Hội Môi giới BĐS Việt Nam: Sức chống đỡ của doanh nghiệp có giới hạn, nếu không "ngoi lên" kịp, chắc chắn sẽ sang giai đoạn "sặc nước, ngừng thở" đồng loạt

Trong báo cáo chuyên đề “Thực trạng sức khỏe thị trường BĐS Việt Nam” công bố mới đây, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cho biết kể từ đầu năm 2022 tới nay, Chính phủ đã tạo ra “những chiếc phao” để cứu thị trường và doanh nghiệp. Tuy nhiên, chúng vẫn chưa đến được với doanh nghiệp để họ có thể bám vào, tạo đà ngoi lên mặt nước.

“Sức chống đỡ của các doanh nghiệp có giới hạn, nếu không “ngoi lên” kịp thời, chắc chắn sẽ bước sang giai đoạn “sặc nước, ngừng thở” đồng loạt”, báo cáo có đoạn.

Để chứng minh cụ thể cho tình trạng này, VARS chỉ ra trong 5 tháng đầu năm nay có 554 doanh nghiệp BĐS giải thể, tăng 30,4% so với cùng kỳ năm trước. Số lượng doanh nghiệp BĐS thành lập mới giảm 61,4% so với cùng kỳ năm trước, chỉ có 1.744 doanh nghiệp.

Trong quý 1/2023, doanh thu của các doanh nghiệp BĐS giảm 6,46% so với cùng kỳ và lợi nhuận sau thuế giảm 38,6% so với cùng kỳ năm 2022. Lượng hàng tồn kho lớn, chủ yếu đến từ các dự án xây dựng dở dang, buộc phải tạm dừng do doanh nghiệp không còn đủ nguồn lực để tiếp tục triển khai dự án.

Bối cảnh này dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp phải điều chỉnh lại quy mô nhân sự. Dữ liệu từ 20 doanh nghiệp BĐS có tổng tài sản lớn nhất tại ngày 31/12/2022 cho thấy có tới 6 doanh nghiệp phải cắt giảm nhân sự đáng kể trong năm 2022.

Đáng chú ý nhất là Tập đoàn Đất Xanh cùng công ty con Đất Xanh Services, khi lần lượt cắt giảm 41% và 45% nhân sự trong năm 2022. Các doanh nghiệp có mức cắt giảm nhân sự đáng kể còn lại là Novaland với 20%, Sunshine Homes với 16% và An Gia với 29%.

Doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ BĐS – cầu nối giữa các chủ đầu tư với khách hàng cũng bị đặt vào thế khó khi thị trường không có sản phẩm, thiếu hụt khách hàng.

“Tình trạng khó khăn đến từ hai chiều, giống như 1 chốt chặn đầu và 1 chốt chặn sau, khiến cho các doanh nghiệp không có cơ hội “trở mình”, bị dồn vào thế hoang mang, vô định, khó có thể vùng vẫy”, báo cáo của VARS mô tả.

Kết quả khảo sát của VARS với các sàn giao dịch hội viên cho thấy hơn 90% doanh nghiệp ghi nhận doanh thu quý 1/2023 sụt giảm so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, 39% doanh nghiệp giảm 20% - 50% và 61% giảm tới trên 50% so với cùng kỳ. Thậm chí một số doanh nghiệp quy mô dưới 100 nhân viên có mức giảm doanh thu lên tới 70% - 80%.

Hơn 40% doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ BĐS trong khảo sát cho biết họ buộc phải cắt giảm lương nhân sự từ 10% - 20%. Hơn 44% số doanh nghiệp thừa nhận họ phải cắt giảm quy mô nhân sự để không phải giảm lương.

Cũng theo dữ liệu của VARS, nếu tình hình thị trường tiếp tục diễn biến khó khăn thì 23% doanh nghiệp chỉ có thể duy trì hoạt động tới hết quý 3/2023, 43% trụ được đến hết năm 2023.

Mặc dù vậy, một số ít doanh nghiệp chuyển mô hình kinh doanh sang mảng cho thuê mang lại mức doanh thu tốt, thậm chí tăng 200% so với quý 1/2022 và 150% so với cuối năm 2022.

Chính phủ đã ban hành hàng loạt chính sách giúp doanh nghiệp giãn, hoãn các khoản nợ, kéo dài thời hạn trả nợ như Nghị định 08/2023/NĐ-CP, Thông tư 02/2023/TT-NHNN,...

Tuy nhiên, VARS nhận định những chính sách này chỉ có tác động giúp các doanh nghiệp cầm chừng. Thêm vào đó, lãi suất vẫn ở ngưỡng cao đối với sức chịu đựng của doanh nghiệp dù đã giảm nhẹ vào đầu năm nay.

“Áp lực lãi suất khiến sức khỏe các doanh nghiệp vốn đã yếu lại ngày càng suy giảm. Bản thân doanh nghiệp hiện tại thiếu vốn để sản xuất, đầu tư, kinh doanh, trong khi doanh thu sụt giảm nhưng vẫn phải gồng mình gánh nhiều khoản chi phí”, báo cáo của VARS có đoạn.

Về giải pháp, VARS đề xuất theo từng nhóm doanh nghiệp khó khăn:

- Với các doanh nghiệp còn lực: Khẩn trương thí điểm phê duyệt, giải quyết trực tiếp các vướng mắc, đưa doanh nghiệp thoát khỏi trạng thái nguy hiểm. Ưu tiên các dự án cấp thiết, phù hợp với nhu cầu thực.

- Với các doanh nghiệp yếu, hết năng lực triển khai dự án nhưng đã hoàn thiện cơ bản những thủ tục pháp lý: Tổ chức các chương trình xúc tiến đầu tư, kết nối các chủ đầu tư với nhà đầu tư để kêu gọi đầu tư hoặc M&A.

- Với các doanh nghiệp có dự án tồn đọng nhiều vướng mắc, trong khi không còn lực triển khai dự án: Nhà nước có biện pháp hỗ trợ, thực hiện việc “mua lại” các dự án. Sau đó hoàn thiện thủ tục vướng mắc tồn tại rồi tiến hành đấu giá để lựa chọn nhà đầu tư mới.

Song song với đó, VARS đề xuất tiếp tục có các giải pháp nhằm tháo gỡ triệt để vướng mắc chung cho toàn thị trường bằng những nghị định, chính sách sát thực, cụ thể, nhằm đúng vấn đề thị trường đang trông đợi, đồng thời có chính sách hỗ trợ giãn thời gian nộp thuế doanh nghiệp & thuế TNCN, giảm thuế…