Tờ Fortune cho hay OpenAI đang đứng trước cột mốc lịch sử: thương vụ bán cổ phần thứ cấp trị giá 6 tỷ USD có thể đưa định giá công ty từ 300 tỷ USD hồi tháng 3 lên 500 tỷ USD, vượt qua SpaceX để trở thành công ty tư nhân giá trị nhất thế giới. Thế nhưng, mức định giá kỷ lục này không khiến tài sản của Sam Altman, đồng sáng lập kiêm CEO OpenAI, tăng thêm một xu.
Ông nhận mức lương 76.001 USD/năm và không sở hữu cổ phần nào tại công ty đang được định giá 500 tỷ USD.
Đây không phải là một câu chuyện bình thường ở Thung lũng Silicon, nơi các CEO thường gắn liền với những gói lương thưởng khổng lồ và khối tài sản tỷ USD đến từ cổ phiếu công ty.
Ở Thung lũng Silicon, phần thưởng lớn nhất cho CEO không phải lương tháng, mà là giá trị cổ phiếu. Elon Musk, Mark Zuckerberg hay Tim Cook đều giàu nhờ quyền chọn và cổ phần công ty. Dẫu vậy CEO Sam Altman thì không, dù là một tỷ phú nhưng câu chuyện tài chính của ông lại đi ngược lại mọi quy tắc.
"Tôi nhận mức lương tối thiểu đủ để được bảo hiểm y tế," CEO Sam Altman từng nói với The New York Times.
Tỷ phú lương "bèo"
Nhiều người sẽ tự hỏi: Làm thế nào mà một tỷ phú lại chấp nhận mức lương chỉ hơn 70.000 USD/năm, một con số khiêm tốn so với những gì các CEO công nghệ khác nhận được? Câu trả lời nằm ở chính bản chất đặc biệt của OpenAI.
OpenAI được thành lập vào năm 2015 với sứ mệnh phi lợi nhuận, nhằm phát triển trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) một cách an toàn và mang lại lợi ích cho toàn nhân loại. Để bảo vệ sứ mệnh cốt lõi này, các nhà sáng lập, bao gồm cả Altman, đã cam kết không có lợi ích tài chính cá nhân từ công ty.
Khi OpenAI cần nguồn vốn khổng lồ để thúc đẩy nghiên cứu và phát triển, một chi nhánh kinh doanh có lợi nhuận nhưng "giới hạn lợi nhuận" đã được thành lập, nhưng cơ chế hoạt động phi lợi nhuận vẫn là cốt lõi và kiểm soát.
Điều này có nghĩa là, Sam Altman, với vai trò CEO, thực sự là một người làm việc vì sứ mệnh hơn là vì tiền bạc trực tiếp từ OpenAI. Mức lương 76.001 USD/năm, như ông từng chia sẻ, chỉ đủ để "đảm bảo chi phí bảo hiểm y tế".
Một sự hy sinh tài chính đáng kinh ngạc, nhưng lại là minh chứng rõ ràng nhất cho cam kết của ông đối với tầm nhìn của OpenAI. Điều này khiến Altman khác hẳn với những CEO như Elon Musk hay Mark Zuckerberg – những người gắn chặt tài sản cá nhân với giá trị công ty và luôn chịu áp lực từ giá cổ phiếu.
Vậy nếu không phải từ OpenAI, Sam Altman lấy đâu ra khối tài sản ước tính 1,9 tỷ USD? Bí mật nằm ở con mắt tinh tường của một nhà đầu tư mạo hiểm thiên tài.
Trước khi trở thành CEO của OpenAI, Altman đã có một nhiệm kỳ thành công rực rỡ tại Y Combinator – vườn ươm khởi nghiệp danh tiếng thế giới. Vị trí này đã cho ông một cái nhìn sâu sắc vào các startup tiềm năng và cơ hội đầu tư "vàng".
Danh mục đầu tư của Altman trải dài trên nhiều lĩnh vực, từ công nghệ sinh học, năng lượng hạt nhân cho đến các nền tảng mạng xã hội và dịch vụ.
Ví dụ Sam Altman là một nhà đầu tư lớn của Helion Energy, một công ty khởi nghiệp về nhiệt hạch hạt nhân, nơi ông đã đầu tư cá nhân 375 triệu USD và hiện đang giữ chức chủ tịch. Ngoài ra, CEO Sam Altman cũng đã hỗ trợ công ty công nghệ sinh học Retro Biosciences với khoản đầu tư 180 triệu USD, và cũng tham gia vào các vòng gọi vốn cho nhà sản xuất giao diện máy tính não Neuralink của Musk.
Bên cạnh các công ty tập trung vào khoa học và công nghệ này, Sam Altman cũng là một trong những nhà đầu tư ban đầu của nền tảng quản lý năng suất Asana và Reddit, giữ chức thành viên hội đồng quản trị của Reddit cho đến năm 2022. Cổ phần của ông tại Reddit ước tính trị giá 600 triệu USD sau khi nền tảng này IPO.
Giám đốc điều hành của OpenAI cũng đã may mắn nhận được khoản đầu tư sớm 100.000 USD vào Airbnb vào năm 2008 khi công ty còn trong giai đoạn trứng nước trong lĩnh vực cho thuê ngắn hạn. Ngoài ra, ông còn đầu tư 100.000 USD vào Uber - hiện trị giá 194 tỷ đô la.
CEO của OpenAI cũng hỗ trợ tài chính cho nền tảng kiếm tiền của người sáng tạo Patreon, thậm chí còn đầu tư vào các công ty khác tập trung vào AI, bao gồm cả Humane, công ty khổng lồ trị giá 35 tỷ USD.
Theo báo cáo từ Wall Street Journal (WSJ), tất cả các khoản nắm giữ mà ông kiểm soát cho đến đầu năm 2024 ước tính trị giá ít nhất 2,8 tỷ USD. Giám đốc điều hành OpenAI cho biết các quỹ đầu tư mạo hiểm của ông đã đầu tư vào hơn 400 công ty tính đến năm ngoái.
Điều này làm cho Sam Altman trở thành một trường hợp ngoại lệ hiếm hoi: một CEO điều hành một đế chế công nghệ lớn nhưng lại có sự độc lập tài chính gần như tuyệt đối với công ty đó. Ông có thể đưa ra các quyết định chiến lược mà không bị ràng buộc bởi áp lực ngắn hạn từ giá cổ phiếu hay lợi ích cá nhân trực tiếp từ công ty.
Cơ chế này dù là lợi thế khi giúp CEO không chịu áp lực từ cổ đông nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro khi không đem lại lợi ích đủ lớn cho những nhà lãnh đạo.
Xin được nhắc rằng Sam Altman đang chèo lái OpenAI giữa "cơn sốt AI" mà chính ông cảnh báo có nguy cơ biến thành bong bóng dot-com mới. Công ty đạt doanh thu thường niên 12 tỷ USD chỉ trong 7 tháng đầu 2025, song phải chi tới 8 tỷ USD cho hạ tầng và vận hành.
Ngoài áp lực cạnh tranh từ Google, Meta, Anthropic, CEO Sam Altman còn phải xử lý bài toán nhân sự: vừa thưởng đặc biệt 100 triệu USD để giữ chân nhân viên, vừa mở cửa cho họ bán cổ phần trong thương vụ 6 tỷ USD.
Khác biệt
Bất chấp những khó khăn và dị nghị, sự khác biệt trong mô hình tài chính và động lực cá nhân đã định hình tầm ảnh hưởng độc đáo của Sam Altman. Trong một ngành công nghiệp thường bị chi phối bởi lợi nhuận và sự tích lũy tài sản cá nhân, Altman nổi bật như một người lãnh đạo có sứ mệnh.
Việc ông không có cổ phần tại OpenAI không chỉ là một cử chỉ biểu tượng mà còn là một cơ chế quản trị. Nó giúp duy trì trọng tâm của công ty vào việc phát triển AI có trách nhiệm và an toàn, tránh xa những cám dỗ của việc theo đuổi lợi nhuận bằng mọi giá. Điều này đặc biệt quan trọng khi OpenAI đang phát triển những công nghệ có khả năng định hình tương lai của nhân loại.
Trong khi các nhà lãnh đạo khác như Elon Musk (phụ thuộc lớn vào Tesla, SpaceX) hay Mark Zuckerberg (phụ thuộc vào Meta) gắn chặt tài sản của mình với hiệu suất công ty, Sam Altman lại có "tấm đệm" tài chính từ các khoản đầu tư độc lập. Điều này mang lại cho ông sự tự do nhất định để tập trung vào tầm nhìn dài hạn cho AI, thay vì chỉ chăm chăm vào các báo cáo quý hay phản ứng của thị trường chứng khoán.
Nếu so sánh với những CEO khác, Sam Altman thành tỷ phú nhờ đầu tư cá nhân đa ngành, không phụ thuộc vào cổ phần công ty mình sáng tạo trong khi Elon Musk lại giữ cổ phần lớn trong các công ty mình sáng lập, tài sản tăng giảm mạnh theo giá cổ phiếu.
CEO Mark Zuckerberg thì giữ quyền kiểm soát công ty từ đầu, không bán nhiều cổ phần, tài sản gắn liền với Meta. Trong khi đó CEO Sundar Pichai nhận lương thưởng khổng lồ từ Alphabet, không có vai trò sáng lập. Phía Tim Cook thì giàu nhờ gói thưởng cổ phiếu khi dẫn dắt Apple sau Steve Jobs.
Rõ ràng, Sam Altman không chỉ là một CEO mà còn là một nhà tư bản mạo hiểm, một nhà quản lý quỹ, một tỷ phú tự thân và là một người điều hành với câu chuyện tài chính không giống ai. Câu chuyện của Sam Altman tại OpenAI không chỉ là về việc xây dựng một công ty công nghệ trị giá 500 tỷ USD mà còn là về việc định nghĩa lại ý nghĩa của sự lãnh đạo và thành công trong kỷ nguyên AI.
*Nguồn: WSJ, Fortune, BI
.png "VVA tổ chức khai giảng khóa đào tạo thẩm định giá K163 tại Đà Nẵng")
.png "Khoan thủng 3,3 km đất đá, hơn 200 tỷ mét khối khí phun lên ngùn ngụt, Trung Quốc trúng đậm ‘kho báu’ trải rộng xuyên tỉnh, củng cố an ninh năng lượng")
