Để làm rõ hơn những cơ hội và thách thức, MarketTimes đã có cuộc trò chuyện với ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA), Chủ tịch 1Matrix.
MarketTimes: Thưa ông, Nghị quyết 05/2025/NQ-CP của Chính phủ về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam đã nhận được nhiều sự quan tâm. Ông có thể chia sẻ về quá trình soạn thảo nghị quyết này và vai trò của Hiệp hội?
Ông Phan Đức Trung: Quá trình soạn thảo nghị quyết là một quá trình kéo dài cả năm trời, chứ không phải mới bắt đầu. Hiệp hội là một đơn vị nằm trong tổ soạn thảo, thậm chí còn đi cùng các cơ quan liên bộ như Bộ Tư pháp, Bộ Công an sang Hồng Kông để tìm hiểu.
Chúng tôi đã rất cố gắng chọn lọc những thông tin từ quốc tế để phù hợp với bối cảnh Việt Nam. Trong quá trình này, một điểm đặc biệt là việc tạo ra sự ngăn cách giữa nhà đầu tư nước ngoài và trong nước. Dù Hiệp hội chia sẻ rằng điều này có thể làm giảm tính hấp dẫn của thị trường, nhưng nó giúp bảo vệ thị trường ngoại hối trong nước.
MarketTimes: Một trong những lo lắng lớn nhất được đề cập là vấn đề nguồn nhân lực. Vậy đâu là những thách thức về nguồn nhân lực khi triển khai thị trường tài sản mã hóa ở Việt Nam?
Ông Phan Đức Trung: Vấn đề nguồn nhân lực thực sự là mối lo lắng lớn nhất. Khi chúng ta ban hành Nghị quyết, chúng ta nhìn thấy một thị trường đang tự phát với hàng chục triệu người, nhiều người chưa từng tham gia thị trường này.
Nguồn nhân lực hiện tại không đủ để phối hợp với các cơ quan công an trong việc giải quyết các vụ lừa đảo, thậm chí là các vụ lên đến hàng chục, hàng trăm triệu đô la.
Cả nguồn nhân lực đáp ứng tiêu chuẩn để vận hành thị trường từ cơ quan nhà nước, các đơn vị cung cấp dịch vụ, và hỗ trợ đào tạo cho người trong thị trường đều rất mong manh.
MarketTimes: Nghị quyết 05 đặt mục tiêu thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Ông đánh giá thế nào về khả năng đạt được mục tiêu này, đặc biệt khi có quy định chỉ cho phép người nước ngoài mua tài sản mã hóa được phát hành?
Ông Phan Đức Trung: Mong muốn của Chính phủ là thúc đẩy thị trường phát hành tài sản mã hóa để thu hút một nguồn vốn lớn từ nước ngoài.
Đúng vậy, trong lần phát hành này, tài sản mã hóa chỉ người nước ngoài được mua, người trong nước không được mua. Điều này thể hiện Nhà nước muốn thu hút vốn, người nước ngoài đi vào thì chúng ta phải đối mặt với cạnh tranh quốc tế.
Câu hỏi đặt ra là liệu chất lượng tài sản chúng ta phát hành có đủ hấp dẫn và tầm cỡ quốc tế hay không, và độ trưởng thành của thị trường có tạo ra một sân chơi đủ lớn không. Rào cản này, dù giúp bảo đảm an toàn về ngoại hối, nhưng lại giảm tính hấp dẫn của thị trường đối với nhà đầu tư quốc tế, vì họ kỳ vọng Việt Nam là một thị trường lớn.
MarketTimes: Về độ trưởng thành của thị trường tài sản mã hóa Việt Nam, ông dự đoán mất bao lâu để đạt được mức độ cần thiết để tuân thủ luật pháp và phát triển bền vững?
Ông Phan Đức Trung: Tôi nghĩ rằng thị trường sẽ cần khoảng từ 3 đến 5 năm để phát triển. So sánh với thị trường chứng khoán Việt Nam, đã phát triển từ năm 2007, nhưng vẫn còn rất non trẻ, thị trường tài sản mã hóa ở thế giới cũng còn non trẻ hơn.
Tuy nhiên, nếu chúng ta có cách làm đầy đủ, tốt, chúng ta có thể rút ngắn thời gian phát triển xuống chỉ còn 2 đến 3 năm. Giai đoạn thí điểm này cũng là để Nhà nước có được một bộ luật đúng đắn chứ không phải là một bộ luật hoàn chỉnh ngay từ đầu.
MarketTimes: Nghị quyết yêu cầu các tổ chức trong nước tham gia thị trường phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng. Ông nhận định gì về quy định này, đặc biệt khi các nước khác thường không đặt ra ngưỡng vốn lớn như vậy?
Ông Phan Đức Trung: Nghị quyết quy định chỉ tổ chức trong nước với vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng mới được tham gia. Ở các nước, họ thường không quy định mức vốn lớn như vậy mà tập trung vào các vấn đề như xét duyệt công nghệ, bảo hiểm, tiêu chuẩn cơ sở vật chất, và con người.
Tuy nhiên, trên thực tế, Việt Nam phải đi vào những doanh nghiệp có đủ năng lực tài chính, quy mô vốn đủ lớn để đảm bảo cho cả vấn đề bảo hiểm.
Mức 10.000 tỷ đồng thể hiện mức độ nghiêm túc về đầu tư, nhưng đây cũng là một yêu cầu rất dũng cảm đối với các doanh nghiệp, kể cả khi huy động vốn trong thị trường chứng khoán truyền thống.
Cuối cùng, điều quan trọng là liệu khoản đầu tư này có đem lại lợi nhuận và giá trị cho các nhà cung cấp dịch vụ, cũng như kênh huy động vốn cho nền kinh tế hay không.
MarketTimes: Về vai trò của các sàn giao dịch tài sản mã hóa trong thị trường thí điểm này, ông hình dung mô hình hoạt động sẽ như thế nào, đặc biệt khi Nhà nước chưa có một sàn chuẩn?
Ông Phan Đức Trung: Đây là một điểm khác biệt và thách thức lớn. Nhà nước chưa có một sàn chuẩn như thị trường chứng khoán. Thay vào đó, 5 công ty được cấp phép sẽ tự xác lập luật chơi, luật giao dịch, tuân thủ quy định chung của Nhà nước. Các sàn này không chỉ kết nối với nhau mà còn kết nối với quốc tế. Các sàn cần phải chủ động cùng cơ quan quản lý để tìm ra các tiêu chuẩn kỹ thuật và vận hành chi tiết, bao gồm cả các dịch vụ đầy đủ như lưu ký, tách bạch tài sản khách hàng, quản lý ví nóng/lạnh (ví nóng chỉ chiếm 2-5% tài sản).
Một sàn muốn hoạt động hiệu quả thì cần phải đông khách, có phí tốt, an toàn và quan trọng nhất là có khả năng đền bù khi mất tiền. Tôi đánh giá trong giai đoạn thí điểm, có thể không quá 3 sàn đủ năng lực thực thi hiệu quả.
Để có được 10.000 khách hàng đầu tiên, một con số tối thiểu để tạo ra hoạt động giao dịch, có thể phải chờ đến năm 2026-2027. Yếu tố cốt lõi là các đơn vị cung cấp dịch vụ phải "sống sót" qua được thời kỳ này, tuân thủ pháp luật, có khách hàng, và đào tạo đội ngũ.
MarketTimes: Vấn đề chống rửa tiền và xử lý giao dịch bất thường là một mối quan tâm lớn. Nghị quyết 05 có đề cập gì đến việc này không, thưa ông?
Ông Phan Đức Trung: Chắc chắn là có. Việc yêu cầu các nhân sự có chứng chỉ chống rửa tiền đạt tiêu chuẩn của ACAMS cho thấy sự nghiêm túc của Việt Nam trong việc phòng chống rửa tiền.
Trong hoạt động chống rửa tiền toàn cầu, việc xác định thế nào là giao dịch đáng ngờ trong thị trường crypto là khá phức tạp, đặc biệt với các giao dịch mang tính P2P hay phi tập trung (DeFi). Sàn của chúng ta là sàn tập trung, do đó sẽ có những tiêu chuẩn khác nhau. Đây là những quy định cần thiết để đảm bảo an ninh, an toàn cho thị trường.
MarketTimes: Về thuế và phí giao dịch tài sản mã hóa, đã có đề xuất đánh thuế 0,1% trên giao dịch tiền mã hóa như chứng khoán. Ông nghĩ điều này có ảnh hưởng đến sự hấp dẫn của thị trường không?
Ông Phan Đức Trung: Đề xuất đánh thuế 0,1% trên giao dịch tiền mã hóa tương tự chứng khoán là một điểm cần được xem xét kỹ. Mức phí giao dịch cao nhất ở các sàn lớn trên thế giới thường nằm trong khoảng 0,1% - 0,05%.
Nếu áp dụng mức thuế 0,1% trên giao dịch mà không phân biệt lỗ lãi, điều này có thể khiến nhà đầu tư cảm thấy mức thuế quá cao, thậm chí cao hơn cả phí giao dịch. Chúng ta cần tìm lại phương pháp đánh thuế phù hợp.
Có thể, trong giai đoạn thí điểm, việc miễn phí giao dịch sẽ là một lựa chọn hợp lý để thu hút nhà đầu tư. Mục tiêu cuối cùng là cân bằng giữa việc thu hút và thúc đẩy chính sách, đảm bảo các đơn vị cung cấp dịch vụ có thể hoạt động bền vững.
MarketTimes: Trân trọng cảm ơn ông đã dành thời gian chia sẻ!
.jpg "Đề xuất mức thu tiền sử dụng đất khi chuyển đất nông nghiệp sang đất ở")
.png "Cộng đồng thẩm định giá Việt Nam mong đợi gì tại Hội thảo khoa học quốc tế về thẩm định giá năm 2025?")
.jpg "Nissan dự lỗ 500 tỷ yen, khó khăn chưa từng có")
