Mới đây, thông tin tại hội thảo chuyên đề “Giải pháp cải tạo chung cư cũ và quản lý vận hành nhà chung cư” tại Hà Nội, ông Nguyễn Văn Khôi, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Việt Nam nhận định trong cải tạo, quản lý vận hành chung cư cũ vẫn còn khó khăn, vướng mắc, chưa thu hút nguồn lực đầu tư của doanh nghiệp bởi chi phí lớn nhưng lợi ích không cao.
Theo đó, thống kê bước đầu cho thấy, hiện nay trên cả nước có khoảng 2.500 khối nhà chung cư cũ được xây dựng từ trước năm 1994 (tương đương hơn 3 triệu m² sàn) với hơn 100 nghìn hộ dân sinh sống. Các nhà chung cư được xây dựng qua nhiều giai đoạn khác nhau và được bố trí tại các đô thị của địa phương.
Thực tế cho thấy, công tác cải tạo các nhà chung cư cũ xuống cấp, đặc biệt là tại các đô thị lớn nha Hà Nội, TP. HCM,… mặc dù đã liên tục quan tâm nhưng kết quả đạt được vẫn còn rất hạn chế. Chẳng hạn như tại TP. Hà Nội, theo thống kê sơ bộ, sau hàng thập kỷ thực hiện chủ trương nhưng đến nay mới chỉ cải tạo được khoảng 1% các nhà chung cư cũ xuống.
Theo Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Việt Nam, một số khó khăn dẫn đến việc cải tạo chugn cư cũ chậm có thể chỉ ra như bị hạn chế về tầng cao xây dựng, nhất là ở khu vực trung tâm, nơi có mật độ dân số cao cần giảm tải áp lực về hạ tầng, giảm dân số, cần diện mạo đô thị mới hài hòa phát triển với bảo tồn.
Cùng với đó, cơ chế bồi thường, giải phóng mặt bằng cải tạo, xây dựng chung cư cũ chưa thỏa đáng với một số người dân. Trình tự triển khai các dự án cải tạo chung cư cũ còn phức tạp, nhiều điều chỉnh và chưa có quy định trình tự đặc thù.
Bên cạnh đó là tình trạng khó khăn trong việc xác định rõ trách nhiệm của chủ đầu tư với xã hội; chưa có cơ chế tạo điều kiện trong đầu tư xây dựng, cải tạo chung cư cũ cho doanh nghiệp. Quá trình quản lý vận hành sử dụng còn nhiều bất cập giữa chủ đầu tư, đơn vị quản lý, ban quản trị và khu dân cư.
Từ những bất cập nói trên, theo ông Khôi, trong thời gian tới, các cơ quan chức năng có thể xem xét, cân nhắc một số giải pháp đồng bộ để đẩy nhanh công tác cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ.
Theo đó, các địa phương cần bố trí ngân sách và chỉ đạo Sở Xây dựng tiến hành rà soát kiểm định, đánh giá chất lượng nhà chung cư, làm cơ sở để sớm xác định các nhà chung cư thuộc diện cải tạo, xây dựng lại. Từ đó lập kế hoạch hoặc điều chỉnh kế hoạch cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư theo quy định.
Bên cạnh đó, công tác lập, phê duyệt hoặc điều chỉnh quy hoạch chi tiết các khu vực có nhà chung cư cần cải tạo, xây dựng lại cũng cần khẩn trương được thực hiện và công bố công khai để thông tin về quy hoạch này theo quy định của pháp luật để các chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư cũng như người liên quan biết và thực hiện.
Cần sớm ban hành mức bồi thường làm cơ sở để các nhà đầu tư lập phương án bồi thường khi tham gia đăng ký làm chủ đầu tư dự án cải tạo chung cư cũ.
Ông Nguyễn Văn Khôi, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Việt Nam
"Cần sớm ban hành mức bồi thường làm cơ sở để các nhà đầu tư lập phương án bồi thường khi tham gia đăng ký làm chủ đầu tư dự án; đồng thời khẩn trương ban hành các tiêu chí lựa chọn chủ đầu tư và lựa chọn chủ đầu tư thực hiện dự án theo quy định của Nghị định số 69/2021/NĐ-CP", ông Nguyễn Văn Khôi, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Việt Nam kiến nghị.
Bên cạnh một số giải pháp trên, theo các chuyên gia cũng cho rằng cần có những giải pháp để huy động nguồn vốn của các thành phần kinh tế trong xã hội chứ không chỉ trông chờ vào nguồn vốn của chủ đầu tư. Đồng thời phải tạo lập được quỹ nhà tạm cư để bố trí chỗ ở tạm thời cho các chủ sở hữu trong thời gian thực hiện dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư.
