Tình cảnh éo le của nước nghèo nhất Tây Âu: Một động lực giúp tăng trưởng vượt xa Anh, Pháp nhưng lại đẩy giá nhà và chi phí sinh hoạt tăng vùn vụt, dân trong nước bất mãn, chính trường rối ren

Sau đại dịch, Bồ Đào Nha đã đón một làn sóng “dân du mục kỹ thuật số” (những người làm việc từ xa ở bất cứ đâu nhờ vào công nghệ) và giới nhà giàu. Số người nước ngoài sống tại Bồ Đào Nha đã tăng gấp đôi trong 5 năm, đạt kỷ lục 1 triệu vào năm 2023.

Dân số Bồ Đào Nha tăng khoảng 123.000 người lên 10,6 triệu người vào năm 2023, theo tổng cục thống kê nước này. Ước tính có 189.367 người nhập cư thường trú vào Bồ Đào Nha trong năm 2023, nhiều hơn nhiều so với số người di cư (33.666).

Quốc gia Iberia từ lâu đã phải vật lộn với tình trạng chảy máu chất xám, khi những người trẻ tuổi chuyển những nơi như Anh và Đức. Thu hút người nước ngoài không chỉ giúp ổn định dân số mà còn giúp dân số tăng trưởng trở lại.

“Số lượng người nhập cư tăng mạnh, góp phần vào sự tăng trưởng dân số vững chắc và thúc đẩy phát triển kinh tế”, Ricardo Amaro, chuyên gia kinh tế người Bồ Đào Nha tại Oxford Economics, nhận định.

Tăng trưởng dân số đã thúc đẩy nền kinh tế. Năm ngoái, GDP Bồ Đào Nha tăng 1,9%, vượt xa Pháp, Đức và Anh. Trong khi đó, tiền lương thực tế tăng 3,8%.

Tuy nhiên, làn sóng nhập cư đã gây ra phản ứng dữ dội của người dân trong nước bởi chi phí sinh hoạt và nhà ở đã tăng vọt.

Con dao 2 lưỡi

Tâm lý chống nhập cư đang gia tăng mặc dù những người mới đến đã giúp mang lại sự phục hồi kinh tế như mong đợi. Trong khi các nền kinh tế giàu có, tập trung vào sản xuất như Đức, đã trì trệ trong những năm gần đây. Còn các quốc gia nghèo hơnnhư Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha chứng kiến sự bùng nổ.

Ở một mức độ nào đó, điều này được thúc đẩy bởi sự gia tăng du lịch sau đại dịch. Tuy nhiên, các nhà quan sát cho biết nhập cư cũng đóng một vai trò quan trọng.

“Về mặt kinh tế, sự gia tăng dân số và sức hấp dẫn đối với lao động có trình độ học vấn cao chắc chắn là điều tích cực, đặc biệt là ở một quốc gia như Bồ Đào Nha”, Amaro nói.

Tuy nhiên, làn sóng nhập cư trùng hợp với giai đoạn mà giá nhà, lãi suất và chi phí sinh hoạt tăng nhanh. Giá thuê nhà ở thủ đô Lisbon tăng 43% từ cuối 2021 đến 2023, nhanh hơn nhiều so với nhiều thủ đô châu Âu khác. Vào thời kỳ đỉnh điểm, lạm phát tăng vọt 10%/năm. Điều đó có nghĩa là mặc dù tiền lương tăng, nhiều người vẫn cảm thấy chật vật.

Ngay cả Clark, một dân du mục kỹ thuật số đã đến Lisbon trước khi dòng người nhập cư tăng đột biến sau đại dịch, cũng nhận thấy sự khác biệt.

“Giá cả đã trở nên điên rồ. Tiền thuê nhà và giá nhà ở tăng cao. Lisbon đang ngày càng trở nên giống thị trấn ma khi không còn nhiều người dân địa phương nữa. Càng ngày, nơi này càng không còn cảm giác chân thực nữa”, Clark nói.

Bồ Đào Nha là quốc gia nghèo nhất Tây Âu tính theo GDP bình quân đầu người. Mức lương tối thiểu của nước này cũng thấp hơn mức trung bình của EU mặc dù đã tăng gần đây.

Chính trường bất ổn

Hiện tại, Bồ Đào Nha đang hướng đến cuộc bầu cử bất thường lần thứ ba trong 3 năm. Chính phủ trung hữu của Thủ tướng Bồ Đào Nha Luis Montenegro đã không vượt qua được cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm tại Quốc hội vào đầu tuần này.

Nguyên nhân chính dẫn đến việc bất tín nhiệm xuất phát từ sự bất đồng sâu sắc giữa chính phủ của ông Montenegro và các đảng đối lập. Các đảng đối lập đã chỉ trích chính phủ vì không đưa ra được các giải pháp hiệu quả để giải quyết các vấn đề kinh tế - xã hội, đặc biệt là lạm phát cao và khủng hoảng nhà ở.

Mối lo ngại về vấn đề nhập cư và tác động của nó đến chi phí sinh hoạt đã giúp đảng Chega cực hữu chuyển từ rìa chính trị sang gần trung tâm quyền lực. Tỷ lệ phiếu bầu của đảng này đã tăng từ dưới 1% vào năm 2019 lên 18% vào năm 2024.

Ở Bồ Đào Nha, các phân tích trước đây đã chỉ ra rằng sự ủng hộ ngày càng tăng đối với phe cực hữu là nhờ phiếu bầu từ người dân ở các vùng nông thôn khó khăn và người trẻ. Ở các thành phố, phe cực tả cũng không hài lòng với dân du mục kỹ thuật số và khách du lịch vì họ góp phần đẩy giá nhà lên cao.

Charlie Baron, chủ quản lý 3 không gian làm việc chung tại Lisbon, cũng nhận thấy sự thay đổi. “Trong 12 tháng qua, những người du mục mới khó có thể tìm được chỗ đứng tại đây vì vấn đề đã được siết chặt hơn”, ông nói.

Ông tin rằng người dân địa phương quan tâm nhiều hơn đến vấn đề nhập cư bất hợp pháp.

Tuy nhiên, căng thẳng về người nhập cư và khoảng cách giàu – nghèo khó có thể sớm biến mất dù kinh tế Bồ Đào Nha đang bùng nổ. Khi đất nước này chuẩn bị bước vào cuộc bỏ phiếu mới, vấn đề nhập cư và tác động của nó đến chi phí sinh hoạt là vấn đề được mọi người quan tâm.

Theo Telegraph