Một điểm "chí mạng" còn tụt hậu 5-10 năm so với Mỹ, khiến công nghiệp bán dẫn Trung Quốc chưa thể vượt qua NVIDIA của Jensen Huang dù đã đầu tư hàng tỷ USD

Một nhà khoa học hàng đầu của Trung Quốc đã kêu gọi quốc gia này phát triển một hệ sinh thái phần mềm tương tự CUDA của NVIDIA, nhằm giảm sự phụ thuộc vào công nghệ Mỹ trong bối cảnh cuộc chiến công nghệ ngày càng leo thang.

Ông Zhang Wenbin, Phó Giám đốc Viện Điện toán thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS) và là thành viên của Hội nghị Chính trị Hiệp thương Nhân dân Trung Quốc (CPPCC), cho biết Trung Quốc cần xây dựng một nền tảng phần mềm độc lập để hỗ trợ sự phát triển của các GPU nội địa.

Ông Zhang nhấn mạnh rằng việc thiếu một hệ sinh thái phần mềm mạnh mẽ đang kìm hãm sự phát triển của ngành công nghiệp chip nội địa Trung Quốc, vốn đang chịu áp lực lớn từ các lệnh cấm xuất khẩu công nghệ của Mỹ.

CUDA (Compute Unified Device Architecture) của NVIDIA là một nền tảng phần mềm cho phép các nhà phát triển tận dụng sức mạnh tính toán của GPU để xử lý dữ liệu song song – một yếu tố quan trọng trong việc đào tạo các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) lớn.

Tuy nhiên, các lệnh cấm của Mỹ đã hạn chế quyền truy cập của Trung Quốc vào CUDA và các GPU tiên tiến của Nvidia, buộc nước này phải tìm kiếm giải pháp thay thế.

Ông Zhang cho biết trong một cuộc phỏng vấn với South China Morning Post hôm thứ Hai rằng: “Nếu không có nền tảng phần mềm tương tự CUDA, việc phát triển GPU nội địa sẽ bị chậm lại đáng kể. Chúng ta cần một hệ sinh thái phần mềm độc lập để thúc đẩy ngành công nghiệp chip của mình.”

Ông cũng đề xuất rằng chính phủ nên đầu tư vào việc phát triển một nền tảng mã nguồn mở tương tự CUDA, đồng thời khuyến khích các công ty công nghệ Trung Quốc như Huawei và Cambricon hợp tác để xây dựng hệ sinh thái này.

Giữa lúc căng thẳng công nghệ với Mỹ leo thang, Trung Quốc đang nỗ lực tự chủ trong lĩnh vực chất bán dẫn – một ngành bị ảnh hưởng nặng nề bởi các lệnh trừng phạt của Washington nhằm kiềm chế tham vọng công nghệ của Bắc Kinh.

Trước đó, năm 2022, Bộ Thương mại Mỹ đã áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt đối với các công ty Trung Quốc, cấm họ mua các chip tiên tiến của Mỹ như GPU A100 và H100 của NVIDIA – vốn được sử dụng rộng rãi trong nghiên cứu AI. Đến tháng 10/2023, các hạn chế này được mở rộng, nhắm vào nhiều công ty Trung Quốc hơn và bao gồm cả các thiết bị sản xuất chất bán dẫn.

Để đối phó, các công ty Trung Quốc như Huawei, Biren Technology và Moore Threads đã đẩy nhanh việc phát triển GPU nội địa. Tuy nhiên, ông Zhang chỉ ra rằng phần cứng chỉ là một phần của vấn đề. “Phần mềm là yếu tố quan trọng để biến phần cứng thành các giải pháp thực tế. Không có hệ sinh thái phần mềm, GPU của chúng ta sẽ không thể cạnh tranh,” ông nói.

Huawei, một trong những công ty công nghệ lớn nhất Trung Quốc, đã phát triển khung Ascend AI để hỗ trợ các chip AI của mình, nhưng ông Zhang cho rằng nó chưa đủ mạnh để thay thế CUDA. “Chúng ta cần một nỗ lực tập thể hơn nữa từ ngành công nghiệp để tạo ra một giải pháp thay thế toàn diện,” ông nhận định.

Các chuyên gia cho rằng việc xây dựng một nền tảng phần mềm như CUDA là một nhiệm vụ đầy thách thức, đòi hỏi không chỉ đầu tư tài chính mà còn cần thời gian và nguồn nhân lực chất lượng cao.

Ông Liu Bin, nhà phân tích tại hãng nghiên cứu Sigmaintell Consulting ở Thượng Hải, nói với SCMP rằng Trung Quốc đang tụt hậu khoảng 5-10 năm so với Mỹ về phần mềm hỗ trợ GPU.

“CUDA đã được NVIDIA phát triển trong hơn 15 năm và có một cộng đồng lập trình viên khổng lồ. Việc xây dựng một hệ sinh thái tương tự từ đầu là một cuộc chiến dài hạn,” ông Liu nói.

Dù vậy, ông Zhang vẫn lạc quan. Ông tin rằng Trung Quốc có thể tận dụng nguồn nhân lực kỹ thuật dồi dào và sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ để thu hẹp khoảng cách này. “Nếu chúng ta bắt đầu ngay bây giờ với chiến lược đúng đắn, chúng ta có thể đạt được bước tiến lớn trong vòng 5 năm tới,” ông khẳng định.

Ông Zhang cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác quốc tế, ngay cả trong bối cảnh căng thẳng hiện nay. “Chúng ta nên học hỏi từ các tiêu chuẩn quốc tế và tích hợp chúng vào hệ sinh thái của mình, thay vì chỉ tập trung vào việc thay thế hoàn toàn,” ông nói.

Trung Quốc đã đầu tư hàng tỷ USD vào ngành chất bán dẫn trong thập kỷ qua, với các sáng kiến như Quỹ Đầu tư Công nghiệp Chất bán dẫn Quốc gia (Big Fund), hiện đang ở giai đoạn thứ ba.

Các chuyên gia cho rằng việc phát triển một hệ sinh thái phần mềm độc lập sẽ không chỉ giúp Trung Quốc vượt qua các hạn chế của Mỹ mà còn tăng cường khả năng cạnh tranh của nước này trong lĩnh vực AI – một lĩnh vực mà GPU và phần mềm đi kèm đóng vai trò trung tâm.

Trong khi đó, NVIDIA vẫn giữ vị thế thống trị trên thị trường toàn cầu, với CUDA là tiêu chuẩn vàng cho lập trình GPU. Sự phụ thuộc vào công nghệ này đã khiến nhiều quốc gia, không chỉ Trung Quốc, phải đối mặt với những rủi ro địa chính trị khi Mỹ thắt chặt các biện pháp kiểm soát.

Khi cuộc chiến công nghệ tiếp diễn, nỗ lực của Trung Quốc trong việc xây dựng giải pháp thay thế CUDA không chỉ là vấn đề công nghệ mà còn là câu hỏi về sự tự chủ chiến lược trong một thế giới ngày càng phân cực.