Tại quyết định số 26 về quản lý, sử dụng nhà chung cư trên địa bàn TP.HCM vừa mới ban hành, TP.HCM quy định đối với việc quản lý hoạt động khai thác căn hộ dùng làm cơ sở lưu trú du lịch trong nhà chung cư, UBND TP.HCM quy định điều kiện khai thác căn hộ làm dịch vụ lưu trú du lịch trong nhà chung cư phải đáp ứng các điều kiện:
Phải là căn hộ dùng làm cơ sở lưu trú du lịch thuộc nhà chung cư có mục đích sử dụng hỗn hợp (sau đây gọi là căn hộ du lịch); tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch; căn hộ du lịch phải đáp ứng các điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định pháp luật về du lịch; phải tuân thủ các quy định của pháp luật về ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.
Còn với quản lý hoạt động cho thuê căn hộ để ở, UBND TP.HCM quy định việc cho thuê căn hộ trong nhà chung cư phải đảm bảo đúng mục đích sử dụng để ở, tuyệt đối không sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở.
Việc cho thuê căn hộ trong nhà chung cư phải có hợp đồng ký kết giữa chủ sở hữu căn hộ chung cư và người có nhu cầu thuê căn hộ (hợp đồng thuê căn hộ không bắt buộc phải được công chứng, chứng thực).
Ban quản trị nhà chung cư, đơn vị quản lý vận hành nhà chung cư căn cứ vào hợp đồng thuê để yêu cầu người đang sử dụng căn hộ thuê phải tuân thủ nội quy, quy chế quản lý, sử dụng nhà chung cư để bảo đảm an ninh trật tự của nhà chung cư, tránh gây ảnh hưởng đến cư dân sinh sống trong nhà chung cư.
Đối với hoạt động cho thuê lưu trú ngắn ngày trong chung cư, TS. Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam cho rằng, hầu hết các căn hộ cho thuê ngắn ngày thường hoạt động theo hình thức tự phát và không thông báo với địa phương. Do đó, công tác quản lý gặp nhiều khó khăn và thậm chí tạo ra kẽ hở để nhiều đối tượng xấu lợi dụng, thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.“Căn hộ được pháp luật Việt Nam quy định là sản phẩm để ở và không có chức năng kinh doanh. Việc chủ nhà cho thuê ngắn ngày sẽ tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh trật tự tại địa phương, gây ra các vấn đề xấu tới môi trường hoặc ảnh hưởng tới hộ dân sống xung quanh”, ông Đính nói.
Theo bà Trần Minh Ái, Giám đốc cấp cao Bộ phận Quản lý bất động sản Savills TP HCM, việc chủ sở hữu căn hộ chung cư cho khách thuê nhà, phòng ngắn hạn như một cơ sở lưu trú du lịch là vi phạm quy định của Luật Nhà ở 2014 lẫn Luật Nhà ở 2023. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế khó khăn, nhiều chủ sở hữu căn hộ vẫn tìm cách "lách" để kinh doanh, kiếm thêm thu nhập.
Để giải quyết triệt để tình trạng này, theo bà Ái, các cơ quan chức năng nên có những biện pháp tổng thể như đưa ra hướng dẫn cụ thể trong quản lý nhà chung cư về hoạt động kinh doanh lưu trú ngắn hạn như nhiều nước trên thế giới đã làm. Nếu tiếp tục cấm hoạt động kinh doanh lưu trú ngắn hạn tại các dự án chung cư, các cơ quan quản lý Nhà nước cũng có thể cân nhắc những chế tài có tính răn đe đối với các trường hợp vi phạm pháp luật.
Luật Nhà ở 2023 có hiệu lực từ ngày 1/8/2024 cũng quy định cấm sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở. Điều 6 luật Nhà ở 2014 cũng đã quy định cấm việc sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở. Theo đó, hoạt động cho thuê căn hộ chung cư theo ngày, giờ là hoạt động lưu trú, giống như hoạt động của khách sạn và cần có giấy phép về kinh doanh dịch vụ lưu trú. Khi kinh doanh dịch vụ này phải xuất hóa đơn, khai báo thuế và đóng thuế, đảm bảo phòng cháy chữa cháy, an ninh. Bên cạnh đó, khách phải đăng ký tạm trú với cấp chính quyền địa phương.
Tuy nhiên, trên thực tế nhiều dự án chung cư tại TP HCM, dù đã cấm chủ nhà cho thuê căn hộ kinh doanh, đặc biệt là mô hình airbnb nhưng rất khó kiểm soát. Điều này dẫn đến tình trạng bất ổn, mâu thuẫn giữa cư dân và nhóm kinh doanh cho thuê, gây tâm lý bức xúc, dẫn đến mất an ninh trật tự và mất an toàn phòng cháy chữa cháy.
Quy định mới đây của TP HCM được cho là cần thiết để quản lý chặt hơn hoạt động cho thuê lưu trú du lịch, trả lại môi trường sống cho cư dân ở các chung cư.
