Sa thải một thống đốc FED, ông Trump có thể tác động gì tới đầu não ra quyết định chính sách của NHTW Mỹ?

Tái định hình Hội đồng thống đốc FED

Việc sa thải bà Cook diễn ra sau nhiều tháng ông Trump phàn nàn về Fed và Chủ tịch Jerome Powell vì không hạ lãi suất theo yêu cầu của ông.

Nếu ông Trump thành công trong việc loại bỏ bà Cook, ông có thể đề cử người thay thế và tái định hình Hội đồng Thống đốc Fed trong nhiều năm tới. Các thống đốc Fed thường có nhiệm kỳ 14 năm.

Hiện tại, trong số 7 ghế thống đốc, có 2 người do ông Trump bổ nhiệm là Christopher Waller và Michelle Bowman. Ông Powell cũng do ông Trump đề cử làm Chủ tịch Fed vào năm 2017. Tính đến chiều thứ Hai, Hội đồng có 6 thành viên, bao gồm cả bà Cook và 1 ghế trống sau khi thống đốc Adriana Kugler từ chức vài tuần trước.

Ông Trump đã đề cử Stephen Miran, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế, thay thế ông Kugler. Nếu ông Miran được Thượng viện phê chuẩn và nếu ông Trump thành công trong việc thay thế bà Cook, ông sẽ có đa số 4-3 trong Hội đồng.

Hội đồng này, cùng với 5 chủ tịch Fed khu vực (luân phiên), hợp thành Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC), cơ quan quyết định lãi suất chính sách của Fed.

Trước đó, có nhiều thông tin xung quanh việc ông Trump muốn sa thải Chủ tịch Jerome Powell. Ngày 15/6, ông Trump hỏi một nhóm nghị sĩ Cộng hòa rằng liệu ông có nên sa thải ông Powell hay không, và họ đồng ý. Ông Trump nói ông sẽ làm theo. Nhưng chỉ một ngày sau, ông công khai phủ nhận sẽ sa thải ông Powell, dù vẫn để ngỏ khả năng trong tương lai: “Chúng tôi không có kế hoạch làm điều đó. Tôi không loại trừ bất cứ điều gì… nhưng khả năng rất thấp, trừ khi có gian lận.”

Quyết định chưa từng có tiền lệ

Việc sa thải bà Lisa được CNBC mô tả là chưa từng có tiền lệ. Đạo luật Cục Dự trữ Liên bang năm 1913 đã hạn chế quyền sa thải thống đốc Fed của Tổng thống, quy định rằng chỉ có thể làm vậy “vì lý do chính đáng”. Trong lịch sử, “lý do chính đáng” thường được hiểu là hành vi sai trái hoặc thiếu trách nhiệm trong công vụ.

Tuy nhiên, ông Trump tin rằng việc sa thải bà Lisa là có lý do chính đáng.

“Theo thẩm quyền được quy định tại Điều II Hiến pháp Mỹ và Đạo luật Dự trữ Liên bang năm 1913 đã được sửa đổi, tôi bãi nhiệm bà khỏi chức vụ tại Hội đồng Thống đốc Cục dự trữ Liên bang (Fed), hiệu lực ngay lập tức,” ông Trump cho biết trong thông báo gửi Thống đốc Fed Lisa Cook, được ông đăng lên Truth Social ngày 25/8.

Trong thư sa thải, ông Trump viện dẫn cáo buộc rằng bà Cook đã đưa ra những thông tin sai lệch trong hồ sơ vay thế chấp mua nhà.

Ông Trump nhắc lại nội dung kiến nghị khởi tố mà giám đốc Cơ quan Tài chính Nhà ở Liên bang Mỹ (FHFA) Bill Pulte đã gửi Bộ trưởng Tư pháp Pam Bondi ngày 15/8. Ông Pulte cáo buộc bà Cook đã khai nơi thường trú là một căn chung cư ở Atlanta, dù trước đó đã vay tiền mua nhà ở Michigan dưới dạng thế chấp và xác nhận đó là nơi ở chính. Ông Pulte thêm rằng FHFA có các tài liệu về hành vi "gian lận thế chấp" của bà Cook.

“Xét đến hành vi lừa dối và có thể mang tính chất tội phạm của bà trong vấn đề tài chính, [người dân Mỹ] không thể và tôi cũng không thể đặt niềm tin vào sự liêm chính của bà,” ông Trump viết cho bà Cook, người phụ nữ da màu đầu tiên giữ cương vị Thống đốc Fed.

“Ít nhất thì, hành vi đó thể hiện sự cẩu thả nghiêm trọng trong giao dịch tài chính, qua đó đặt ra nghi vấn về năng lực và sự đáng tin cậy của bà với tư cách là một nhà quản lý tài chính", ông Trump viết.

Việc sa thải bà Cook có thể sẽ bị thách thức tại các tòa án liên bang và cuối cùng có thể lên tới Tòa án Tối cao.

Phát ngôn viên của Fed chưa đưa ra bình luận về lá thư của ông Trump.

Trong một tuyên bố hồi thứ Tư tuần trước, bà Cook cho biết: “Tôi biết từ truyền thông rằng Giám đốc Cơ quan Tài chính Nhà ở Liên bang (FHFA) William Pulte đã đăng trên mạng xã hội rằng ông đang chuyển đơn tố cáo hình sự dựa trên hồ sơ vay thế chấp của tôi từ bốn năm trước, trước khi tôi gia nhập Fed. Với tư cách là thành viên Fed, tôi sẽ nghiêm túc với mọi câu hỏi liên quan đến lịch sử tài chính của mình, nên tôi đang thu thập thông tin chính xác để trả lời và cung cấp sự thật".

Pulte — người công khai chỉ trích ông Powell — hoan nghênh quyết định của ông Trump và cảm ơn ông vì “cam kết ngăn chặn gian lận thế chấp và tuân thủ pháp luật.”

Thị trường phản ứng ngay lập tức: chỉ số USD giảm 0,3%, lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 2 năm giảm 4 điểm cơ bản, giá vàng tăng 0,3%, còn chứng khoán Mỹ tương lai giảm nhẹ.

Tham khảo: CNBC