Mức lương cao, nhưng yêu cầu đầu vào cũng "ngất ngưởng", khó tuyển người
Giữa làn sóng AI tại Trung Quốc, nổi lên với sự xuất hiện của DeepSeek, kỳ tuyển dụng mùa xuân năm nay đã chứng kiến sự nổi lên của một ngành nghề hot nhất.
Theo báo cáo tuần mới nhất về kỳ tuyển dụng đầu năm 2025 do Zhilian Zhaopin công bố, số lượng người tìm việc trong ngành trí tuệ nhân tạo đã tăng 33,4% so với cùng kỳ năm ngoái, đứng đầu trong số các ngành nghề. Vị trí kỹ sư AI dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng ứng viên với mức tăng 69,6%.
Châu Thịnh (tên nhân vật đã thay đổi), một nghiên cứu sinh chuyên ngành máy tính sắp tốt nghiệp năm nay, chuyên về mảng mô hình ngôn ngữ lớn, đã nhận được hơn mười lời mời làm việc từ mùa thu năm ngoái.
Anh chia sẻ: "Gần đây, ngày càng nhiều người hỏi xin tôi tài liệu học tập hoặc đến tư vấn, bao gồm những người tìm việc ở vị trí sản phẩm, thuật toán, phát triển, và cả sinh viên các ngành khoa học xã hội. Phần lớn mọi người vẫn lo lắng về độ khó của việc học và tìm việc".
Lo lắng này là hoàn toàn có cơ sở, bởi việc trở thành nhân tài AI được săn đón không hề dễ dàng. Yêu cầu bằng cấp cao, kinh nghiệm dự án, giải thưởng cuộc thi hoặc bài báo khoa học thường là những điều kiện bắt buộc. Châu Thịnh cho biết anh bắt đầu học về mô hình ngôn ngữ lớn từ năm 2022, có kinh nghiệm thực tập dự án tại một công ty lớn, có kinh nghiệm nghiên cứu về hướng suy luận và cũng đã giành được giải thưởng trong các cuộc thi.
Anh nói: "Nền tảng cơ bản khá vững chắc, hướng nghiên cứu khoa học mà tôi quan tâm cũng trùng khớp với nhu cầu thị trường, điều này đã che lấp đi khuyết điểm bằng cấp không phải từ trường đại học top đầu của tôi".
Sự khan hiếm nhân tài AI vẫn ở mức cao. Theo dữ liệu của Mai Mai Gao Pin Talent Think Tank vào tháng 9 năm ngoái, 5 vị trí: điện toán đám mây, thuật toán tìm kiếm, thuật toán mô hình lớn, phát triển DSP, thuật toán chống gian lận - quản lý rủi ro đã liên tục 2 năm nằm trong top 10 vị trí khan hiếm nhân tài. Các công ty lớn và công ty khởi nghiệp đưa ra mức lương hàng triệu đô để tranh giành nhân tài không còn là bí mật.
Mức lương cao là điều kiện tiên quyết trong cuộc chiến giành nhân tài. Theo Báo cáo Thấu hiểu Cung - Cầu Nhân tài Công nghệ AI 2025 do Liepin Big Data Research Institute công bố gần đây, hơn 30% vị trí có mức lương hàng năm trên 500.000 nhân dân tệ (gần 70.000 USD).
Trong số các vị trí khan hiếm nhất, vị trí kỹ sư thuật toán chiếm tỷ lệ cao nhất với hơn 67% nhu cầu tuyển dụng. Tiếp theo là thuật toán hình ảnh, thị giác máy tính, học sâu và học máy. Trong tất cả các vị trí tuyển dụng, tỷ lệ vị trí có mức lương hàng năm trên 500.000 nhân dân tệ là cao nhất, khoảng 31%.
Châu Thịnh, người đã nhận được hơn 10 lời mời làm việc, chia sẻ cảm nhận của mình. Anh cho biết ByteDance là công ty hàng đầu trong số các ông lớn công nghệ. Anh nói: "Nói hơi quá thì, sau khi ByteDance ra tay, các công ty khác có thể rất khó tuyển được người mình muốn, mức giá mà họ đưa ra khiến người ta rất khó từ chối".
Anh đề cập rằng ByteDance đưa ra mức lương cơ bản hàng tháng cho một số sinh viên tốt nghiệp thạc sĩ lên tới 50.000 - 60.000 nhân dân tệ. Đối với những ứng viên không thuộc "chương trình nhân tài", mức lương cơ bản hàng tháng cũng có thể đạt khoảng 40.000 nhân dân tệ. Alibaba và Tencent đang có phần "đuối" hơn trong cuộc đua này, với mức lương cơ bản hàng tháng cho ứng viên không thuộc "chương trình nhân tài" ở mức 30.000 nhân dân tệ.
Theo Huxiu AI Technology Review, việc nhân tài mảng mô hình ngôn ngữ lớn chuyển từ các công ty khởi nghiệp sang các công ty lớn là xu hướng phổ biến trong năm qua. Nhiều nhân tài xuất sắc về NLP (xử lý ngôn ngữ tự nhiên), đa phương thức và học tăng cường mà DeepSeek nhắm đến đã lựa chọn ByteDance thay vì DeepSeek.
Mao Đình (tên nhân vật đã được thay đổi) đang tuyển dụng nhân sự cho một doanh nghiệp công nghệ cao lớn trong nước, trong đó có một số ít vị trí kỹ sư thuật toán. Cô cho biết, mức lương hàng tháng của kỹ sư sơ cấp và trung cấp thường dao động từ 20.000 - 30.000 nhân dân tệ, trong khi kỹ sư cao cấp có thể đạt 60.000 - 80.000 nhân dân tệ. Ví dụ, một kỹ sư thuật toán có 3 năm kinh nghiệm làm việc tại một công ty thương mại điện tử lớn, tốt nghiệp đại học, thạc sĩ và tiến sĩ tại các trường đại học top 92, hiện có mức lương hàng năm đạt 1 triệu nhân dân tệ.
Mức lương mà các công ty khởi nghiệp nổi tiếng đưa ra cũng không hề nhỏ. Châu Thịnh cho biết, trong mùa tuyển dụng mùa thu, các công ty như Kimi, Minimax đều có thể đưa ra mức lương hàng năm lên tới hàng triệu nhân dân tệ cho những nhân tài mà họ coi trọng. Bản thân anh, mặc dù không thuộc "chương trình nhân tài", nhưng một công ty khởi nghiệp vẫn đưa ra cho anh mức lương tổng cộng 700.000 nhân dân tệ, với mức lương cơ bản hàng tháng hơn 40.000 nhân dân tệ. Ngoài mức lương, công ty khởi nghiệp này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng và triển vọng của hướng công việc mà anh sẽ phụ trách.
Song, Mao Đình vẫn than thở: "Rất khó tuyển người, đặc biệt là kỹ sư thuật toán. Tỷ lệ nhân tài có trình độ cao trên thị trường lao động không nhiều, ứng viên có năng lực và có hứng thú với vị trí cũng không nhiều. Mặc dù các doanh nghiệp lớn có lợi thế cạnh tranh hơn về nền tảng phát triển và tính ổn định của dự án, nhưng khi các công ty nhỏ đưa ra mức lương hấp dẫn, không ít người làm việc lâu năm trong ngành phần mềm máy tính sẵn sàng chuyển từ vị trí phát triển phần mềm tại công ty lớn sang vị trí AI tại công ty nhỏ".
Chân dung nhân tài công nghệ AI cũng khá ổn định. Theo báo cáo, tổng tỷ lệ người có bằng thạc sĩ và tiến sĩ đạt 73%. Năm ngành học có số lượng nhân tài đứng đầu là Khoa học và Công nghệ Máy tính, Kỹ thuật Phần mềm, Thông tin Điện tử, Kỹ thuật Cơ khí và Công nghệ Máy tính. DeepSeek gần đây cũng đã đăng tuyển các vị trí như nhà nghiên cứu học sâu (AGI), kỹ sư phát triển hệ thống cốt lõi.
Theo thông tin mới nhất trên trang web Boss Zhipin, mức lương cơ bản hàng tháng cho các vị trí này có thể đạt 60.000 - 90.000 nhân dân tệ, tổng thu nhập tương đương 14 tháng lương mỗi năm. Vị trí thực tập AGI mới được đăng tuyển có mức lương ngày là 500 nhân dân tệ, cùng với khoản trợ cấp thuê nhà 3.000 nhân dân tệ mỗi tháng tại Bắc Kinh. Châu Thịnh nhận thức rõ khoảng cách giữa mình và "thiên tài hàng đầu", đặc biệt là khả năng đề xuất cấu trúc mới, điều này đòi hỏi nền tảng toán học cực kỳ vững chắc, tư duy sáng tạo, dám thử nghiệm và tinh thần nghiên cứu miệt mài. Anh nói: "Các công ty hàng đầu cũng rất khắt khe trong việc tuyển dụng, chỉ khi tuyển được người mình muốn, họ mới đưa ra mức giá cao nhất".
Áp lực công việc cao, lại phải bắt kịp công nghệ tiên tiến
Mặt khác, giá trị của nhân tài công nghệ AI nằm ở chỗ những thành tựu công nghệ mà họ chủ trì hoặc tham gia quyết định vị thế của công ty trong ngành, thậm chí ảnh hưởng đến xu hướng phát triển của toàn ngành. Một khi có sự thay đổi, biến động có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Feng Lijuan, cựu chuyên gia nhân sự hàng đầu của 51job, chỉ ra: "Vấn đề lớn nhất của ngành AI là, nếu muốn dẫn đầu, thứ nhất là áp lực công việc cao, thứ hai là phải bắt kịp công nghệ tiên tiến. Sản phẩm trong thời đại AI không còn phát triển tuyến tính, đồng thời công nghệ cũng lan truyền rất nhanh. Sự lặp lại của công nghệ cũng đồng nghĩa với sự đào thải và lặp lại của con người, chỉ trong vòng 2-3 năm có thể xảy ra những thay đổi to lớn".
Chuyên gia này nói thêm: "Những người trẻ lớn lên cùng Internet không quen với nhiều thói quen cũ trong công sở. Ngay cả trong các doanh nghiệp lớn, họ cũng không thể giữ chân được những nhân tài hàng đầu thực sự, bởi vì họ sẽ có nhiều lựa chọn hơn, để lựa chọn một công ty phát triển nhanh chóng".
Feng Lijuan đánh giá, khảo sát thị trường lấy các doanh nghiệp lớn làm tiêu chuẩn cho thấy, trong những năm gần đây, cạnh tranh trong ngành AI ngày càng gay gắt. Mục tiêu ngắn hạn trong việc sử dụng nhân sự của các doanh nghiệp lớn ngày càng rõ ràng, chu kỳ sử dụng và đào tạo nhân tài dài hạn trước đây đã bị phá vỡ.
Bà nói: "Nhân viên mới vào làm việc tại các doanh nghiệp lớn với mức lương khởi điểm cao, sau 2-3 năm, nếu nhảy việc ra ngoài thì mức lương có thể vẫn tăng lên. Nhưng nếu tiếp tục phát triển nội bộ thì hầu như rất khó để tăng lương nhanh chóng. Một thực tế phũ phàng là, sau 2-3 năm, nếu công việc không có đột phá lớn thì tỷ lệ bị đào thải cũng rất cao. Trong khi, chỉ cần có sản phẩm mới, có tính đột phá nhất định xuất hiện, thì có thể thúc đẩy đầu tư, số lượng vị trí tương ứng có thể sẽ tăng lên nhanh chóng,