Kinh tế Việt Nam năm 2023 sẽ tăng trưởng chậm lại?

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, năm 2022 kinh tế Việt Nam tăng trưởng 8,02%; trong đó các khu vực kinh tế đều đạt những kết quả đáng khích lệ. Khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tiếp tục là trụ đỡ của nền kinh tế với kết quả tăng trưởng ấn tượng của ngành thủy sản; ngành nông, lâm nghiệp phát triển ổn định. Khu vực công nghiệp và xây dựng cũng đã có mức tăng trưởng tương đối cao. Khu vực dịch vụ cũng đã có sự phục hồi bắt đầu từ quý 2 và tăng trưởng đỉnh cao trong quý 3 kể từ khi Việt Nam kiểm soát và thực hiện chính sách sống chung với dịch Covid-19.

9 tháng đầu năm là một bức tranh tươi sáng cho kinh tế Việt Nam, thì 3 tháng cuối năm, bức tranh đang trở nên u ám do tác động của khu vực công nghiệp, đặc biệt là một số ngành công nghiệp chế biến chế tạo chủ lực có xu hướng tăng trưởng chậm thậm chí tăng trưởng âm như ngành sản xuất kim loại, sản xuất sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, sản xuất thiết bị điện, khai thác than, dệt may, da giầy… giảm tốc trong quý 4. Tình trạng doanh nghiệp giải thể, người lao động buộc phải nghỉ việc hoặc giảm giờ làm đang phổ biến. Nguyên nhân của tình trạng này đến nhiều từ yếu tố bên ngoài và một phần yếu tố trong nước. Cụ thể:

Theo đó, các yếu tố bên ngoài tác động đến là do nhu cầu tiêu dùng quốc tế đang suy yếu: Chính sách tiền tệ thắt chặt ở Mỹ và các nước châu Âu nhằm kiểm soát lạm phát khiến tiêu dùng bị sụt giảm. Điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã bị cắt giảm đơn hàng hoặc đơn hàng lẻ tẻ nên buộc phải thu hẹp quy mô sản xuất.

Bên cạnh đó là do thiếu hụt nguồn cung nguyên vật liệu. Bởi Trung Quốc đóng cửa các nhà máy, đóng cửa nền kinh tế do thực thi chính sách Zero Covid đã dẫn đến làn sóng đứt gãy nguồn cung nguyên vật liệu của thế giới. Điều này tác động mạnh và trực tiếp tới Việt Nam bởi nhiều ngành hàng của Việt Nam bị phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc như dệt may, hóa chất, sản xuất kim loại, sản xuất điện tử...

Ngoài ra, do chi phí đầu vào tăng cao do các yếu tố phi kỹ thuật như cuộc chiến tranh Nga – Ucraina kéo dài từ đầu năm đã chia cắt cung – cầu thế giới đồng thời chia cắt các hướng tiếp cận thị trường quốc tế của Việt Nam.

Các yếu tố bên trong tác động đến như lãi suất trong nước tăng mạnh, đặc biệt lãi suất huy động thỏa thuận trên thị trường đang rất cao. Lãi suất cao khiến tiêu dùng cuối cùng sẽ suy giảm, sản xuất trở nên khó khăn hơn do chi phí sản xuất tăng cao ảnh hưởng lớn đến kế hoạch mở rộng quy mô kinh doanh của doanh nghiệp.  

Đầu tư công triển khai chậm so với kế hoạch: Vướng mắc ở nhiều khâu triển khai thực hiện khiến đầu tư công hiện đang bị tắc nghẽn, đặc biệt là vấn đề về thể chế, các quy định pháp lý đang cản trở việc triển khai đầu tư công ở hầu khắp các địa phương và Bộ, ngành. Điều này đã ảnh hưởng lớn đến kế hoạch khôi phục kinh tế của Việt Nam

Đồng thời, năng lực nội tại của khối doanh nghiệp chưa phục hồi từ đại dịch, cộng với những khó khăn về thị trường, đơn hàng, nguồn hàng khiến nhiều doanh nghiệp Việt Nam buộc phải thu hẹp sản xuất, cắt giảm lao động, giãn giờ làm việc do thiếu hụt đơn hàng, sản xuất khó khăn, chi phí sản xuất ngày càng tăng cao.

Lãnh đạo Tổng cục Thống kê cho rằng, vấn đề đơn hàng, giá cả nguyên vật liệu, chi phí đầu vào chính là vấn đề cần giải quyết trong năm 2023 nếu muốn thoát khỏi sự trì trệ trong thời gian tới.

Cùng với ngành công nghiệp chế biến, chế tạo gặp nhiều khó khăn thì lĩnh vực xuất, nhập khẩu, cầu nối cho hoạt động công nghiệp chế biến, chế tạo trong nước sẽ bị ảnh hưởng khi hàng hoá xuất khẩu giảm, nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất giảm bởi cầu và cung trong nước và thế giới đều giảm.

Nhận định về năm 2023, Tổng cục Thống kê đánh giá, bên cạnh những dự báo khó khăn trong lĩnh vực sản xuất và xuất, nhập khẩu thì có thể tiêu dùng của hộ cư dân cũng sẽ chịu ảnh hưởng khi nền kinh tế tăng trưởng chậm lại, việc làm giảm, lao động nghỉ việc sẽ tác động lớn tới thói quen chi tiêu dùng. Cầu tiêu dùng giảm cũng sẽ tác động ngược tới cung trong nước và nhu cầu nhập khẩu hàng hóa. Đó là một bài toán cần đặt ra trong năm tới.

“Thế giới đang trong thời kỳ nhiều biến động, những thay đổi về kinh tế, địa chính trị và sinh thái đều tác động đến triển vọng toàn cầu, và Việt Nam cũng sẽ không nằm ngoài sự tác động này. Khó khăn trên dự kiến sẽ ảnh hưởng lâu dài tới nền kinh tế Việt Nam, ít nhất trong nửa đầu năm 2023 và khả năng hoàn thành mục tiêu tăng trưởng kinh tế trong năm 2023”, Tổng cục Thống kê cho biết.