. Nhưng rồi tim tôi thắt lại khi nhận tin dữ. Tôi là một trong số 12.000 người trong làn sóng sa thải”, cô kể lại.

“Suy nghĩ đầu tiên trong đầu tôi là ‘Tại sao lại là tôi? Tại sao lại xảy ra lúc này?’. Thật khó để tin bởi trước đó, năng lực của tôi được đánh giá tốt”, Wong nói.

Theo: Bloomberg, BI