Tại sao việc thay thế người trẻ bằng AI có thể gây ra ‘vòng luẩn quẩn về tài năng’

Năm 2025, ngày càng nhiều công ty công khai tuyên bố cắt giảm nhân sự do AI. Những công việc đầu tiên bị cắt giảm có vẻ là các vị trí cấp thấp và công việc cấp đầu vào. Chương trình sau đại học và thực tập đang có nguy cơ biến mất khi các công ty lớn cắt giảm nhân sự để đẩy mạnh triển khai AI. Gần đây, Amazon đã sa thải 14.000 nhân viên để đầu tư vào “miếng mồi béo bở” của mình, trong đó có AI tạo sinh. Tương tự, các công ty khác như Accenture, Salesforce, Lufthansa và Duolingo cũng đang dựa vào AI và cắt giảm việc làm.

Hiện nay, mối lo ngại ngày càng tăng về việc liệu AI có thể làm được công việc của người lao động mới vào nghề và người mới tốt nghiệp hay không. Theo một cuộc khảo sát đối với 2.019 chuyên gia nhân sự cấp cao của Viện Nhân sự và Phát triển Công nhận (CIPD), trên thực tế 62% nhà tuyển dụng tại Anh dự đoán rằng các vị trí cấp thấp, nhân viên văn phòng, quản lý và hành chính rất có thể sẽ bị AI thay thế.

Dữ liệu bổ sung cho thấy số lượng vị trí tuyển dụng dành cho sinh viên mới tốt nghiệp đã giảm trong năm qua. Tại Mỹ, số lượng việc làm dành cho người mới vào nghề đã giảm khoảng 35% kể từ tháng 1 năm 2023, theo dữ liệu từ công ty nghiên cứu lao động Revelio Labs.

Tại Anh, Viện tuyển dụng sinh viên đã nhận được 1,2 triệu đơn đăng ký cho 17.000 vị trí tuyển dụng thường niên, cho thấy sự cạnh tranh gay gắt và sự hạn chế số lượng vị trí tuyển dụng dành cho người trẻ.

Trong khi các công ty cắt giảm việc tuyển dụng nhân viên mới vào nghề, phó giáo sư về AI Fabian Stephany chỉ ra rằng việc tuyển dụng nhân viên mới vào nghề thực chất là một “khoản đầu tư” cho tương lai.

AI có xu hướng mắc lỗi và cần được đào tạo. Vì vậy, việc thay thế nhân viên cấp dưới bằng AI thực sự sẽ phản tác dụng đối với các công ty về lâu dài. Dưới đây là những chia sẻ của các chuyên gia về lý do tại sao họ cho là như vậy: 

‘Lãnh đạo tương lai’

Theo Giám đốc điều hành công ty tuyển dụng công nghệ Robert Walters - Chris Eldridge, các công ty nên tự đào tạo nhân tài và không khả thi khi tuyển dụng tất cả các vị trí từ bên ngoài. 

Nếu một công ty không có đủ nhân tài trẻ, trong tương lai, công ty sẽ buộc phải thuê nhân tài từ bên ngoài và sẽ tạo ra “vòng luẩn quẩn thiếu nhân tài” dẫn đến tăng chi phí, lạm phát tiền lương và phụ thuộc vào thị trường nhân tài bên ngoài.

Eldridge cho biết: “Tôi đại diện cho một công ty tư vấn nhân tài, tuy nhiên, chúng tôi khuyên mọi tổ chức nên có nhiều con đường tiếp cận nhân tài trên thị trường và một trong số đó là tự tạo ra con đường của riêng mình”.

Việc giữ chân nhân tài cũng rất quan trọng, thông qua chương trình đào tạo, phát triển và các cơ hội mà công ty đó có thể mang đến… Song, nếu ngừng tuyển dụng nhân tài mới vào làm việc, công ty sẽ bỏ lỡ một khía cạnh tăng trưởng đáng kể trong tương lai.

‘Cây cầu thế hệ’

Theo Stephany của Viện Internet Oxford, các công ty không nuôi dưỡng tài năng trẻ cuối cùng sẽ mất đi sự kết nối với người tiêu dùng.

“Mỗi công ty là một phần của xã hội, tôi rất khó có thể tưởng tượng ra một mô hình kinh doanh hay sản phẩm nào không cần đến cầu nối thế hệ này… và chính những người trẻ sẽ mang đến ý tưởng mới cùng một góc nhìn mới”, ông nói.

Stephany cho biết, các công ty không tuyển dụng nhân viên trẻ sẽ giống như một công ty của những người sắp nghỉ hưu, bởi vì họ có thể không có đủ năng lực và sự nhiệt huyết cần thiết để đưa một sản phẩm mới ra thị trường.

Một lợi ích nữa khi có những người trẻ trong công ty là cơ hội được cố vấn ngược, đặc biệt là những người trẻ có kiến thức về công nghệ. Matthew Prince, đồng sáng lập kiêm CEO của Cloudflare, chia sẻ với chương trình “Worldwide Exchange” của CNBC rằng công ty công nghệ này có kế hoạch tuyển dụng 11.000 thực tập sinh trong thời đại AI nhằm nâng cao kỹ năng cho thế hệ tiếp theo nhưng cũng mang đến những ý tưởng mới mẻ.

“Những CEO 50 tuổi như tôi sẽ không phải là người hướng dẫn nhân viên cách tận dụng AI. Chúng ta cần học hỏi từ thế hệ tiếp theo”, Prince nói.

‘Những người mang văn hóa’

Theo Stephany, “kiến thức ngầm” là một yếu tố quan trọng để duy trì sự lành mạnh của một tổ chức. Nó đề cập đến những thông tin ngầm và không được nói ra về văn hóa công ty mà các đồng nghiệp chia sẻ.

“Có rất nhiều điều làm nên thành công của một công ty mà không thể ghi chép lại ở đâu cả. Chúng xuất phát từ mạng lưới quan hệ. Đó là loại trí tuệ ngầm của công ty, đóng vai trò như chất bôi trơn cho sự thịnh vượng kinh tế”, ông nói

Eldridge của Robert Walters nói thêm rằng những người trẻ tuổi giống như miếng bọt biển và “hấp thụ những điều tốt nhất của một doanh nghiệp”, bao gồm cả những kiến ​​thức ngầm mà chỉ có thể được truyền lại qua con người.

Theo: CNBC