Những cánh đồng không bóng nông dân tại Trung Quốc: Tràn ngập máy cày robot, drone giám sát, dữ liệu liên tục phát về phòng điều khiển

Một cuộc cách mạng lặng lẽ nhưng đầy quyết liệt đang hiện hữu trên khắp Trung Quốc: những cánh đồng “không người lái”, nơi mà máy móc thông minh từ máy cày, máy gặt cho đến drone điều hành mọi khâu canh tác mà không cần bàn tay con người.

Tại làng Zhangzhuangli, huyện Qingfeng, tỉnh Hà Nam, có một dự án trang trại “không người lái” với đội quân máy móc hiện đại hoạt động nhịp nhàng: máy cày robot, máy gieo hạt hút khí, hệ thống tưới nhỏ giọt chính xác và drone giám sát ruộng đồng. Dữ liệu liên tục phát về phòng điều khiển, nơi màn hình khổng lồ thể hiện số liệu chính xác về độ ẩm đất, mật độ cây con, cảnh báo sâu bệnh và mô phỏng năng suất. 

Nhờ thế, vụ lúa vừa rồi tăng năng suất tới 20 %, thời gian thu hoạch giảm từ 7 ngày xuống còn 4. Lao động cho tưới và phân bón giảm 80 %, trong khi chi phí nhân công giảm 40 %. Hiệu quả vận hành tăng 30 % so với phương pháp truyền thống, theo China Daily.

Câu chuyện của trang trại Qingfeng không phải ngoại lệ. Chính phủ Trung Quốc đã đưa ra kế hoạch phát triển nông nghiệp thông minh giai đoạn 2024–2028, đặt mục tiêu xây dựng nền tảng dữ liệu lớn quốc gia và hệ thống công nghệ trồng trọt kỹ thuật số nhằm giảm chi phí, tăng hiệu quả và củng cố an ninh lương thực cho dân số hơn 1,4 tỷ người.

Phép thử thị trường là các dòng máy kéo tự hành do Baidu, YTO Group, Lovol Heavy Industry… phát triển, chẳng hạn như Honghu T70 – máy kéo điện tự động hoạt động tự lập lên đến 6 tiếng mỗi lần sạc, có thể cày cấy, gieo hạt, chăm sóc và thu hoạch mà không cần người vận hành. Những tiến bộ này giúp đáp ứng một thách thức quan trọng: nông thôn già hóa dân số, thiếu lao động trẻ, trang trại nhỏ lẻ vẫn chiếm đa số. 

Tại tỉnh Hồ Bắc, công ty drone nông nghiệp XAG đã triển khai dịch vụ phun thuốc và gieo hạt tự động, phủ tới 40 % diện tích nông nghiệp với hơn 250.000 drone. Drone của XAG có giá khoảng 40.000 NDT (~5.600 USD), chở được đến 70 kg hóa chất – hiệu quả hơn nhiều so với drone Mỹ có giá cao hơn và tải trọng nhỏ hơn. Với công nghệ này, chỉ vài người cũng có thể quản lý 3.000 mẫu ruộng. Chi phí giảm tới 21 %, trong khi năng suất tăng 20 % so với cách trồng truyền thống, theo Yicai Global. 

Sự chuyển mình mạnh mẽ không chỉ là câu chuyện công nghệ. 

Một báo cáo của Reuters năm 2019 từng ghi nhận cảnh máy móc tự hành hoạt động ở tỉnh Giang Tô mà không có người lái khiển là dấu hiệu đầu tiên cho thấy ngành nông nghiệp Trung Quốc đang hướng đến tự động hóa toàn diện trong vòng 7–8 năm tới. Đến năm 2025, nhiều doanh nghiệp đã ứng dụng công nghệ để hồi sinh những cánh đồng từng chỉ dựa vào sức người, những nơi mà trước đây mỗi vụ gặt là dựa vào cả gia đình.

Song song với đó, Bắc Kinh không chỉ đầu tư vào máy móc mà còn thúc đẩy đổi mới sinh học và giống cây trồng. Trung Quốc đạt kỷ lục sản lượng ngũ cốc 706,5 triệu tấn năm 2024 nhưng vẫn nhập khẩu lớn, vì vậy quyết tâm thúc đẩy tự sản xuất bằng chuyển đổi công nghệ nông nghiệp số và tự động hóa.

Toàn bộ cuộc cách mạng này được quy hoạch bài bản. Những dự án thí điểm kiểu như ở Qingfeng, mở rộng thành mô hình quy mô lớn, có thể nhân rộng tại các vùng nhiệt đới, đồng bằng. 

Trước đó, Pinduoduo phối hợp với FAO và Đại học Wageningen còn tổ chức cuộc thi “Smart Agriculture Competition” nhằm tìm kiếm mô hình trồng trọt tự động trong nhà kính với hiệu quả kinh tế vượt trội. Toàn bộ hệ sinh thái – từ drone, máy kéo tự hành, hệ thống cảm biến, AI phân tích dữ liệu – đang khiến các cánh đồng ngày càng giống như nhà máy thu nhỏ tự vận hành. Vấn đề đặt ra là làm sao đảm bảo công nghệ này đến được với các nông dân nhỏ lẻ, không để họ trở thành gánh nặng của tự động hóa. 

Trên bức tranh rộng hơn, Trung Quốc đang hướng đến mục tiêu trở thành cường quốc nông nghiệp hiện đại – nơi mà cánh đồng có thể vận hành không cần người, nhưng vẫn đảm bảo an ninh lương thực, phát triển bền vững, và tăng thu nhập nông dân. Với nền tảng dữ liệu lớn quốc gia, các quy định cây trồng tự động, năng suất tăng mà vẫn giảm tác động môi trường, Trung Quốc đang vẽ một hành trình chuyển mình mạnh mẽ từ nền nông nghiệp dựa vào sức lao động thành một nền nông nghiệp thông minh, tự động và bền vững.

Theo: China Daily, Reuters