Meta đang tạo ra 1 cơn ác mộng

Khi Meta – hãng công nghệ khổng lồ sở hữu Facebook và Instagram – xây dựng trung tâm dữ liệu trị giá 750 triệu USD tại Newton County, miền Đông Georgia, không ai ngờ rằng dự án này sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng cho nguồn nước ngầm. Một vài hộ gia đình vốn sử dụng nước giếng, cách trung tâm dữ liệu chỉ khoảng 300 mét, bất ngờ đối mặt với tình trạng mất nước đột ngột, trong khi thiết bị bếp và vệ sinh không thể vận hành. Câu chuyện của gia đình Morris là ví dụ điển hình.

Năm 2018, chỉ vài tháng sau khi việc xây dựng bắt đầu, máy rửa bát, máy làm đá, máy giặt và bồn cầu của gia đình Morris đều ngừng hoạt động, theo lời Beverly Morris, người hiện 71 tuổi cho biết. Chỉ trong vòng một năm sau, áp lực nước giảm dần, sau đó không còn gì chảy ra từ vòi phòng tắm và nhà bếp nữa. 

Cặp vợ chồng này sau đó đã phải thay thế hầu hết thiết bị vào năm 2019, rồi lại tiếp tục phải thay mới vào năm 2021 và 2024. Theo phóng sư mới nhất từ phóng viên của New York Times, cặn bẩn đang tích tụ ở đáy hồ bơi sau nhà họ. Vòi nước của một trong hai phòng tắm vẫn không hoạt động.

“Cảm giác như chúng tôi đang chiến đấu một trận chiến không thể thắng mà vốn dĩ không hề mong muốn. Tôi sợ uống nước từ chính căn nhà mình”, bà Morris nói.

Cơ quan cấp nước địa phương – Water and Sewerage Authority – xác nhận trung tâm dữ liệu Meta sau khi đi vào vận hành đã sử dụng tới khoảng 10% tổng lượng nước sinh hoạt của toàn quận. Thực tế này gây lo lắng sâu sắc cho cư dân bởi quỹ nước ngầm ở Newton County từ trước đến nay vốn đã hạn chế.

Nguyên nhân sâu xa chưa được xác định rõ, nhưng các chuyên gia nghi ngờ rằng hoạt động khoan giếng, đào móng… đã vô hình chung làm xáo trộn trầm tích và làm thay đổi áp suất tầng chứa nước. Bà Morris cho rằng việc tầng đất chịu tác động đã khiến chất bẩn lọt vào giếng nhà bà. 

Phía Meta cho rằng không có bằng chứng rõ ràng nào cho thấy hoạt động xây dựng đã làm cạn giếng, tuy nhiên, kết luận này chưa giải thích được lý do vì sao gia đình Morris và một số hộ dân xung quanh phải dùng nước kém an toàn bấy lâu nay. 

Theo chuyên gia Newsha Ajami, công cuộc xây dựng các trung tâm dữ liệu thường gây áp lực lớn lên hệ thống cấp nước công. Tình trạng tương tự đã diễn ra ở các bang như Colorado, Texas, Arizona và thậm chí tại UAE – nơi các cơ sở dữ liệu khổng lồ đang hút cạn tài nguyên địa phương. Meta từng cử nhân viên điều phối cộng đồng và hứa sẽ hỗ trợ khảo sát giếng, song  không thừa nhận trách nhiệm với sự cố. Điều này khiến nhiều người bực bội. 

“Đây là vấn đề ngày càng gia tăng, lan rộng khắp nơi”, Newsha Ajami, Giám đốc chiến lược và phát triển nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Berkeley, Giám đốc sáng lập chương trình chính sách nước đô thị tại Đại học Stanford, cho biết.

Đã có biểu tình về việc trung tâm dữ liệu gây thiếu nước tại Hà Lan, Uruguay và Chile. Trong đó, chính quyền Chile phải tạm thời thu hồi giấy phép xây trung tâm dữ liệu 200 triệu USD của Google. Tại Mỹ, các công ty công nghệ cũng đang mở rộng trung tâm dữ liệu tại những bang dễ hạn hán như Arizona hay Texas, làm gia tăng mối lo ngại về nguồn nước địa phương.

“Mọi nơi tại tiểu bang đang đối mặt cuộc khủng hoảng nước-năng lượng này”, Amy Bush, nhà thủy văn học tại RMBJ Geo Inc. ở Abilene (thành phố thuộc bang Texas) cho biết. Đây cũng là nơi OpenAI có kế hoạch xây dựng trung tâm dữ liệu công suất 1,2 GW, phục vụ dự án Stargate.

Dự án của Meta là trung tâm dữ liệu lớn đầu tiên đến Georgia vào năm 2018. Vào thời điểm đó, Thống đốc Brian Kemp, một thành viên đảng Cộng hòa, đã ăn mừng với những chiếc xẻng mang nhãn hiệu Facebook tại Tòa nhà Quốc hội bang. Lợi ích về thuế đã nhanh chóng biến màn hợp tác này trở thành “cơn ác mộng”.

Chris Manganiello, giám đốc chính sách nước của Chattahoochee Riverkeeper, một tổ chức phi lợi nhuận về môi trường ở Georgia, dường như không tin vào mắt mình khi nhìn thấy dữ liệu về lượng nước các trung tâm AI sử dụng. Ông cho biết trung bình một công ty trung tâm dữ liệu đang yêu cầu 9 triệu gallon nước mỗi ngày, tương đương với 30.000 hộ gia đình. 

“Đó là số lượng khổng lồ”, Manganiello nói.

Theo: The New York Times