“Không để vật giá làm ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án trọng điểm”

Sáng ngày 9/6, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể đã trả lời chất vấn tại hội trường Quốc hội về các vấn đề thuộc lĩnh vực giao thông vận tải: Tiến độ, chất lượng và công tác phòng, chống thất thoát, lãng phí trong việc triển khai các dự án, công trình giao thông trọng điểm quốc gia, hệ thống đường cao tốc. Công tác kiểm tra, giám sát, bảo đảm chất lượng các công trình giao thông được đầu tư từ ngân sách nhà nước. Thực trạng và giải pháp xử lý các tồn đọng trong đầu tư, khai thác, kinh doanh các dự án giao thông theo hình thức BOT.

Các tuyến đường cao tốc đang còn mất cân đối giữa các vùng, miền.

Về giải pháp triển khai một số dự án đường xuyên rừng quốc gia, rừng tự nhiên mà không làm ảnh hưởng lớn đến rừng và môi trường sinh thái, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải cho biết, Bộ có nhiều giải pháp, đã được ứng dụng trong việc xây dựng đường Hồ Chí Minh xuyên qua rừng Cúc Phương. Có thể thực hiện làm đường trên cao, hoặc để tiết giảm chi phí hơn thì làm đường chừa nhiều cầu, hầm để thú rừng có thể đi lại, tránh làm ảnh hưởng đến môi trường sinh thái.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cho biết cần phối hợp chặt chẽ với các tổ chức quốc tế bảo vệ rừng sinh thái, rừng đặc dụng. Bộ trưởng nhấn mạnh, việc làm đường qua rừng đặc dụng là bất khả kháng mới phải làm, sẽ hết sức tránh để bảo vệ môi trường sinh thái, đảm bảo các yêu cầu của các tổ chức quốc tế.

Liên quan đến việc triển khai thực hiện các tuyến đường cao tốc đang còn mất cân đối giữa các vùng, miền, Bộ trưởng cho biết, Bộ Giao thông Vận tải và các Bộ, ngành, địa phương liên quan đang tập trung triển khai quyết liệt các dự án, công trình giao thông trọng điểm như: Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh…Tuy nhiên, đúng như một số đại biểu đã chỉ ra, trong danh sách bổ sung các tuyến cao tốc vào quy hoạch này, khu vực phía bắc vẫn được ưu tiên với chiều dài chiếm gần 2/3, còn lại là khu vực phía nam và miền Trung, Tây nguyên.

Để khắc phục tình tình trạng “lệch pha” trong đầu tư cao tốc hiện nay, Bộ trưởng cho biết vừa qua một số tuyến cao tốc phía Nam đã được phê duyệt, mạng lưới đường bộ cao tốc trong quy hoạch đã được đánh giá, cân đối kỹ lưỡng về điều kiện khu vực, đảm bảo nhu cầu phát triển kinh tế giữa các vùng, miền. Hy vọng rằng với các quy hoạch điều chỉnh thì mạng lưới đường bộ cao tốc tại khu vực miền Trung, Đồng bằng sông Cửu Long sẽ hoàn thiện hơn, nâng cao tính hấp dẫn khi thu hút đầu tư các tỉnh, thành trong khu vực….

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh, các dự án trọng điểm quốc gia đều mang tính liên vùng và trong điểm của các địa phương. Do đó, Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Ban chỉ đạo của Chính phủ. Ban chỉ đạo đã tổ chức họp định kỳ hàng tháng và trực tiếp kiểm tra công trường để kiểm điểm tiến độ, chất lượng và kịp thời chỉ đạo tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện các dự án.

Về các gói thầu ký hợp đồng trọn gói giá cố định, Bộ trưởng cho biết hiện ở Bộ Giao thông có một số gói thầu nhỏ, còn những gói thầu lớn đều có điều chỉnh giá, hiện nay việc điều chỉnh giá ở gói thầu lớn tương đối thuận lợi. Với gói thầu nhỏ, Chính phủ đã nghe phản ánh từ các địa phương, Bộ, ngành, gói thầu nhỏ, gói thầu trọn gói, gói thầu cố định giá đang gặp nhiều khó khăn. Thủ tướng đã giao Bộ Xây dựng phối hợp với một số Bộ, ngành nghiên cứu tìm giải pháp theo hướng, xây dựng Nghị định hoặc Nghị quyết để tháo gỡ khó khăn. Bộ trưởng tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, đồng thời hy vọng có sự phối hợp giữa các địa phương và các Bộ, ngành trong tham mưu Chính phủ ban hành cơ chế giải quyết vấn đề này, khắc phục những khó khăn bất khả kháng trong tình trạng hiện nay.

Về việc huy đông thực hiện các dự án BOT, Bộ trưởng cho biết, năm 2015 rất nhiều dự án BOT được thực hiện một cách sôi nổi. Tuy nhiên, theo nghị quyết số 437/NQ-UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành, các dự án đường bộ đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT chỉ áp dụng đối với các tuyến đường mới để bảo đảm quyền lựa chọn cho người dân, không đầu tư các dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến đường độc đạo hiện hữu. Mà việc làm tuyến đường mới thì tốn nhiều chi phí, thu phí BOT thì thấp. Do đó, nên vấn đề huy đông thực hiện các dự án BOT đang gặp khó khăn. Ngoài ra, Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư hiện nay chưa thực sự hiệu quả trong lĩnh vực giao thông vận tải. Do đó, Bộ sẽ tham mưu cho Chính phủ để có hướng giải quyết thỏa đáng, khả thi, đưa ra các giải pháp điều chỉnh thể chế, tạo cơ chế tốt hơn.

Cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 1 đạt tiến độ bình quân trên 58%

Đối với cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 1, hiện nay Bộ Giao thông vận tải đang triển khai 10 dự án, trong đó có 4 dự án sẽ hoàn thành trong năm 2022 và tiến độ bình quân hiện nay đạt được 58%. Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo sẽ rút ngắn thời gian 3 tháng, tuy nhiên, trên thực tế có một số dự án rút ngắn được 3 tháng nhưng có một số dự án do vướng mắc nên chưa điều chỉnh được.

Bộ trưởng cũng khẳng định, hiện nay Bộ Giao thông vận tải đang giám sát chặt chẽ tiến độ. Hiện nay, dự án Phan Thiết-Vĩnh Hảo đạt được tỷ lệ khoảng gần 40 %, phấn đấu đến ngày 30/6 đạt được tỷ lệ khoảng 50,8 %, sau 30/6 chỉ còn lại các lớp đá, thảm nhựa. Do đó, nhà nhà thầu cũng như Ban QLDA sẽ đảm bảo được tiến độ.

Về tuyến Dầu Giây-Phan Thiết hiện nay đạt được tỷ lệ 45%, cố gắng tập trung hoàn chỉnh phần nền đất trong tháng 6, để tháng 7 và tháng 8 tập trung thảm nhựa. Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hiện nay đã họp giao ban hàng tháng, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành là Trưởng ban chỉ đạo, các công trình trọng điểm đều họp kiểm điểm tiến độ. Trong mỗi buổi họp kiểm điểm tiến độ sẽ xem xét trong một tháng làm được những gì, chậm những gì, lý do và đưa ra giải pháp....

Đối với Bộ Giao thông vận tải, hàng tuần, các đồng chí Thứ trưởng phải đi công trường, nửa tháng Bộ sẽ họp một lần để kiểm tra, giám sát tiến độ nhằm kịp thời giải quyết các khó khăn. Hiện nay, Bộ Giao thông vận tải đang phấn đấu để cuối năm 2022 sẽ đưa 361km của các đoạn này theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, hiện nay còn nhiều khó khăn liên quan đến thời tiết bất lợi, vật giá tăng,…tất cả các dự án lớn đều có điều chỉnh giá, do đó, các nhà thầu sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan; Bộ cũng sẽ tham mưu để có thông báo giá cho các địa phương có điều chỉnh kịp thời, thanh toán kịp thời những khối lượng để giảm đi các chênh lệch.

Theo Bộ trưởng, 4 dự án của năm 2022 đã đạt được 38%. Có thể thấy, giai đoạn 1 có nhiều khó khăn nhưng đến thời điểm hiện nay, Bộ Giao thông vận tải và các Bộ, ngành đã tham mưu cho Chính phủ về các giải pháp, cơ bản đảm bảo đúng tiến độ theo nghị quyết của Quốc hội, theo nghị quyết của Chính phủ.

Đối với phát biểu tranh luận của đại biểu Nguyễn Hải Trung, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, dự án BOT Bắc Thăng Long-Nội Bài hiện nay chỉ có 2 giải pháp. Nếu kết thúc sớm, trước khi kết toán theo hợp đồng để nhà đầu tư thu hồi được vốn, có lợi nhuận theo quy định của Nhà nước cần cho phép nhà đầu tư thu phí để giám sát và kết thúc. Theo Bộ trưởng, đây là giải pháp mà hiện nay đang làm. Về giải pháp thứ hai là phải mua lại một phần. Bởi, theo hợp đồng đã ký, qua giám sát, đến thời điểm này, nhà đầu tư chưa thu hồi toàn bộ, nếu kết thúc sớm thì cần có giải pháp cho nhà đầu tư.

Nhiều nhà thầu trông chờ vật giá xuống mới triển khai thực hiện

Trả lời ý kiến của đại biểu Quốc hội về tư tưởng chần chừ của các nhà thầu trong điều kiện vật giá tăng vọt, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể thừa nhận trên thực tế có tình trạng này. Bên cạnh một số nhà thầu làm việc có trách nhiệm theo hợp đồng, có một số nhà thầu trông chờ vật giá xuống mới triển khai thực hiện. Tuy nhiên, với những dự án trọng điểm quốc gia và những dự án đầu tư công hiện nay Bộ đang triển khai, quan điểm của Bộ là rất nghiêm khắc, nêu cao tinh thần trách nhiệm với ngân sách nhà nước và với địa phương, với dự án trọng điểm.

Bộ trưởng cho biết, Bộ Giao thông vận tải sẽ giao Ban quản lý dự án phối hợp với nhà thầu kiểm soát các công trình, nghiệm thu cơ sở để xác định thời điểm thi công, làm cơ sở để thanh quyết toán, có điều chỉnh giá theo theo thời điểm. Các nhà thầu đã ký hợp đồng phải thực hiện nghiêm, có khó khăn thì cần phối hợp giải quyết, không vì lý do vật giá mà chậm triển khai làm ảnh hưởng đến tiến độ. Hiện nay, Bộ đã nghiêm túc chấn chỉnh nhiều dự án trọng điểm quốc gia và thu được kết quả khả quan.

Trả lời vấn đề đại biểu nêu về tiến độ của các dự án trọng điểm chậm, Bộ sẽ tiến hành kiểm tra, giám sát về chất lượng, kiểm tra vấn đề chống lãng phí từ khâu lập chủ trương đầu tư, lập dự án đầu tư, đưa ra nhiều phương án để so sánh, để lựa chọn; kiểm tra quá trình thiết kế, giải pháp kỹ thuật của từng cây cầu; xem xét kỹ lưỡng quá trình thi công cho phù hợp với điều kiện thực tế để đảm bảo tiến độ, chất lượng nhưng chi phí rẻ nhất.

Bộ trưởng khẳng định, đây là công tác thường xuyên của bộ và các chủ đầu tư. Ngoài ra, các cơ quan chức năng còn kiểm tra, thanh tra xem từng giải pháp có hợp lý hay không, có tình trạng thất thoát, lãng phí không để không lãng phí về tiến độ.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Lê Tất Hiếu, Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc, Bộ Giao thông vận tải đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc nghiên cứu. Mặc dù Nghị định 100 vừa qua đã tạo đột phá rất lớn, tuy nhiên vẫn còn một số điểm còn hạn chế, trong đó có xử phạt xe quá tải. Bộ đang kiến nghị sẽ có quy định chặt chẽ xử phạt xe quá tải, nếu quá tải 10% sẽ xử phạt nghiêm, quá tải 20% sẽ tiến hành tịch thu phương tiện….