Sốc: Cứ mỗi 8 phút, Uber lại nhận 1 báo cáo tấn công tình dục, hàng nghìn khách hàng phẫn nộ kiện tập thể

Ngoài mác ứng dụng gọi xe tiện lợi, Uber đang đối diện với cơn khủng hoảng mang tên quấy rối tình dục. 

Theo hồ sơ tòa án, từ năm 2017 đến 2022, cứ mỗi 8 phút, Uber lại nhận được trung bình một báo cáo về tấn công tình dục hoặc quấy rối tại Mỹ, tổng cộng lên tới 400.181 vụ. Con số gióng lên hồi chuông cảnh báo về câu chuyện đằng sau những chuyến xe vốn tưởng chừng như an toàn.

Thực tế là, Uber không hoàn toàn thờ ơ trước vấn đề. Nội bộ công ty từng triển khai một loạt công cụ an toàn rất tiềm năng, từ giải pháp ghép đôi hành khách và tài xế theo giới tính, ghi hình trong xe, đến các thuật toán chấm điểm an toàn và phát hiện hành vi bất thường. Tuy nhiên, theo các nhân chứng và tài liệu nội bộ, nhiều giải pháp đã bị hoãn hoặc bỏ qua để bảo vệ “mô hình kinh doanh” vốn dựa trên việc phân loại tài xế là “hợp đồng độc lập” giúp Uber tránh nghĩa vụ lao động và giảm chi phí.

Hiện tại, Uber đang vướng vào một làn sóng kiện tụng quy mô lớn do hàng ngàn hành khách cáo buộc bị tấn công tình dục. Số vụ kiện đã lên tới hơn 1.400 tại Tòa án Liên bang Bắc California và dự kiến sẽ tăng mạnh quanh phiên xét xử đầu tiên diễn ra vào tháng 12 này. Hiện luật sư của phía nguyên đơn đang nỗ lực khai thác tài liệu nội bộ Uber thông qua quá trình khám xét chứng cứ, bất chấp sự phản đối từ hãng rằng điều này vượt quá phạm vi tố tụng thông thường.

Uber từ lâu tự nhận mình là một môi trường an toàn, với tỷ lệ chuyến đi không xảy ra sự cố đến 99,9%. Công ty từng ghi nhận hơn 3.000 báo cáo tấn công tình dục vào năm 2018, song đây chỉ là “đỉnh của tảng băng chìm” so với thực tế ghi lại trong hồ sơ tòa án. Theo giới tội phạm học, mối lo ngại không phải là tần suất thấp trong hàng tỷ chuyến đi, mà là việc những vụ tấn công vẫn xảy ra đều đặn trong môi trường tưởng chừng như an toàn nhất.

Chán nản hơn là Uber từng chỉ cho phép các nạn nhân giải quyết tranh chấp thông qua “trọng tài kín” mà không được đưa ra tòa. Mãi đến năm 2018, Uber mới dỡ bỏ điều khoản này sau làn sóng chỉ trích mạnh mẽ. 

Theo lời Susan Fowler, một cựu kỹ sư Uber, vấn đề xuất quấy rối hiện ngay từ những ngày đầu tiên cô chính thức vào công ty. Điều đáng nói hơn cả là công ty đã cố tình phớt lờ tình trạng này, trong bối cảnh hàng loạt nữ nhân sự cấp cao tại thung lũng Silicon của Mỹ lên tiếng rằng mình cũng từng rơi vào tình trạng tương tự.

“Tôi đã đọc blog của Susan Fowler. Những gì cô mô tả thật ghê tởm và đi ngược lại những gì mà Uber ủng hộ cũng như những đức tin của công ty. Tôi đã chỉ thị cho Liane Hornsey, Giám đốc Văn phòng Quản lý nhân sự, tiến hành điều tra khẩn cấp về các cáo buộc trên”, CEO Uber lúc đó là Travis Kalanick nói, đồng thời ra lệnh điều tra khẩn cấp. “Chúng tôi muốn Uber chỉ là một nơi làm việc và tại đây sẽ không có chỗ cho những lối hành xử như thế. Bất kỳ ai có cách hành xử đó hoặc nghĩ rằng nó không có vấn đề gì đều sẽ bị sa thải”.

Tuy nhiên, động thái đó dường như chưa đủ răn đe. 

Theo Ủy ban Cơ hội bình đẳng việc làm (EEOC), Uber từng lập quỹ trị giá 4,4 triệu USD để bồi thường cho bất kỳ khách hàng nào từng bị nhân viên của Uber quấy rối kể từ sau thời điểm ngày 1/1/2014. Quyết định trên được đưa ra sau khi EEOC công bố kết quả điều tra cho thấy nguyên nhân xảy ra một số vụ quấy rối là do Uber đã dung túng hành động này hoặc trả thù những cá nhân khiếu nại về hành động quấy rối.

Trước đó, trong báo cáo công bố ngày 5/12/2019, công ty cung cấp dịch vụ gọi xe công nghệ Uber cho biết đã nhận được tổng cộng gần 6.000 khiếu nại liên quan đến hành vi tấn công tình dục nhằm vào các khách hàng tại Mỹ trong suốt năm 2017 và 2018. Tổng Giám đốc Uber tại Pháp cho biết hãng cam kết sẽ cung cấp toàn bộ thông tin liên quan đến các trường hợp cáo buộc tấn công tình dục và lập tức khóa tài khoản của những tài xế bị tình nghi. Đặc biệt, Uber sẽ bắt đầu sử dụng thiết bị nhận diện nhằm đảm bảo người điều khiển phương tiện là tài xế đã đăng ký với hãng.

Đỉnh điểm, Uber đối mặt với sức ép lớn từ chiến dịch tẩy chay mang teen #UberCestOver (Uber đã hết thời), trong đó phanh phui nhiều nghi án tấn công tình dục liên quan đến tài xế của hãng. Ra đời vào khoảng năm 2017, hashtag này lan rộng sau khi câu chuyện của Susan Fowler được báo chí phanh phui. 

Câu chuyện không chỉ làm dậy sóng làn sóng #MeToo trong ngành công nghệ mà còn kéo theo nhiều lời tố cáo khác, làm rúng động giới đầu tư và buộc CEO Travis Kalanick phải từ chức. Phong trào #UberCestOver từ đó trở thành một biểu tượng phản kháng của người tiêu dùng trước cách Uber xử lý các vấn đề đạo đức, đặc biệt là những vụ việc liên quan đến an toàn phụ nữ và văn hóa quyền lực sai lệch trong doanh nghiệp.

Chiến dịch khi đó không đơn thuần là lời kêu gọi xóa ứng dụng Uber. Người dùng đăng tải hàng ngàn bài viết cá nhân kể lại trải nghiệm tồi tệ, những cuộc gọi xe ám ảnh, sự im lặng của công ty trước các khiếu nại và lan truyền thông điệp về tầm quan trọng của trách nhiệm nền tảng trong nền kinh tế số. Tại Pháp, Canada, Mỹ, Đức và cả châu Á, hashtag #UberCestOver xuất hiện như một lời tuyên bố chấm dứt niềm tin vào Uber.

Theo: The NY Times, Reuters