Một nước Châu Á sẽ giảm đến 4 con số 0  trên tờ tiền

Ngày 5/10, Quốc hội Iran đã chính thức thông qua một dự luật tiền tệ quan trọng: loại bỏ bốn số “0” khỏi đồng rial hiện tại trong kỳ cải cách tiền tệ được chờ đợi lâu nay. Dự luật này sẽ cho phép Ngân hàng Trung ương Iran (CBI) lên kế hoạch trong hai năm chuẩn bị, rồi bước vào giai đoạn chuyển tiếp kéo dài ba năm, trong đó cả tiền cũ và tiền mới sẽ lưu hành song song. 

Theo dự thảo luật mới, 10.000 rial hiện nay sẽ tương đương 1 “rial mới”, và đồng “qeran” sẽ được giới thiệu như một đơn vị phụ tương ứng (1 rial mới = 100 qerans). Ông Shamseddin Hosseini, Chủ tịch Ủy ban Kinh tế Quốc hội, lý giải rằng việc cắt bốn số là để “làm cho tiền tệ dễ sử dụng hơn”, giúp giao dịch, kế toán và các tính toán tài chính trở nên thuận tiện hơn trong bối cảnh lạm phát kéo dài. 

Bối cảnh kinh tế và áp lực đổi tiền

Động thái này diễn ra trong bối cảnh rial đã mất giá nghiêm trọng so với USD, rơi vào mức khoảng 1.150.000 rial / USD trên thị trường tự do.  Lạm phát ở Iran liên tục cao — vượt 35% nhiều năm liền — đã khiến đồng tiền trở nên khó sử dụng trong đời sống thường nhật, với các con số lớn, các “số không kéo dài” gây khó khăn trong việc đọc, tính toán và giao dịch. 

Tuy nhiên, nhiều nhà kinh tế hoài nghi về hiệu lực thực sự của việc cắt số nếu không đi kèm cải cách cơ bản. Họ chỉ ra rằng việc loại bỏ số 0 “mang tính biểu tượng” nếu không xử lý được thâm hụt ngân sách, kiểm soát lượng tiền lưu thông, điều tiết tín dụng và duy trì ổn định ngoại hối thì “tiền mới” sẽ nhanh chóng lại mất giá. 

Một điểm đáng chú ý: Quốc hội đã quyết giữ tên “rial” làm tên đơn vị chính thức, thay vì đổi sang “toman” như đề xuất ban đầu.  Sự thay đổi tên tiền được cho là phức tạp về khía cạnh pháp lý và liên quan tới các cam kết quốc tế của Iran với các tổ chức tài chính như IMF.