Mảng xe điện gặp thách thức lớn, cổ phiếu Xiaomi quay xe mất 30% giá trị, có kết quả tệ nhất sàn chứng khoán

Chỉ ít tháng trước, Xiaomi còn được xem là niềm tự hào mới của ngành công nghệ Trung Quốc, với vốn hóa tiến sát 200 tỷ USD và kỳ vọng bứt phá nhờ chiến lược mở rộng sang xe điện.

Thế nhưng, đà tăng ấy đã nhanh chóng đảo chiều. Cổ phiếu Xiaomi rơi gần 30% từ đỉnh tháng 9, trở thành cái tên gây thất vọng nhất trên chỉ số Hang Seng Tech, phản ánh tốc độ đảo ngược tâm lý đầu tư hiếm thấy.

Sự thay đổi chóng vánh này cho thấy những thách thức mà gã khổng lồ công nghệ đang phải đối mặt không còn chỉ nằm ở kỳ vọng, mà đã trở thành sức ép thực sự lên mô hình kinh doanh.

Áp lực chi phí

Một trong những nguyên nhân trực tiếp khiến nhà đầu tư quay lưng là sự leo thang của giá chip nhớ, vốn tăng hơn 20% trong tháng 10 và có thể còn tiếp tục tăng. Đây là thành phần không thể thiếu trong smartphone, khiến chi phí sản xuất đội lên.

Thị trường chip nhớ toàn cầu, đặc biệt là DRAM và NAND Flash, đang bước vào một chu kỳ siêu tăng trưởng về giá. Với việc các nhà sản xuất chip lớn ưu tiên chuyển năng lực sản xuất sang các sản phẩm có biên lợi nhuận cao hơn cho máy chủ AI, nguồn cung chip tiêu dùng bị thắt chặt, đẩy giá hợp đồng chip DRAM tăng vọt, có thể lên đến hơn 75% so với cùng kỳ năm trước.

Chi phí linh kiện đầu vào tăng cao làm xói mòn biên lợi nhuận của Xiaomi. Tuy nhiên, việc chuyển gánh nặng chi phí này sang người tiêu dùng bằng cách tăng giá bán lẻ lại là một nhiệm vụ bất khả thi.

Lý do nằm ở thị trường Trung Quốc đang trì trệ về tiêu dùng và cuộc cạnh tranh khốc liệt, đặc biệt là sự trỗi dậy của các mẫu iPhone cao cấp của Apple. Xiaomi buộc phải giữ giá để duy trì thị phần, chấp nhận việc biên lợi nhuận bị bào mòn, một kịch bản làm gia tăng sự bi quan từ các nhà phân tích và khiến họ liên tục hạ giá mục tiêu cổ phiếu.

Tăng trưởng doanh thu cũng đang chậm lại rõ rệt. Báo cáo chuẩn bị công bố được dự đoán sẽ cho thấy tốc độ tăng trưởng thấp nhất kể từ năm 2023, củng cố nỗi lo rằng nguồn thu truyền thống là smartphone đang yếu đi ngay trong lúc hãng cần nguồn lực để đầu tư cho mảng mới như xe điện.

Nếu smartphone gây áp lực từ phía chi phí, thì mảng xe điện lại đặt Xiaomi vào thách thức về năng lực sản xuất. Dù doanh số tăng và CEO Lei Jun kỳ vọng bộ phận xe điện có thể sớm có lãi, năng lực mở rộng công suất mới là câu hỏi lớn khi nhà máy EV Giai đoạn 1 của Xiaomi chỉ có công suất giới hạn. Việc các chính quyền địa phương ngừng chương trình trợ giá đổi xe càng khiến nhu cầu thị trường trở nên khó đoán.

Sự thiếu hụt nguồn cung để đáp ứng nhu cầu khổng lồ đã dẫn đến thời gian chờ giao xe bị kéo dài, có thể lên đến gần một năm cho một số phiên bản. Tình trạng này không chỉ gây thất vọng cho khách hàng mà còn làm chậm trễ đáng kể việc chuyển đổi đơn hàng thành doanh thu thực tế.

Mặc dù ban lãnh đạo đặt mục tiêu mảng EV đạt lợi nhuận trong năm nay, nhưng nút thắt cổ chai sản xuất này là lý do chính khiến các nhà đầu tư lo ngại rằng đóng góp doanh thu và lợi nhuận từ EV sẽ không thể đạt mức kỳ vọng trong ngắn hạn.

Trong khi đó, mảng IoT từng là điểm sáng giúp Xiaomi đa dạng hóa nguồn thu, nhưng hiệu ứng từ các gói trợ cấp của chính phủ trong năm trước đã phai nhạt, khiến doanh thu IoT khó duy trì tốc độ tăng trưởng mạnh. Đây là vấn đề ít được chú ý nhưng đóng vai trò quan trọng, bởi IoT là chiếc cầu nối chiến lược trong hệ sinh thái “Nhà-Xe-Người” mà công ty đang theo đuổi.

Tỉnh lại

Các quỹ phòng hộ cũng bắt đầu đặt cược vào chiều hướng tiêu cực. Tỷ lệ bán khống tăng từ 0,4% lên gần 0,7% lượng cổ phần tự do, đi kèm các cảnh báo về rủi ro chậm giao hàng, trì trệ sản xuất và sức hút hạn chế của mẫu xe mới. Một khi “dòng tiền thông minh” bắt đầu bi quan, tâm lý thị trường càng dễ tổn thương.

Tuy nhiên, bức tranh không chỉ toàn màu xám. Sự giảm giá cổ phiếu đã khiến định giá Xiaomi trở nên hấp dẫn hơn, về mức khoảng 19 lần lợi nhuận dự phóng, chỉ bằng một nửa so với thời điểm hưng phấn hồi đầu năm. Nhà đầu tư cá nhân tại Trung Quốc vẫn tin tưởng, thể hiện qua 13 phiên mua ròng liên tiếp.

Song niềm tin ấy phải đối mặt với thực tế rằng giá mục tiêu trung bình của các công ty chứng khoán đã bị hạ hơn 8% kể từ tháng 8. Sự lạc quan trên thị trường đại chúng đôi khi không đủ để đảo ngược xu hướng khi các yếu tố cơ bản đang suy yếu.

Trong khi trước đây nhà đầu tư nhìn Xiaomi như một “ngôi sao tăng trưởng”, thì hiện tại doanh nghiệp lại phải đối mặt với bài toán cân bằng giữa duy trì tăng trưởng và kiểm soát rủi ro. Sự trỗi dậy nhanh chóng của họ từng tạo ra kỳ vọng lớn, và giờ đây cú điều chỉnh mạnh cũng phản ánh sự tỉnh táo tương xứng từ thị trường.

Xiaomi vẫn có cơ hội trở lại đường đua, đặc biệt nếu mảng EV cải thiện năng lực giao hàng và hãng thành công trong chiến lược tự thiết kế chip để giảm phụ thuộc vào thị trường bán dẫn. Tuy nhiên con đường phía trước rõ ràng không còn bằng phẳng.

Thị trường từng đặt Xiaomi lên rất cao, và giờ đang yêu cầu công ty chứng minh rằng tham vọng của mình có thể chuyển hóa thành kết quả thực tế, không chỉ bằng câu chuyện, mà bằng số liệu.

*Nguồn: Fortune, BI