EVN kiểm soát tới 91,4% lượng điện thương phẩm trên thị trường, thị phần còn lại 742 doanh nghiệp chia nhau

Đây là nội dung được các khách mời đề cập trong cuộc Toạ đàm "Phát triển bền vững ngành điện – Những vấn đề đặt ra" do Cổng Thông tin Điện tử Chính phủ vừa tổ chức.

Mở đầu Tọa đàm, TS. Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, người điều phối chương trình đã đặt câu hỏi tới đại diện Bộ Công Thương, về việc EVN có phải là kênh phân phối, bán điện trực tiếp, duy nhất tới người tiêu dùng cuối cùng hay không?

Ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương cho biết), hiện nay, EVN không phải là đơn vị bán lẻ điện duy nhất trên toàn quốc. Bên cạnh EVN, chúng ta có 742 doanh nghiệp mua buôn và bán lẻ điện với thị phần chiếm khoảng 8,59%. Như vậy, thị phần theo sản lượng điện thương phẩm mà EVN bán cho các khách hàng sử dụng điện chiếm khoảng 91,4%.

Sắp tới, với việc mở rộng lộ trình thị trường điện sang cấp độ thị trường điện bán lẻ cạnh tranh tiếp tục sẽ có nhiều đơn vị mua buôn và bán lẻ điện để cạnh tranh với nhau trên thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. Do đó, khách hàng sẽ có nhiều lựa chọn hơn trong việc lựa chọn nhà cung cấp bán lẻ điện.

“Chúng ta đã có cơ chế mua bán điện trực tiếp từ tháng 7/2024 theo quy định của Nghị định 80 của Chính phủ”, ông Vũ nói.

Theo đó, khách hàng sử dụng điện lớn, họ có thể lựa chọn mua điện trực tiếp từ các đơn vị phát điện năng lượng tái tạo theo 2 hình thức: Một là mua điện qua lưới điện kết nối riêng do đơn vị phát điện năng lượng tái tạo xây và cung cấp điện trực tiếp cho khách hàng. Hai là mua bán điện trực tiếp nhưng qua lưới điện quốc gia thông qua thị trường điện giao ngay.

Đây là cơ chế đột phá giúp cho chúng ta tiến gần hơn đến thị trường bán lẻ điện cạnh tranh và cũng giúp cho khách hàng sử dụng điện, nhất là khách hàng sử dụng điện lớn, có nhiều lựa chọn hơn ngoài việc mua điện từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam như trước đây và cũng thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh, giúp phát triển các nguồn năng lượng tái tạo và giúp đạt được mục tiêu Net Zero vào năm 2050 như cam kết của Chính phủ đối với cộng đồng quốc tế.

“Có lẽ là như vậy đã rõ, hiện nay EVN không phải "một mình một chợ" và đã có những nhà cung cấp bán lẻ khác nữa, mặc dù tỉ lệ chưa cao”, TS. Nguyễn Sĩ Dũng nhấn mạnh lại phần trả lời của vị đại diện Bộ Công Thương.

Bổ sung ý kiến trên, Phó Tổng Giám đốc EVN Nguyễn Xuân Nam cho biết thêm, hiện nay, EVN không phải là đơn vị duy nhất bán lẻ điện cho khách hàng. Ngoài EVN, có các tổ chức mua buôn, bán lẻ, ví dụ như tại các khu đô thị, chung cư, khu công nghiệp, đơn vị quản lý lập ra một đơn vị mua buôn của EVN theo giá ưu đãi của Nhà nước rồi bán lại cho khách hàng trong khu vực đó, họ đưa ra định giá của đơn vị. Phần này EVN không kiểm soát được. Có hơn 700 tổ chức bán buôn, với sản lượng hệ thống chiếm hơn 8,59%. Do đó, nhiều khi có phản ánh nhưng không phải chỉ mình EVN bán điện mà còn các tổ chức khác, mà tổ chức khác EVN không quản lý được.

Trước đó, Trong Nghị quyết số 70 về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 vừa được Tổng Bí thư Tô Lâm ký ban hành, Bộ Chính trị yêu cầu đẩy mạnh cơ cấu lại ngành điện, tăng cường tính cạnh tranh, minh bạch và bền vững.

Đáng chú ý, Bộ Chính trị yêu cầu phát triển thị trường điện theo hướng tăng cường tính cạnh tranh, minh bạch, hiệu quả, đồng bộ với bảo đảm an ninh năng lượng, triển khai hiệu quả cơ chế mua bán điện trực tiếp. Đồng thời tăng quyền lựa chọn của khách hàng sử dụng điện trong việc tiếp cận và lựa chọn đơn vị cung cấp điện phù hợp với nhu cầu.

Bộ Chính trị cũng yêu cầu xây dựng và hoàn thiện hệ thống giao dịch điện, bao gồm cơ chế hợp đồng mua bán điện (PPA) minh bạch, ổn định, dài hạn, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhà đầu tư.

Doanh nghiệp tư nhân được khuyến khích tham gia vào các dự án đầu tư hạ tầng lưu trữ năng lượng như pin tích trữ, kho LNG, kho xăng, dầu cả trên đất liền và trên biển. Ngoài ra, cơ chế giá truyền tải điện phải đổi mới để thu hút khu vực tư nhân...