Đông Nam Á, một khu vực đang vật lộn với nhu cầu năng lượng leo thang và các cam kết về biến đổi khí hậu, đang chứng kiến sự quan tâm trở lại và ngày càng tăng đối với điện hạt nhân.
Một số quốc gia trong khu vực đang khám phá nguồn năng lượng carbon thấp này như một phương tiện để đa dạng hóa cơ cấu năng lượng, giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và cung cấp năng lượng cho các nền kinh tế đang phát triển của họ. Indonesia và Philippines đang đi đầu trong phong trào này, tích cực xây dựng kế hoạch cho các nhà máy điện hạt nhân (NPP) thương mại đầu tiên của họ. Điều này báo hiệu một sự thay đổi mô hình tiềm năng trong bức tranh năng lượng của khu vực.
Tuy nhiên, việc theo đuổi năng lượng hạt nhân ở hai nước này chứa đựng những phức tạp cố hữu và rủi ro đáng kể. Một sự căng thẳng xuất hiện giữa tham vọng đảm bảo an ninh năng lượng và khử carbon, với những cảnh báo rõ ràng từ tự nhiên, đặc biệt là liên quan đến sự bất ổn định về địa chất của khu vực.
Ông Gary Theseira, giám đốc của Climate Governance Malaysia, đã nhấn mạnh một cách nghiêm túc về sự cân bằng mong manh này. Ông chỉ ra rằng "Indonesia và Philippines đã bày tỏ ý định tham gia vào sản xuất điện hạt nhân mặc dù vị trí của họ ở các khu vực có sự bất ổn địa kiến tạo đáng kể và nguy cơ động đất và sóng thần cao". Lời cảnh báo chuyên môn này nhấn mạnh những thách thức sâu sắc mà các quốc gia này phải đối mặt khi "đùa với thiên nhiên".
Động lực phát triển điện hạt nhân không chỉ đơn thuần là về năng lượng; nó gắn bó sâu sắc với khát vọng phát triển quốc gia. Tuy nhiên, đối với các quốc gia nằm trên "Vành đai lửa" (chuỗi các núi lửa quanh lòng chảo Thái Bình Dương, nơi thường xảy ra động đất), con đường này là một cuộc đi dây đầy rủi ro giữa việc đạt được các mục tiêu phát triển và nguy cơ tiềm ẩn.
Indonesia và Philippines tiếp cận công nghệ hạt nhân tiên tiến
Quyết định theo đuổi hạt nhân trong những môi trường như vậy ngụ ý một phép tính rủi ro, nơi lợi ích phát triển được nhận thấy vượt trội, hoặc được hy vọng sẽ giảm thiểu, tiềm năng cho các sự kiện tự nhiên thảm khốc.
Sự quan tâm mạnh mẽ đến các Lò phản ứng Mô-đun Nhỏ (SMR) của cả Indonesia và Philippines có thể một phần được thúc đẩy bởi nhận thức rằng các thiết kế mới hơn, nhỏ hơn này cung cấp các tính năng an toàn nâng cao có thể giảm thiểu một số rủi ro địa chất cố hữu.
SMR được quảng bá với độ an toàn cao hơn, khả năng làm mát thụ động và diện tích xây dựng nhỏ hơn. Các quốc gia đối mặt với rủi ro địa chất cao có thể coi SMR là một cách tiếp cận công nghệ tiên tiến để "giảm thiểu rủi ro" cho điện hạt nhân, làm cho cuộc đánh cược trở nên dễ chấp nhận hơn.
Indonesia đã vạch ra một trong những kế hoạch phát triển điện hạt nhân mạnh mẽ nhất trong khu vực. Quốc gia này đặt mục tiêu nhà máy điện hạt nhân (NPP) đầu tiên đi vào hoạt động vào năm 2032 với công suất ban đầu là 250 MW, sau đó tăng mạnh lên 3 GW vào năm 2035, 9 GW vào năm 2040 và có khả năng đạt 35-42 GW vào năm 2060 từ hơn 20 NPP.
Cam kết này được thúc đẩy bởi hai yêu cầu cấp bách: kiềm chế lượng khí thải carbon tăng vọt từ ngành điện phụ thuộc vào than đá (tăng 86 triệu tấn CO2 từ năm 2013-2023 trong sản xuất điện) và đáp ứng nhu cầu năng lượng khổng lồ của nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á.
Còn Philippines tích cực theo đuổi năng lượng hạt nhân để tăng cường an ninh năng lượng, giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu (đặc biệt là than đá, chiếm 47% cơ cấu năng lượng), và giải quyết vấn đề giá điện cao (thuộc hàng cao nhất ASEAN ).
Việc mỏ khí Malampaya sắp cạn kiệt càng làm tăng tính cấp bách. Chính phủ đã công bố Lộ trình Năng lượng Hạt nhân vào năm 2024, đặt mục tiêu có NPP thương mại đầu tiên vào năm 2032 với ít nhất 1.200 MW, tăng lên 2.400 MW vào năm 2035 và 4.800 MW vào năm 2050. Một kế hoạch trước đó (năm 2008) dự kiến 2400 MWe vào năm 2034.
.jpg "Chứng khoán Việt Nam tăng mạnh, chung vui với thế giới")
