Tại Indonesia, nhiều nhà máy công nghiệp mới đã bắt đầu xử lý quặng niken - thứ kim loại quý sử dụng trong pin ô tô điện. Năm năm về trước, viễn cảnh này không hề tồn tại.
Theo WSJ, động lực chủ yếu đến từ các công ty Trung Quốc. Họ “thuần hóa” quá trình tinh chế từng được cho là rất khó, sau đó “mở khóa” các khoản tiền gửi của Indonesia cho ngành công nghiệp xe điện đang đói niken. Sự thống trị của Trung Quốc theo đó gián tiếp được thiết lập.
Điều này giúp Trung Quốc nắm lợi thế trong công cuộc khai thác khoáng sản phục vụ quá trình chuyển đổi năng lượng, đồng thời là đòn giáng mạnh mẽ sau những nỗ lực của Mỹ nhằm giảm bớt sự phụ thuộc vào đại lục. Chính quyền Tổng thống Joe Biden đang nỗ lực đa dạng hóa chuỗi cung ứng năng lượng, song với niken lại tương đối khó khăn bởi các công ty Trung Quốc đang siết chặt nguồn cung.
Quyết định hạn chế mới đây của Bắc Kinh đối với 2 loại kim loại quý trong ngành chất bán dẫn cho thấy những rủi ro tiềm ẩn khi phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc. Họ đã thành lập ít nhất 3 nhà máy chế biến tập trung vào xe điện ở Indonesia trong những năm gần đây. Một trong số đó được lên kế hoạch nhằm thu hút đầu tư từ Ford Motor vào đầu năm nay, trong khi số khác được xây dựng bởi gã khổng lồ thép Hàn Quốc Posco Holdings. Cả hai đều liên quan đến các công ty Trung Quốc.
Indonesia, từ một nhà cung cấp nhỏ niken cho pin xe, vào năm 2017 đã trở thành nhà cung cấp hàng đầu, chiếm khoảng một nửa nguồn cung toàn cầu vào năm 2022, theo CRU, một công ty kinh doanh hàng hóa thông minh có trụ sở tại London. Con số này sẽ còn tăng lên trong thời gian tới.
Indonesia hiện đang nắm giữ một trong những trữ lượng niken lớn nhất thế giới. Hàng triệu năm trước, các mảng kiến tạo đã tạo ra lượng lớn niken. Chúng khó xử lý nên được tinh chế chủ yếu để sản xuất thép không gỉ trong nhiều thập kỷ.
Các công ty Trung Quốc đã thay đổi điều này. Phương pháp họ sử dụng, được gọi là lọc axit áp suất cao (HPAL), đã được ứng dụng hàng thập kỷ. Chúng hiệu quả, song do dựa vào nhiệt độ và áp suất cực cao nên thường làm hỏng thiết bị, tức gây tổn thất về mặt kinh tế.
China ENFI Engineering, đơn vị thiết kế nhà máy và các đối tác sản xuất, đã điều chỉnh dần khi có vấn đề phát sinh. Các thay đổi dù nhỏ, song cũng giúp ổn định nhà máy và tạo ra khuôn mẫu vận hành mới. Nhiều công ty Trung Quốc khác đã nhân rộng mô hình bằng cách đưa nhân viên hỗ trợ kỹ thuật có kinh nghiệm từ Papua New Guinea đến Indonesia.
“Điều quan trọng là khả năng chuyển giao kỹ năng và kiến thức của Trung Quốc”, Martin Vydra, đại diện một công ty Canada sở hữu cổ phần trong Papua New Guinea, nói.
Lygend Resources and Technology của Trung Quốc là một trong số những công ty được hưởng lợi. Vào năm 2018, công ty này hợp tác với một công ty khai thác mỏ của Indonesia, Harita Group, nhằm xây dựng một nhà máy HPAL đầu tiên tại Indonesia chuyên sản xuất vật liệu phục vụ quá trình sản xuất xe điện EV.
“Với những tiến bộ này, phát triển đá ong trên quy mô lớn có thể thực hiện được và các doanh nghiệp Trung Quốc được tạo cơ hội tiếp cận tốt hơn với các tài nguyên”, đại diện công ty cho biết.
“Trung Quốc có thể giúp quá trình HPAL diễn ra nhanh hơn và rẻ hơn phương Tây”, Angela Durrant, nhà phân tích tại công ty nghiên cứu năng lượng Wood Mackenzie, nói.
Dẫu vậy, các chuyên gia vẫn cảnh báo về những hệ luỵ HPAL gây ra. Các nhà máy này sử dụng nhiều carbon, thậm chí tạo ra nhiều loại chất thải gây hại cho những quốc gia có nhiều mưa và động đất như Indonesia. Dung dịch chưa qua xử lý từ nhà máy ở Papua New Guinea được phát hiện vào năm 2019 đã gây ô nhiễm vùng nước lân cận.
Theo: WSJ
