Thị trường bất động sản ‘nóng’ nhất thế giới năm 2022: Giá nhà tăng 130%, muốn mua hay thuê đều khó

Theo số liệu của ngân hàng trung ương Ireland, khoảng 12% trong số 5,1 triệu dân của nước này có tài sản hơn 1 triệu Euro, cao hơn so với mức chỉ 5% năm 2013 khi quốc gia này mới vượt qua được suy thoái. Nói đơn giản là 1/8 dân số của Ireland đã thành triệu phú.

Điều đáng ngạc nhiên là chỉ trong vòng 10 năm, người dân Ireland đã tích cóp được 544 tỷ Euro để có tổng tài sản hơn 1 nghìn tỷ Euro. Thống kê cho thấy người Ireland chỉ tiêu chưa đến 1/5 số thu nhập kiếm được, mức tiết kiệm cao hơn gần như mọi nước tại Châu Âu và số tiền tích lũy được chủ yếu đổ vào bất động sản.

Bởi vậy không có gì đáng ngạc nhiên khi bất động sản chiếm tới 2/3 tổng số tài sản gia tăng của 10% số hộ gia đình giàu nhất Ireland cũng như 80% số hộ gia đình trung lưu. Nói cách khác, cách để giàu nhanh và dễ dàng nhất tại Ireland là mua nhà đất.

Thế nhưng nói thì dễ hơn làm.

Nóng lên từng ngày

Thị trường bất động sản tại Ireland đã nóng lên từng ngày trong suốt 5 năm qua, tức chỉ 10 năm sau khi nền kinh tế này gặp khủng hoảng. Thế nhưng thay vì nguội đi như những thị trường khác trên thế giới sau khi hàng loạt ngân hàng trung ương nâng lãi suất cũng như lo lắng về suy thoái, người dân Ireland lại vẫn tiếp tục đổ tiền vào nhà đất.

Báo cáo của Tổng cục thống kê trung ương Ireland (CSO) cho thấy giá nhà tại đây đã tăng gần 10% từ đầu năm đến tháng 10/2022. Giá một căn bất động sản trung bình tại Ireland đã lên tới 300.000 Euro. Thậm chí tại những khu vực miền tây Ireland, giá nhà còn tăng hơn 16% trong năm vừa qua.

Nếu tính từ đầu năm 2013, giá nhà đất tại thị trường này đã tăng tới 130%.

Không chỉ khó để mua nhà, người dân Ireland giờ đây còn khó để thuê nhà khi nguồn cung khan hiếm. Nghiên cứu của giáo sư Ronan Lyons thuộc trường cao đẳng Trinity College Dublin cho thấy thị trường thuê nhà tại Ireland đang khủng hoảng nặng suốt 18 tháng qua.

Vào tháng 7/2022, ông Lyons chỉ tìm thấy 495 ngôi nhà sẵn sàng cho thuê tại Dublin và 35.000 căn hộ khác trên cả nước, chỉ bằng một nửa so với cùng kỳ năm 2016.

Số liệu của Daft.ie thì cho thấy giá thuê nhà tại Ireland đã tăng bình quân 14,1% trong quý III/2022 so với cùng kỳ năm trước, mức tăng kỷ lục kể từ khi số liệu này được theo dõi vào năm 2005.

Chính phủ nước này cho biết chương trình xây thêm nhà trị giá 4 tỷ Euro/năm kể từ năm 2021 đang thực hiện nhưng số liệu cho thấy như vậy là chưa đủ bởi quốc gia này cần số lượng nhà nhiều gấp đôi so với mục tiêu trước đó đề ra.

Hiện dân số của Ireland đã tăng đến 5,1 triệu Euro, mức cao nhất kể từ năm 1841 và cao hơn 7,6% so với năm 2016. Quốc gia này cũng nhận tới hơn 62.000 người tị nạn từ Ukraine.

“Số liệu thống kê năm 2022 cho thấy Ireland sẽ cần 42.000-62.000 căn nhà mỗi năm trong vòng 3 thập niên tới, cao gấp đôi so với kế hoạch xây dựng chỉ 28.000 căn nhà mỗi năm của chính phủ”, giáo sư Lyons nhận định.

Theo tờ Financial Times (FT), Ireland đang đối mặt với rủi ro cả một thế hệ không có nhà để ở. Số liệu thống kê cho thấy tính đến tháng 10/2022, quốc gia này có tới 11.937 người vô gia cư sống trong các trung tâm trú ẩn khẩn cấp, mức kỷ lục chưa từng có. Đó là chưa tính đến những người vô gia cư trốn trong những khu vực ngoài khác không được thống kê.

Thị trường bất động sản vốn là một vấn đề nhạy cảm ở Ireland bởi chính bong bóng nhà đất vào giữa thập niên 1990 đã thúc đẩy nền kinh tế này tăng trưởng mạnh để rồi rơi vào suy thoái hơn 10 năm sau đó. Năm 2010, Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) đã phải chi tới 67,5 tỷ Euro để cứu trợ Ireland.

Chính nỗi sợ này đã khiến lượng cung bất động sản bị đình trệ dù dân số vẫn tăng trưởng. Hệ quả là theo tờ FT, có đến 70% giới trẻ tại Ireland muốn được ra nước ngoài sống vì chẳng thể kiếm nổi một chỗ ở, cho dù là thuê, tại quê nhà. Đây được đánh giá là một trong những thất bại không ngờ của một thành viên Liên minh Châu Âu (EU).

Gieo mầm khủng hoảng

Ireland vốn là một quốc gia có thị trường bất động sản bùng nổ, thúc đẩy kinh tế cho đến khi cuộc khủng hoảng 2008 diễn ra. Tại thời điểm đó, lượng nhà mới hoàn thành tại Ireland đứng đầu EU và nhiều gần gấp 3 lần so với bất kỳ thành viên nào khác.

Quay ngược trở lại vào năm 1922, chính phủ Ireland là nhà xây dựng lớn nhất thị trường khi cung cấp tới 112.144 ngôi nhà xã hội trong thập niên 1930-1950, tương đương một nửa lượng cung nhà mới ra xã hội.

Nhờ đó, Ireland dọn dẹp được những khu ổ chuột, nhưng tình hình bắt đều tệ đi khi tốc độ phá hủy các căn nhà cũ không bằng tốc độ xây thêm. Nguyên nhân chủ yếu là 2/3 số nhà ở xã hội mà Ireland từng xây trong lịch sử hiện nằm trong tay tư nhân và rất khó để chính phủ phá hủy chúng để lấy quỹ đất xây mới.

Trước thập niên 1970, Ireland không có nhiều dự án bất động sản tư nhân do chính phủ vẫn là người chơi lớn nhất. Thế nhưng khi hoạt động tài chính tư nhân bùng nổ, được hỗ trợ bởi nguồn vốn ngân hàng cùng hàng loạt những lợi ích tăng trưởng khác từ thị trường bất động sản được kích thích, Ireland bắt đầu bước vào một chu kỳ bong bóng mạnh mẽ.

Nghiên cứu của giáo sư Michelle Norris của trường đại học University College Dublin cho thấy trong khoảng 1996-2006, lượng cung nhà tại Ireland đã tăng tới 177% còn giá nhà thì tăng gần 300%. Tín dụng bất động sản một cách bừa bãi đã khiến Ireland xây đến 90.000 căn nhà mỗi năm.

Thế rồi khi bong bóng xì hơi, người ta đua nhau phá bỏ các công trình nhà ở xã hội đã cũ vì mất giá. Từ khoảng 8.763 dự án năm 2007 thì đến năm 2013, con số này xuống còn dưới 760 dự án.

Chính phủ Ireland lúc này đáng ra phải đứng đầu ra hỗ trợ thị trường thì lại chỉ quy định các công ty bất động sản phải xây dựng 20% dự án của mình là nhà ở xã hội. Hậu quả là chi phí cao, không có lợi nhuận khiến các doanh nghiệp chẳng hề mặn mà mới công việc này.

Chuyên gia Rory Hearne của đại học Maynooth University cho biết sự khan hiếm nhà ở xã hội khiến người dân chẳng còn cách nào ngoài việc đi tìm kiếm những dự án nhà ở đắt đỏ khác, vốn cũng đang khan hiếm nguồn cung do quy định của chính phủ cũng như nỗi sợ khủng hoảng còn sót lại.

“Hiện giờ, khoảng 1/3 số người sống trong các căn hộ thuê đáng ra phải sống trong các căn nhà ở xã hội và được nhận trợ cấp tiền thuê nhà”, ông Hearne bức xúc.

Tờ FT cho biết thời gian gần đây, vô số những hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội cho thấy nhà ở từ một thứ thiết yếu đã trở thành nguồn cơn cho sự đầu cơ với hàng dài người xếp hàng tìm nhà thuê.

Báo cáo của tổ chức liên ngân hàng Ireland (BPFI) cho thấy giá thuê nhà bình quân tại Ireland trong quý II/2022 đã tăng 82%, cao hơn nhiều so với mức 18% trung bình cùng kỳ tại EU.

*Nguồn: FT