Mỹ áp lệnh trừng phạt nước nhập khẩu dầu nhiều nhất thế giới, bất ngờ lý do không phải vì mua dầu Nga

Ngày 9/10, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp lệnh trừng phạt đối với khoảng 100 cá nhân, tổ chức và tàu thuyền có liên quan đến hoạt động buôn bán dầu mỏ và hóa dầu của Iran. Trong số này có nhà máy lọc dầu tư nhân và cảng tại Trung Quốc.

Bộ Tài chính Mỹ cho biết nhà máy lọc dầu tư nhân Shandong Jincheng Petrochemical Group Co của Trung Quốc tại tỉnh Sơn Đông, đã mua hàng triệu thùng dầu thô của Iran kể từ năm 2023 và nằm trong danh sách bị trừng phạt.

Ngoài ra, công ty Rizhao Shihua Crude Oil Terminal Co, đơn vị vận hành cảng Lanshan ở Sơn Đông, cũng bị liệt vào danh sách vì đã tiếp nhận hơn chục tàu thuộc đội tàu trong bóng tối của Iran. Đây là các tàu thường xuyên thay đổi tên, cờ hoặc hệ thống định vị để né các lệnh trừng phạt.

Theo Bộ Tài chính Mỹ, các tàu Kongm, Big Mag và Voy đã vận chuyển hàng triệu thùng dầu thô Iran tới cảng Rizhao (Trung Quốc). Washington cho rằng mạng lưới buôn bán dầu này giúp Tehran tài trợ cho các chương trình hạt nhân, tên lửa và hỗ trợ lực lượng ủy nhiệm ở Trung Đông. Trong khi đó, Iran phản bác cáo buộc của Mỹ và khẳng định chương trình hạt nhân của họ chỉ nhằm mục đích hòa bình.

Đợt trừng phạt mới diễn ra ngay sau khi Israel và Hamas ký thỏa thuận ngừng bắn và trao đổi con tin tại Gaza — bước tiến hiếm hoi hướng tới chấm dứt cuộc xung đột đã lan rộng trong khu vực, kéo theo sự tham gia của Iran, Yemen và Lebanon.

Bộ Tài chính Mỹ cho biết đây là vòng trừng phạt thứ 4 nhắm vào các nhà máy lọc dầu Trung Quốc vì tiếp tục mua dầu Iran bất chấp lệnh cấm.

“Bộ Tài chính đang làm suy yếu dòng tiền của Iran bằng cách phá vỡ những mắt xích chủ chốt trong cỗ máy xuất khẩu năng lượng của nước này”, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent tuyên bố.

Bộ Ngoại giao Mỹ cũng tuyên bố Công ty Jiangyin Foreversun Chemical Logistics, một đơn vị điều hành cảng tại Trung Quốc, là trạm trung chuyển đầu tiên của Bắc Kinh bị Mỹ trừng phạt vì tiếp nhận các sản phẩm hóa dầu có nguồn gốc từ Iran.

Theo dữ liệu theo dõi tàu chở dầu của Kpler, lượng dầu thô Iran cập cảng Trung Quốc trong tháng 8/2025 đạt 1,68 triệu thùng/ngày, tăng 23% so với tháng 7.

Đây là mức cao nhất kể từ trước khi ông Donald Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ và khôi phục chiến dịch trừng phạt “áp lực tối đa” đối với Iran.

Từ đầu năm, Mỹ đã áp lệnh trừng phạt với 127 tàu và nhiều công ty, cá nhân bị cáo buộc vận chuyển dầu Iran. Dù vậy, dòng chảy dầu sang Trung Quốc vẫn tăng, củng cố vị thế Bắc Kinh là nhà nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới. Trung bình 8 tháng đầu năm, Trung Quốc nhập 1,45 triệu thùng/ngày, cao hơn cùng kỳ năm ngoái.

Dữ liệu cho thấy cam kết đưa xuất khẩu dầu của Iran về mức 0 của chính quyền ông Trump vẫn chưa đạt được mục đích.

Giới phân tích cho rằng nỗ lực của Washington nhằm triệt phá mạng lưới buôn lậu dầu Iran khó đạt hiệu quả nếu thiếu hợp tác từ Bắc Kinh. Việc Trung Quốc tiếp tục mua dầu Iran không chỉ vì giá rẻ hơn 4–6 USD/thùng, mà còn mang tính chiến lược.

Tham khảo: Reuters