Quản trị công nghệ giữa thời kỳ bất ổn: Bài toán chiến lược của các tập đoàn công nghệ Mỹ

Thế giới công nghệ chưa bao giờ vận động nhanh như hiện nay – và cũng chưa bao giờ phải đối mặt với nhiều bất định như vậy. Từ suy thoái kinh tế toàn cầu, bất ổn địa chính trị, biến động chuỗi cung ứng đến làn sóng sa thải nhân sự, các tập đoàn công nghệ Mỹ đang phải đối mặt với một thách thức kép: vừa duy trì tốc độ đổi mới công nghệ, vừa giữ được sự ổn định tài chính và lòng tin của nhà đầu tư.

Trong bối cảnh đó, cách các ông lớn công nghệ như Google, Meta, Apple, Amazon và Microsoft quản trị công nghệ đang cho thấy sự chuyển dịch mạnh mẽ – từ phát triển ồ ạt sang chiến lược sâu, tập trung và có chọn lọc.

1. Tái cơ cấu: Cắt giảm để đổi mới đúng trọng tâm

Năm 2022–2023 chứng kiến làn sóng sa thải lớn chưa từng có trong ngành công nghệ Mỹ, với hơn 300.000 việc làm bị cắt giảm. Tuy nhiên, đây không đơn thuần là một cuộc “thắt lưng buộc bụng”, mà là tái cơ cấu nguồn lực để ưu tiên các mảng công nghệ cốt lõi.

Meta là ví dụ rõ ràng. Sau khi bị chỉ trích vì chi quá nhiều vào metaverse không hiệu quả, CEO Mark Zuckerberg đã gọi năm 2023 là “năm hiệu quả”, sa thải hơn 21.000 nhân viên, đồng thời chuyển nguồn lực vào phát triển trí tuệ nhân tạo. Công ty đẩy mạnh đội ngũ AI Foundation và Reality Labs với trọng tâm tích hợp AI vào kính Ray-Ban Meta, chatbot thông minh và cơ sở hạ tầng mô hình ngôn ngữ lớn.

Amazon cũng điều chỉnh chiến lược: cắt giảm Amazon Care và một số dự án Alexa mở rộng, thay vào đó tập trung đầu tư vào AI cho bán lẻ và tự động hóa logistics – những mảng có khả năng tạo doanh thu ổn định và dài hạn.

2. Tập trung hóa nền tảng AI

Một điểm chung dễ nhận thấy ở các công ty công nghệ hàng đầu là tập trung vào phát triển mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) đa năng, tích hợp vào toàn bộ sản phẩm và dịch vụ.

Google thành lập bộ phận Google DeepMind hợp nhất với nhóm Brain để phát triển Gemini – mô hình AI ngôn ngữ lớn cạnh tranh trực tiếp với GPT của OpenAI. Trong thời kỳ kinh tế khó khăn, Google dồn lực để tạo ra một nền tảng AI có thể dùng được cho cả tìm kiếm, quảng cáo, Android và Workspace, thay vì phát triển rời rạc từng công cụ riêng biệt.

Microsoft, trong khi đó, không chỉ đầu tư 13 tỷ USD vào OpenAI, mà còn tích hợp Copilot – một AI trợ lý cá nhân – vào tất cả các ứng dụng văn phòng và hệ điều hành Windows. Quản trị công nghệ ở đây không còn là chuyện thử nghiệm sản phẩm mới, mà là cách kết nối AI với toàn bộ chuỗi giá trị.

Chiến lược này giúp các tập đoàn tận dụng hiệu quả hạ tầng đã có (data center, GPU, phần mềm) mà không cần đầu tư mở rộng liên tục. Nó cũng giúp họ giảm chi phí biên khi triển khai tính năng mới đến hàng triệu người dùng.

3. Mở rộng nhưng có chọn lọc: Không còn “all in”

Thời kỳ trước, các tập đoàn công nghệ Mỹ nổi tiếng với tư duy "all in" – đổ tiền phát triển đủ mọi lĩnh vực, từ phần cứng đến xe điện, ngân hàng, thanh toán, y tế, nhà thông minh… Nhưng hiện tại, các quyết định mở rộng đã trở nên thận trọng và được thử nghiệm nhỏ trước khi triển khai đại trà.

Apple từng ấp ủ phát triển ô tô điện trong gần một thập kỷ, nhưng đến đầu 2024, công ty chính thức thông báo hủy bỏ dự án “Project Titan” và dồn lực vào Vision Pro – thiết bị thực tế hỗn hợp. Siri với AI ngôn ngữ mạnh mẽ hơn cũng được nâng cấp. Đây là ví dụ rõ ràng cho việc rút lui có chiến lược để tập trung nguồn lực công nghệ vào lĩnh vực có tiềm năng sinh lời sớm hơn.

Google Cloud, thay vì chạy đua mở rộng mảng tiêu dùng như trước, hiện tập trung bán giải pháp AI cho doanh nghiệp – một thị trường ổn định và có nhu cầu tăng trong thời kỳ doanh nghiệp muốn số hóa nhưng phải tiết giảm nhân sự.

4. Kiểm soát chi phí hạ tầng công nghệ

Đầu tư công nghệ không chỉ nằm ở sản phẩm, mà còn ở hạ tầng: trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây, chip, mạng lưới vận hành... Trong bối cảnh chi phí tăng cao, các công ty buộc phải tối ưu hóa tài nguyên hiện có thay vì mở rộng bằng mọi giá.

Amazon Web Services (AWS) – trụ cột lợi nhuận chính của Amazon – không còn tập trung xây thêm trung tâm dữ liệu, mà chuyển hướng sang giải pháp tiết kiệm năng lượng, chia sẻ hạ tầng giữa các khách hàng, và đẩy mạnh AI tiết kiệm GPU.

Cùng lúc, Meta đầu tư xây dựng supercomputer AI với cấu trúc tiết kiệm điện năng và khả năng tái sử dụng phần cứng cũ. Google phát triển chip TPU thế hệ mới giúp tăng hiệu năng 40% nhưng tiêu thụ điện giảm 30%.

5. Văn hóa doanh nghiệp trong quản trị công nghệ

Trong bối cảnh bất ổn, không chỉ công nghệ mà cách điều hành đội ngũ kỹ thuật cũng thay đổi. Các CEO Mỹ đang dịch chuyển từ mô hình “tự do sáng tạo toàn phần” sang hướng kiểm soát chiến lược, song vẫn giữ tinh thần đổi mới.

Satya Nadella (CEO Microsoft) là ví dụ điển hình. Ông không yêu cầu cắt giảm R&D, nhưng hướng đội ngũ tập trung vào các mục tiêu rõ ràng, như phát triển Copilot, cải thiện năng suất phần mềm, và tạo nền tảng điện toán đám mây dễ tích hợp AI. Cách lãnh đạo này tạo nên sự đồng thuận mà không bóp nghẹt sáng tạo.

Trong thời kỳ kinh tế bất ổn, các tập đoàn công nghệ Mỹ đang chứng minh rằng quản trị công nghệ giỏi không nằm ở việc chi tiêu nhiều, mà ở cách phân bổ nguồn lực khôn ngoan, chọn đúng chiến trường và duy trì khả năng sáng tạo có kiểm soát. Bài học lớn cho các doanh nghiệp công nghệ trên toàn thế giới là sự bất ổn không giết chết đổi mới. Nó chỉ đang thanh lọc những gì không đủ giá trị để tồn tại.