Theo một thống kê, mỗi năm có khoảng 1,5 triệu tấn lon nhôm bị vứt bỏ trên thế giới. Sẽ ra sao nếu chúng không kết thúc số phận trong bãi rác mà được chế tạo thành sản phẩm có tính thẩm mỹ và được sử dụng trong nhiều năm?
Đối với Cameron Saul và Oliver Wayman, rác thải của mọi người lại là kho báu của họ. Hai người đã đồng sáng lập Bottletop – thương hiệu muốn truyền tải thông điệp bền vững thông qua sản phẩm túi xách được sản xuất từ những mảnh da thừa và nắp khoen của lon nhôm tái chế.
Ẩn mình giữa những cửa hàng sang trọng của các thương hiệu xa xỉ trên phố Regent của London là Bottletop - một cửa hàng nhỏ với sứ mệnh to lớn. Bottletop bao gồm một quỹ từ thiện, một nhà máy sản xuất và một nhãn hiệu thời trang chuyên tạo ra phụ kiện làm từ vật liệu tái chế do các cộng đồng kém may mắn ở Brazil thu thập.
Đây là thương hiệu phụ kiện thời trang cao cấp với mô hình kinh doanh dựa trên tính bền vững, tính tuần hoàn, nâng cấp và tái chế. Tất cả là kết quả của một hành trình bắt đầu từ năm 2002.
Bottletop ra đời sau một phát hiện khá tình cờ của Cameron Saul. Mới tốt nghiệp đại học và háo hức khám phá thế giới, Cameron (khi đó 20 tuổi) đến Châu Phi để giảng dạy về sức khỏe. Chính tại đây, anh tình cờ nhìn thấy một chiếc túi làm hoàn toàn bằng nắp chai nước ngọt thủy tinh được cố định với nhau bằng khung dây tại một quầy hàng rong. Có thể với mọi người, đây là một sản phẩm kỳ quặc nhưng Cameron thì không.
Ít ai biết rằng Cameron là con trai của người sáng lập Mulberry – một trong những thương hiệu xa xỉ mang tính biểu tượng của nước Anh. Đến nay, các sản phẩm và phụ kiện bằng da cao cấp của hãng vẫn được người tiêu dùng khắp nơi trên thế giới thèm muốn.
Với con mắt thẩm mỹ tinh tường, Cameron ngay lập tức bị thu hút bởi chiếc túi làm bằng nắp chai trên đường phố Uganda. Nhìn ra được đây là sản phẩm có tiềm năng thương mại, anh mang nó về xưởng may của Mulberry ở London và nhờ cha chỉnh sửa thiết kế cho phù hợp.
Một trong những bổ sung chính là lớp lót bằng da được làm từ những mảnh da thừa của Mulberry. Điều này thể hiện mục tiêu tạo ra sản phẩm hoàn toàn từ vật liệu phế thải của Cameron.
Kết hợp với chiến dịch marketing mạnh mẽ, túi từ vật liệu tái chế đã trở thành sản phẩm bán chạy nhất trong bộ sưu tập của mùa đó của Mulberry. Ngoài ra, số tiền thu được từ việc bán những chiếc túi này được sử dụng để tài trợ cho các dự án của tổ chức phi lợi nhuận nơi Cameron đã làm tình nguyện viên. Cứ như vậy, họ đã khám phá ra phương thức thiết kế và kinh doanh mới lạ đồng thời tạo tác động tích cực đến môi trường và xã hội.
Không lâu sau, Oliver Wayman - nhà đồng sáng lập Bottletop còn lại, tình cờ phát hiện ra rằng những chiếc nắp khoen bỏ đi của lon nhôm cũng có thể dùng để tạo ra sản phẩm tương tự. Sau đó, Cameron và Oliver quyết định hợp tác với nhau để cùng thành lập Bottletop.
Làm thế nào để tạo ra một chiếc túi làm từ vật liệu phế thải hấp dẫn với người tiêu dùng là câu hỏi lớn được các nhà đồng sáng lập đặt ra để giải quyết. Nếu sản phẩm không hấp dẫn và không bán được, mục tiêu hỗ trợ các chương trình xã hội của Bottletop sẽ không thực hiện được.
Cùng nhóm thiết kế, hai nhà đồng sáng lập đã dành vài năm tiếp theo để thử nghiệm thiết kế, kỹ thuật sản xuất và nâng cao tay nghề cho các nghệ nhân tại xưởng ở Brazil. Bước đột phá thực sự của Bottletop xảy ra khi Cameron và Oliver quyết định nâng tầm sản phẩm của Bottletop lên tiêu chuẩn sang trọng.
Họ đã mời nhà thiết kế phụ kiện da sang trọng Vincent du Sartel để làm điều đó. Sau đó, Bottletop hợp tác với nhà thiết kế thời trang người Mỹ Narciso Rodriguez cho bộ sưu tập tiếp theo.
Những sự hợp tác với nhân vật có tiếng trong làng thời trang là một phần quan trọng trong chiến lược của Bottletop, cho phép thương hiệu củng cố bản sắc và nâng tầm chất lượng sản phẩm.
Bottletop cũng có một đội ngũ thiết kế nội bộ làm việc tại London do Roosa Tulvio quản lý. Roosa là người đảm bảo rằng Bottletop thực hiện lời hứa về tính bền vững mà không ảnh hưởng đến thiết kế, giá trị, độ bền… của sản phẩm.
Là một phần cam kết với việc tái chế và bảo vệ môi trường, nguồn cung da của Bottletop được đảm bảo không gây ra tác động xấu tới rừng và động vật trong quá trình sản xuất nhờ sự hợp tác của công ty với Liên đoàn động vật hoang dã.
Sản phẩm của Bottletop chỉ được làm từ các vật liệu có nguồn gốc bền vững như da có nguồn gốc từ trang trại bền vững và xưởng thuộc da được chứng nhận là không có tác động phá rừng đối với các khu rừng nhiệt đới, nắp khoen bằng nhôm bị vứt bỏ và sợi nhựa tái chế. Ngay cả bao bì của các sản phẩm Bottletop cũng làm từ vật liệu bìa cứng tái chế.
Nắp khoen do một nhóm người dân địa phương thu thập tại các bãi chôn lấp. Những chiếc nắp sau đó được làm sạch, đánh bóng, sơn và trở thành vật liệu để tạo ra sản phẩm của Bottletop.
Toàn bộ quy trình sản xuất, từ chuẩn bị nguyên liệu đến sản xuất túi, được hoàn thành tại một xưởng may ở Salvador (Brazil). Người giám sát của xưởng từng sống trong khu ổ chuột, bán chất kích thích cho khách du lịch trên bãi biển năm 13 tuổi. Hầu hết nhân viên làm việc tại đây đều từng có hoàn cảnh khó khăn.
Tại khu vực đặt trụ sở của xưởng may, có rất ít cơ hội việc làm cho phụ nữ địa phương. Trước khi làm việc cho Bottletop, nhiều người làm nội trợ hay bán hàng dạo trên bãi biển cho khách du lịch.
Hàng chục nữ nhân công làm việc toàn thời gian tại xưởng của Bottletop ở Brazil đều được đào tạo về quy trình đan móc cơ bản. Quá trình này mất tới 4 tháng để thành thạo. Thời gian để tạo ra sản phẩm dao động từ 1 ngày đối với những phụ kiện nhỏ và túi cầm tay cho đến 1 tuần với những sản phẩm phức tạp hơn.
Xưởng không chỉ cung cấp cơ hội việc làm cho những phụ nữ kém may mắn mà còn trao quyền cho họ nhiều hơn bằng cách trả công xứng đáng cho sản phẩm thủ công của họ. Bottletop tự hào chia sẻ rằng công nhân của họ kiếm được “cao hơn 45% so với mức lương trung bình của ngành tại Brazil”. Điều này đồng nghĩa với việc khi một chiếc túi Bottletop được bán ra, nó sẽ tạo ra sự khác biệt đối với sinh kế của những người lao động này.
Còn tại Nepal, công ty tuyển những phụ nữ tham gia vào Maiti – tổ chức chuyên trao quyền cho phụ nữ đã được giải cứu khỏi nạn buôn người, cung cấp cho họ công việc được trả lương khá cũng như cơ hội xây dựng các kỹ năng mới.
Mô hình kinh doanh của Bottletop không chỉ thúc đẩy sự hợp tác giữa các nền văn hóa, thời trang có ý thức và cơ hội việc làm công bằng, mà còn tài trợ các sáng kiến xã hội ở những khu vực khó khăn.
Bottletop Foundation - tổ chức hỗ trợ các dự án ở Brazil, châu Phi và Anh, chịu trách nhiệm giáo dục kỹ năng sống để giúp bảo vệ hàng chục nghìn thanh niên mỗi năm khỏi việc nhiễm HIV/AIDS, mang thai ngoài ý muốn ở tuổi vị thành niên hay lạm dụng chất kích thích.
“Chúng tôi không định mở cửa hàng trên phố Regent nhưng mọi thứ xảy ra như định mệnh. Hơn hết, chúng tôi muốn duy trì tính bền vững, xóa đói giảm nghèo và tạo ra tác động xã hội tích cực trong khi vẫn đảm bảo chất lượng, thiết kế và sự sang trọng của sản phẩm”, Cameron nói.
Bottletop đã mở cửa hàng ở London và Hong Kong để mở rộng trải nghiệm mua sắm cho người tiêu dùng. Các cửa hàng tại hai địa điểm này đều được thiết kế và sản xuất bền vững bằng cách sử dụng máy in 3D và vật liệu tái chế.
Bên cạnh túi xách, Bottletop đã đa dạng hóa sản phẩm, sản xuất thêm ví, túi đeo vai và vòng tay. Ngoài ra, thương hiệu đã thử nghiệm một số vật liệu bền vững khác như vải cotton hữu cơ hay loại da được chứng nhận có nguồn gốc bền vững.
Trong những năm gần đây, Cameron và Oliver đã gây quỹ bằng cách tổ chức sự kiện nghệ thuật đương đại hay phát hành album. “Thời trang, âm nhạc và nghệ thuật đương đại, tất cả đều kết hợp tốt với nhau để gây quỹ cho các chương trình giáo dục hay tạo sinh kế thông qua các thiết kế của chúng tôi. Đó là một hành trình hấp dẫn, thể hiện giá trị cốt lõi của Bottletop”, Cameron chia sẻ.
Đội ngũ sản xuất ở Brazil đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự cân bằng giữa tính thẩm mỹ và tính thực tiễn. Cameron giải thích: “Họ là những nhân viên lành nghề. Chúng tôi thường đưa ra một thiết kế để họ nghiên cứu và phản hồi xem có cách thiết thực hơn để sản xuất hay không”.
“Người dân địa phương ở đó có rất nhiều cách sáng tạo để tái sử dụng rác thải xung quanh họ. Chúng tôi nghĩ sẽ thật tuyệt vời khi phát triển sản phẩm và xây dựng quy trình sản xuất với họ”, Oliver cho biết thêm.
Sản phẩm của Bottletop đã được không ít người nổi tiếng bao gồm Jessica Alba và Rita Ora sử dụng. Thương hiệu cũng mời một số người mẫu có tiếng quảng bá cho sản phẩm.
Tập trung vào việc sản xuất các phụ kiện thời trang cao cấp, chất lượng, Bottletop được coi là thương hiệu mẫu mực có khả năng truyền cảm hứng và cách mạng hóa cách thức hoạt động của ngành thời trang. Thị trường phụ kiện thời trang cao cấp bền vững hầu như không tồn tại cho đến khi Bottletop bắt đầu hoạt động hơn 10 năm trước. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, nó đang thu hút được nhiều sự chú ý nhờ những thương hiệu độc lập và có tầm nhìn như Bottletop.
Cameron rất hào hứng với sự phát triển này và tin rằng nó có thể giúp các hãng thời trang xa xỉ đưa ra những lựa chọn sáng suốt hơn khi nói đến tính bền vững.
Anh nói: “Khách hàng ngày càng hiểu rõ hơn về cách mọi thứ được tạo ra như chúng được tạo ra ở đâu, như thế nào, dùng nguyên liệu gì. Điều đó có thể gây áp lực để các thương hiệu cung cấp sản phẩm đáp ứng kỳ vọng của khách hàng. Hy vọng rằng nó sẽ dẫn đến nhiều đột phá công nghệ hơn về vật liệu và việc sử dụng vật liệu bền vững sẽ ngày càng trở nên phổ biến hơn.
Hy vọng rằng trong tương lai, các thương hiệu xa xỉ lâu đời sẽ có nhiều động thái để cải thiện chuỗi cung ứng theo cách tạo ra tác động tích cực tới môi trường. Chúng tôi rất mong đó là sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới.
Chúng tôi thực sự mong muốn được sản xuất sản phẩm ở đó lâu dài. Tầm nhìn của Bottletop là sử dụng thiết kế đẹp mắt, thân thiện với môi trường và hợp tác với những nghệ nhân tài năng. Sự hợp tác với nhóm thiết kế ở châu Âu sẽ giúp nâng cao hơn nữa chất lượng sản phẩm. Đồng thời, nó cho phép chúng tôi tinh chỉnh để không chỉ phù hợp với hướng đi đã đặt ra mà còn sánh ngang với các thương hiệu hàng đầu thế giới”.