"Cánh tay phải" của Jensen Huang
Nvidia gặp một vấn đề vào năm 2022, khi Mỹ yêu cầu ngừng giao dịch mua bán chip sang Trung Quốc, khi đó chiếm 1/5 doanh số của công ty.
Để duy trì hoạt động kinh doanh tại đây, tỷ phú Jensen Huang đã nhờ đến sự trợ giúp của Jonah Alben – nhân vật ít được nhắc đến một cách xứng đáng trong sự thành công của Nvidia.
Alben nói với sếp của mình rằng không có thời gian để thiết kế một con chip hoàn toàn mới cho Trung Quốc. Thay vào đó, ông đề xuất một cách là lấy sản phẩm hàng đầu của Nvidia vào thời điểm đó, giảm hiệu suất của nó để đáp ứng các quy định của Mỹ. Hai tháng sau, Nvidia bắt đầu tiếp thị con chip đã sửa đổi cho khách hàng Trung Quốc.
Jonah Alben – nhân vật ít được nhắc đến một cách xứng đáng trong sự thành công của Nvidia.
Alben, 51 tuổi, là người đứng đầu bộ phận kỹ thuật của sản phẩm hot nhất thế giới: chip máy tính cho trí tuệ nhân tạo. Nếu Nvidia là KFC, ông sẽ là người phụ trách rán gà.
"Nvidia sẽ không phải là Nvidia nếu không có Jonah", Leo Tam, cựu nhà nghiên cứu cấp cao tại công ty cho biết. "Anh ấy quan trọng với công ty như Jensen vậy".
Công việc này đưa Alben vào trung tâm của cuộc chiến tranh lạnh công nghệ Mỹ-Trung, trong đó cái tên DeepSeek gần đây đã thách thức các công ty dẫn đầu ngành của Mỹ bằng cách sử dụng chính chip do Nvidia sản xuất cho Trung Quốc.
Các quan chức Mỹ phàn nàn rằng các chip này làm suy yếu các nỗ lực cản trở sự tiến bộ của AI Trung Quốc. Đáp lại, Nvidia cho biết họ vẫn làm đúng luật.
Một mặt, Alben phải đảm bảo vẫn bán chip cho Trung Quốc. Mặt khác, nhân vật này phải giúp Nvidia duy trì vị thế dẫn đầu áp đảo trong lĩnh vực chip AI cho các khách hàng như Alphabet và Microsoft - lợi thế đã nâng giá trị thị trường chứng khoán của Nvidia lên trên 3 nghìn tỷ USD.
Những người biết Alben đều cho rằng thành công của ông đến từ việc tìm hiểu sâu về kỹ thuật, phá vỡ ranh giới các quy tắc và học theo tinh thần cạnh tranh cực độ của sếp mình trong 28 năm qua là Huang, người luôn mặc áo khoác da.
Như một quân bài bí mật, Nvidia đã từ chối cho Alben tham gia cuộc phỏng vấn của WSJ.
Phong cách làm việc độc đáo
Là một trong số hàng chục giám đốc điều hành báo cáo trực tiếp với Huang, Alben lãnh đạo khoảng 1.000 kỹ sư với tư cách là người đứng đầu lâu năm của công ty về kỹ thuật cho các chip xử lý đồ họa.
Ngay cả trong văn phòng Nvidia có những tiến sĩ thông minh nhất, Alben vẫn gây ấn tượng với các đồng nghiệp cũ và hiện tại về trí tuệ, dù ông chỉ có bằng thạc sĩ. Họ cũng ấn tượng không kém về cách mà bộ não đó quản lý công việc.
Alben có được kỹ năng này nhờ nhiều năm ngồi ở đuôi thuyền, một gã gầy gò ra lệnh cho tám người đàn ông to gấp đôi mình.
Khi theo học tại Stanford vào những năm 1990, Alben đã đóng vai trò là người lái thuyền trong các cuộc đua. Ông chỉ đạo những người đồng đội của mình khi nào cần bứt tốc.
Ông có một chiến thuật đã thúc đẩy những đồng đội của mình chạm đến giới hạn.
"Jonah nổi tiếng với việc thường hô hào chỉ còn 200 mét nữa trong khi thực tế còn đến 350 mét", cựu đồng đội Martin Schwartz cho biết.
Luật chèo thuyền quy định những người lái thuyền có cân nặng dưới 57kg phải mang theo bao cát trên thuyền để bù thêm khối lượng. Nhưng Alben, người chỉ nặng có 53kg, không muốn mang thêm sức nặng nhiều hơn.
Vì vậy, vào buổi sáng cuộc đua, các đồng đội nói, ông đã uống 3kg nước trước khi cân. Để rồi khi cuộc đua bắt đầu, ông đi tiểu hết ra ngoài.
Cựu đồng đội Daniel Bergstresser cho biết: "Với tôi, Jonah thực sự là một người có thể làm những điều phi thường, khi lúc nào cũng trong tình trạng bùng nổ".
Alben, người lớn lên ở Schenectady, New York, đã mang kinh nghiệm của mình tại Stanford đến Nvidia vào năm 1997. Ông tạo được ấn tượng nhanh chóng. "Trong 20 năm nữa, tôi hy vọng mình tiếp tục làm việc với Jonah", Huang nói tại một cuộc họp nhân viên vào những ngày đầu.
Sasha Ostojic, người từng điều hành nhóm thiết kế phần mềm cho phần cứng của Alben cách đây một thập kỷ, cho biết Alben thể hiện tốt nhất khi gặp phải những thách thức về kỹ thuật.
Có lần, khi một chip đồ họa đang trong quá trình phát triển không hoạt động tốt, Alben đã gặp Ostojic và một đồng nghiệp khác để khắc phục sự cố.
"Jonah chỉ đến và nói, 'Chúng ta hãy xem xét từng dòng mã một'", Ostojic nói. "Jonah điều khiển tình hình: Cái này có tác dụng gì? Cái kia có tác dụng gì?"
Cuối cùng, cả ba đã giải quyết được vấn đề mà không gây ra tình huống xấu nhất: sửa chữa phần cứng. Ostojic cho biết: "Nếu đi sai đường, anh ấy có thể khiến Nvidia tụt hậu từ sáu đến 12 tháng".
Khoảnh khắc AI
Sự chú ý đến các tiểu tiết kỹ thuật cũng được Huang coi trọng. Lý thuyết của ông là các giám đốc điều hành công ty phải đắm mình vào nghiên cứu tiên tiến để hiểu được thị trường đang hướng đến đâu.
Alben đồng tình với vị sếp của mình. Khi được hỏi trong một podcast của công ty vào năm 2020 về cách ông mô tả công việc của mình, nhà kỹ thuật nói: "Bạn sẽ cố gắng tìm hiểu tương lai sẽ như thế nào."
Có thể mất ba năm để phát triển chip tiên tiến tiếp theo của Nvidia. Alben cho biết ông đã đưa ra dự đoán tốt nhất về những gì khách hàng mong muốn bằng cách thường xuyên trao đổi với các nhà nghiên cứu AI nội bộ của công ty.
Chip Nvidia ban đầu được thiết kế để chơi game và các chương trình khác. Sau đó, vào đầu những năm 2010, công ty nhận ra những loại chip này cũng lý tưởng để đào tạo AI và giải quyết các vấn đề mới—điều này khiến ngay cả Alben cũng ngạc nhiên.
Ông cho biết mình nhớ khoảnh khắc nhận ra con chip đang thiết kế có tiềm năng lớn hơn tưởng tượng, đó là khi đọc bài báo về một nhà nghiên cứu sử dụng bộ xử lý đồ họa để mô phỏng cách mũi người ngửi.
"Không có nhân viên bán hàng nào của Nvidia từng gọi điện cho nhà nghiên cứu đó để cố gắng bán GPU cho anh ta," Alben nói trong podcast. "Điều đó đã ám ảnh tôi về những việc mình cần làm".
