Kinh doanh trực tuyến: Hiểu luật thuế để bảo vệ chính mình

Trong những năm gần đây, kinh doanh trực tuyến đã thực sự bùng nổ, mở ra nhiều cơ hội phát triển sự nghiệp cho hàng triệu người Việt Nam. Tuy nhiên, đi cùng với sự phát triển này là những thay đổi liên tục trong các quy định pháp luật về thuế, đặc biệt từ năm 2025. Việc nắm rõ và tuân thủ các quy định về thuế không chỉ giúp người kinh doanh online chủ động phòng tránh rủi ro pháp lý mà còn góp phần xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch và phát triển bền vững.

Đơn giản hóa thủ tục, tăng minh bạch

Theo Luật sửa đổi một số điều của Luật Quản lý thuế khả năng sẽ áp dụng trong năm 2025, có những thay đổi quan trọng, trong đó trách nhiệm khấu trừ, kê khai và nộp thuế sẽ thuộc về các sàn giao dịch thương mại điện tử (TMĐT) thay cho người bán trên nền tảng đó. Điều này đồng nghĩa với việc, thay vì các cá nhân, hộ kinh doanh phải tự mình làm các thủ tục phức tạp, giờ đây quá trình thu - nộp thuế sẽ diễn ra ngay trong quá trình giao dịch trên các sàn như Shopee, Lazada, Tiki, Sendo…

Điều này giảm đáng kể gánh nặng thủ tục cho các cá nhân, đặc biệt là những người kinh doanh nhỏ lẻ hoặc mới khởi nghiệp. Theo Bộ Tài chính, “Với quy định tổ chức quản lý nền tảng TMĐT... có trách nhiệm khấu trừ, nộp thay thuế của hộ, cá nhân cư trú và không cư trú có hoạt động kinh doanh, sẽ giảm khối lượng thực hiện thủ tục hành chính trong kê khai, nộp thuế của hơn 300.000 cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh.”

Không chỉ vậy, việc các sàn TMĐT thu hộ thuế giúp tăng tính minh bạch, giảm thiểu tình trạng trốn thuế, gian lận hóa đơn và tạo ra môi trường cạnh tranh công bằng hơn. Đặc biệt, nó cũng giúp cơ quan quản lý dễ dàng truy vết giao dịch, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và kiểm soát hàng hóa lưu thông trên thị trường.

Cần biết để tính đúng, nộp đủ ngưỡng thuế

Một nội dung rất đáng chú ý là ngưỡng doanh thu chịu thuế được nâng lên. Bắt đầu từ 1/7/2025, cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm sẽ được miễn thuế giá trị gia tăng (VAT), so với mức cũ là 100 triệu đồng/năm. Điều này được kỳ vọng sẽ tạo thuận lợi cho các hộ kinh doanh nhỏ, giảm bớt áp lực về nghĩa vụ thuế và khích lệ nhiều người tham gia làm kinh tế số.

Đối với các trường hợp phải nộp thuế, tỷ lệ được tính như sau:

Thuế giá trị gia tăng (GTGT): 1% với ngành hàng hóa (bán lẻ, phân phối), 5% với dịch vụ, 3% với vận tải hoặc dịch vụ kèm hàng hóa.

Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): 0,5% với hàng hóa, 2% với dịch vụ, 1,5% với vận tải, dịch vụ có gắn hàng hóa.

Cụ thể, theo Thông tư 40/2021/TT-BTC, “Người bán hàng online thuộc đối tượng có nghĩa vụ nộp thuế GTGT và thuế TNCN nếu có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm.” Ví dụ, nếu bạn bán sản phẩm làm đẹp trên sàn, doanh thu tháng 1 là 60 triệu đồng, bạn sẽ phải nộp 900.000 đồng thuế gồm GTGT và TNCN (60 triệu x 1% + 60 triệu x 0,5%).

Ngoài ra, từ năm 2025, các chính sách như tiếp tục giảm 2% thuế VAT đến hết tháng 6/2025, hay quy định về chấm dứt miễn thuế GTGT cho hàng hóa nhập khẩu giá trị nhỏ cũng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hàng trăm nghìn cá nhân kinh doanh trên mạng. Do đó, người bán cần nắm vững các mức thuế suất áp dụng cho ngành nghề mình đang kinh doanh nhằm chủ động lên kế hoạch tài chính và đảm bảo tuân thủ luật.

Kiểm soát chặt việc trốn, nợ thuế

Có thể thấy, một chương trình tổng thể về kiểm soát, định danh người bán đang được triển khai đồng bộ. Bắt đầu từ cuối năm 2024, người bán hàng online trên mạng xã hội, livestream, chia sẻ thông tin lên mạng bắt buộc phải xác thực mã số định danh cá nhân. Điều này giúp hạn chế tình trạng giả mạo, gian lận, đồng thời giúp cơ quan chức năng nhanh chóng truy vết được nguồn gốc hàng hóa, xử lý các vi phạm về quảng cáo, cạnh tranh không lành mạnh hoặc giả mạo thương hiệu.

Bên cạnh đó, chế tài đối với hành vi chậm nộp thuế, nợ thuế sẽ ngày càng nghiêm khắc. Nghị định số 49/2025/NĐ-CP quy định: "Người kinh doanh nếu nợ thuế từ 50 triệu đồng trở lên mà quá hạn 120 ngày sẽ bị tạm hoãn xuất cảnh." Đối với người đại diện pháp luật của doanh nghiệp, hợp tác xã, nếu nợ trên 500 triệu đồng, quá 120 ngày cũng sẽ bị cấm rời khỏi Việt Nam. Như vậy, việc cố tình trốn hoặc chậm nộp thuế khi bán hàng online sẽ phải chịu hậu quả pháp lý và ảnh hưởng lớn đến đời sống, kinh doanh của chính mình.

Theo đánh giá của Bộ Tài chính: "Số thu thuế từ hoạt động kinh doanh TMĐT rất nhỏ so với quy mô và tốc độ tăng trưởng của hoạt động kinh doanh TMĐT, nền tảng số." Trên thực tế, vẫn còn rất nhiều cá nhân, hộ kinh doanh chưa kê khai, nộp thuế theo đúng quy định, nhưng với hệ thống quản lý, dữ liệu ngày càng liên thông và các cơ chế cưỡng chế mạnh mẽ hơn, chắc chắn sắp tới công tác thu thuế đối với kinh doanh online sẽ hiệu quả hơn rất nhiều.

Kinh doanh trực tuyến là xu thế tất yếu của nền kinh tế số hiện đại. Tuy nhiên, trên con đường phát triển đó, tuân thủ pháp luật, đặc biệt là các quy định về thuế vừa là nghĩa vụ vừa là cách bảo vệ chính bản thân mình khỏi những rủi ro pháp lý. Như một chuyên gia đã nhấn mạnh, "Biết cách tính thuế chính xác không chỉ giúp bạn tuân thủ pháp luật mà còn tránh được những rắc rối không đáng có." Chủ động cập nhật quy định mới, minh bạch thông tin cá nhân, hợp tác đầy đủ với sàn TMĐT và thực hiện nghĩa vụ thuế đúng hạn – đó chính là đối sách đúng đắn cho người bán hàng online trong giai đoạn chuyển đổi hiện nay.