Một công ty vừa ra tuyên bố sẽ sa thải bất kỳ nhân viên nào không chịu dùng AI, chỉ cho 1 tuần để thích ứng

“Hoặc dùng AI, hoặc rời công ty”.

Thông điệp thẳng thừng này đến từ Brian Armstrong, Giám đốc điều hành Coinbase, trong một cuộc trò chuyện gần đây gây xôn xao toàn cầu. Armstrong tiết lộ rằng ông từng sa thải kỹ sư chỉ vì không sử dụng công cụ trí tuệ nhân tạo mà công ty cung cấp. Với một CEO vốn quen phong cách quyết liệt, đây không đơn thuần là lời cảnh báo mà là tuyên ngôn: AI đã trở thành tiêu chuẩn bắt buộc trong công việc, không còn là sự lựa chọn cá nhân.

Câu chuyện bắt đầu từ khi Coinbase trang bị cho đội ngũ kỹ sư hai công cụ lập trình AI là GitHub Copilot và Cursor. Thay vì cho nhân viên vài tháng để thích nghi như nhiều công ty khác, Armstrong chỉ gia hạn đúng 1 tuần. Ông còn triệu tập cuộc họp vào sáng thứ Bảy, yêu cầu từng người giải trình nếu chưa ứng dụng AI trong công việc. Lý do nào không đủ sức thuyết phục đồng nghĩa với… tấm vé rời khỏi công ty.

“Tôi đã sa thải một số kỹ sư vì họ từ chối dùng AI. Chúng tôi không thể chấp nhận sự trì hoãn”, Armstrong khẳng định. Theo ông, hiện có khoảng 1/3 mã nguồn của Coinbase được viết bởi AI, và mục tiêu là nâng tỷ lệ này lên 50% ngay trong quý tới.

Cách điều hành gây tranh cãi nhưng Armstrong tin rằng đó là lối đi duy nhất để Coinbase không bị tụt lại. Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, đặc biệt với các sàn giao dịch tiền mã hóa liên tục mở rộng dịch vụ và chịu áp lực pháp lý, tốc độ chính là sống còn. AI, trong mắt vị CEO này, là động cơ tăng tốc cho cả công ty. Armstrong muốn biến nó thành “điều kiện sống còn”, thay vì công cụ tùy chọn.

Sự kiện này phản ánh làn sóng rộng lớn hơn đang cuộn trào trong giới công nghệ. Coinbase không phải công ty duy nhất đặt AI ở vị trí trung tâm. Duolingo, nền tảng học ngôn ngữ trực tuyến, gần đây cũng yêu cầu nhân viên và thậm chí ứng viên tuyển dụng phải chứng minh năng lực sử dụng AI. Shopify và Meta tích hợp AI vào toàn bộ quy trình làm việc, coi đó là thước đo năng suất mới. Box, công ty dịch vụ đám mây, công khai khẳng định sẽ “không còn vị trí cho những ai đứng ngoài AI”.

Tuy nhiên, AI là con dao hai lưỡi. Klarna, nền tảng thanh toán Thụy Điển, từng kỳ vọng trí tuệ nhân tạo có thể thay thế được phần lớn nhân sự. Kết quả, công ty phải sa thải tới 38% lao động và sau đó nhận ra dịch vụ khách hàng xuống cấp nghiêm trọng. Sự điều chỉnh vội vã khiến Klarna trở thành bài học đắt giá khi để bản thân quá phụ thuộc vào máy móc. 

Ở góc độ quản trị, các CEO buộc phải mạnh tay vì họ nhìn thấy lợi ích khổng lồ của AI. Thay vì hàng giờ đồng hồ cho những công việc lặp đi lặp lại, AI có thể xử lý trong vài phút. Thay vì cần cả nhóm kiểm thử mã, công cụ trí tuệ nhân tạo có thể gợi ý bản vá ngay tức thì. Điều đó đồng nghĩa với chi phí giảm, sản phẩm ra mắt nhanh hơn, và công ty giữ vững lợi thế trong cuộc đua. Armstrong không che giấu khát vọng biến Coinbase thành “AI-first company” – một doanh nghiệp mà hầu hết công việc, từ viết mã đến chăm sóc khách hàng, đều do AI hỗ trợ.

Nhưng sức ép ấy đang tạo nên một bầu không khí căng thẳng trong nhiều tập đoàn. Nhân viên cảm thấy bị đẩy vào thế đã rồi, không kịp học, không kịp thích nghi, cũng không kịp tranh luận về đạo đức hay tính hợp pháp của việc AI thay thế. Những câu hỏi như “ai chịu trách nhiệm nếu AI mắc lỗi?”, “dữ liệu huấn luyện có thiên lệch không?”, “mức độ giám sát con người đến đâu?” ngày càng được nêu ra nhiều hơn. 

Dù vậy, xu hướng dường như không thể đảo ngược. Các nghiên cứu cho thấy AI đang hiện diện trong hầu hết ngành nghề, từ phân tích tài chính, kiểm toán đến truyền thông, giáo dục. Ở cấp độ cá nhân, nhân viên không còn được hỏi “có muốn dùng AI không” mà là “biết cách dùng nó tới mức nào”. Một số công ty thậm chí coi kỹ năng viết prompt – ra lệnh cho AI – như một tiêu chí tuyển dụng mới. 

Tương lai nơi 50% mã nguồn Coinbase được viết bằng AI chỉ còn tính bằng tháng. Nhưng điều đáng bàn không chỉ là con số. Đó còn là lời nhắc nhở rằng AI đã rời khỏi vai trò “trợ lý” và bước lên thành “người đồng nghiệp bắt buộc”. Khi trí tuệ nhân tạo trở thành tiêu chuẩn của công việc, sự thích nghi không còn là lựa chọn, mà là điều kiện tồn tại. 

Theo: The Times of India