Trong suốt gần một thập kỷ, Elon Musk đã vẽ nên một bức tranh đầy tham vọng về tương lai của ngành công nghiệp ô tô. Thế nhưng gần đây, hàng loạt vụ kiện đã diễn ra, cả thẩm phán lẫn bồi thẩm đoàn đều phê phán Tesla khi quảng cáo công nghệ tự lái toàn phần tiên tiến để bán xe nhưng khi có chuyện thì lại chối bỏ trách nhiệm.
Bị kiện
Vào mùa thu năm 2016, Elon Musk từng khiến cả ngành ô tô chấn động khi tuyên bố mọi chiếc Tesla từ thời điểm đó sẽ được trang bị đầy đủ phần cứng để đạt tới "tự lái cấp độ 5" — mức cao nhất, nơi xe có thể vận hành hoàn toàn độc lập trong mọi điều kiện.
Trong tầm nhìn mà Musk phác họa, thế giới sẽ tràn ngập robotaxi, chủ xe có thể để chiếc Tesla của mình chạy kiếm tiền khi họ ngủ, mang về hàng chục nghìn USD mỗi năm. Đó không chỉ là lời hứa công nghệ, mà còn là một chiến dịch marketing táo bạo, khắc sâu hình ảnh Tesla như kẻ tiên phong của kỷ nguyên xe tự lái.
Chín năm sau, viễn cảnh ấy vẫn chưa thành hiện thực. Những chiếc Tesla ngày nay vẫn chỉ được xếp ở mức "cấp độ 2" — hỗ trợ lái và yêu cầu yêu cầu tài xế phải luôn đặt tay trên vô lăng và sẵn sàng kiểm soát xe bất cứ lúc nào.
Robotaxi thử nghiệm tại Austin vẫn cần người lái an toàn ở ghế trước và đội ngũ điều khiển từ xa can thiệp khi gặp tình huống khó. Trong khi đó, Waymo của Alphabet đã vận hành dịch vụ robotaxi thương mại ở nhiều thành phố lớn, trở thành minh chứng sống cho một lời hứa mà Tesla chưa thể thực hiện.
"Hiện tại, đã có những chiếc taxi robot thực sự chở người thật trên những con đường thực sự. Thế nhưng không chiếc nào trong số chúng là Tesla cả", Bryant Walker Smith, một nhà nghiên cứu về xe tự lái và giáo sư tại Đại học Nam Carolina, cho biết.
Vào tháng 7/2025, ông Smith đã làm chứng chuyên môn cho Sở Giao thông Vận tải California (DMV) trong vụ kiện chống lại Tesla.
Sự khác biệt rõ ràng giữa quảng cáo và thực tế này đã trở thành trọng tâm của hàng loạt rắc rối.
Giờ đây, những tuyên bố năm xưa đang trở thành mấu chốt trong hàng loạt vụ kiện. Tại San Francisco, một thẩm phán liên bang vừa cho phép khởi kiện tập thể đối với Tesla, cáo buộc Musk và công ty đã phóng đại khả năng tự lái của xe điện từ năm 2016.
Đây là một vụ kiện tập thể quy mô lớn đang được tiến hành, đại diện cho hàng nghìn người đã mua gói "Full Self-Driving" (FSD) với niềm tin vào lời hứa tự lái hoàn toàn. Những chủ xe FSD đã từ chối thỏa thuận trọng tài của Tesla từ năm 2017 đến giữa năm 2024.
"Những người vô tội đã phải trả giá bằng mạng sống của họ cho những lời nói dối của Elon Musk về phần mềm tự lái của Tesla", Dan O'Dowd, một người lâu năm chỉ trích những tuyên bố về xe tự lái của Elon Musk, cho biết.
Cùng lúc, phía DMV đang tìm cách đình chỉ giấy phép bán xe của Tesla tại bang này, cáo buộc công ty đã lừa dối người tiêu dùng. Những động thái này cho thấy vấn đề của Tesla đã vượt ra khỏi phạm vi các khiếu nại riêng lẻ và trở thành một cuộc đối đầu trực diện với cả hệ thống pháp luật.
Ở Florida, một bồi thẩm đoàn buộc Tesla bồi thường 243 triệu USD trong vụ tai nạn chết người năm 2019 khi Autopilot đang hoạt động. Và tại California, Sở Xe cơ giới (DMV) đang yêu cầu đình chỉ quyền bán xe của Tesla tại bang này vì quảng cáo gây hiểu nhầm.
Trong các phiên tòa, các luật sư của Tesla đã tìm cách bảo vệ những tuyên bố của Musk bằng lập luận rằng chúng chỉ là "lời nói khoa trương" (puffery)—những lời nói phóng đại không nên được hiểu theo nghĩa đen
Thế nhưng lời bào chữa này lại khó đứng vững trong ngành ô tô, nơi an toàn luôn là yếu tố sống còn, đồng thời gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các bồi thẩm đoàn và thẩm phán.
Một trong những phán quyết gần đây đã buộc Tesla phải bồi thường hàng trăm triệu đô la trong một vụ tai nạn chết người, nơi hệ thống Autopilot được cho là có vai trò. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy tòa án không còn chấp nhận lý lẽ của Tesla.
Thẩm phán và bồi thẩm đoàn ở các vụ kiện gần đây đã chỉ ra sự mâu thuẫn: Tesla vừa bán xe bằng hình ảnh "tự lái toàn phần", vừa chối bỏ trách nhiệm khi tai nạn xảy ra, cho rằng đây chỉ là công nghệ hỗ trợ lái.
"Tesla cái gì cũng muốn, vừa muốn bán xe bằng cách nói với mọi người rằng họ có thể lái xe bằng Autopilot và Tự lái hoàn toàn, nhưng sau đó khi có người chết, họ muốn nói rằng đó hoàn toàn là lỗi của người lái và Tesla chỉ tuyên bố rằng chiếc xe là công nghệ hỗ trợ lái xe," Missy Cummings, giáo sư Đại học George Mason và chuyên gia AI, người đã tư vấn cho NHTSA (Cơ quan an toàn giao thông đường cao tốc Mỹ) về xe tự hành, cho biết
Cái giá của tham vọng
Những rắc rối pháp lý này không chỉ là một gánh nặng tài chính, mà còn là một cú đánh mạnh vào uy tín của Tesla. Trong bối cảnh doanh số xe điện đang chậm lại, Tesla cần chứng minh mình là một công ty công nghệ thực thụ để duy trì vị thế dẫn đầu.
Tuy nhiên, khi các đối thủ như Waymo của Alphabet đã triển khai dịch vụ robotaxi thương mại tại nhiều thành phố, Tesla vẫn đang loay hoay với những cuộc thử nghiệm ban đầu và những nghi ngờ về tính an toàn.
Mặc dù các tác động tài chính của các vụ kiện đến nay chưa đủ để đe dọa sự tồn tại của Tesla, nhưng hậu quả về danh tiếng thì rõ ràng.
Nửa đầu năm 2025, doanh số xe điện của Tesla giảm 13% toàn cầu. Giá trị xe Tesla đã qua sử dụng cũng tụt dốc mạnh nhất trong số các thương hiệu lớn. Với giới đầu tư, cổ phiếu Tesla đã mất 20% từ đầu năm, phần nào phản ánh sự nghi ngờ đối với chiến lược tự lái mà Musk vẫn kiên trì theo đuổi.
Elon Musk từng nhiều lần bị chỉ trích vì đưa ra các dự báo quá lạc quan — từ tàu siêu tốc Hyperloop đến tấm lợp năng lượng mặt trời.
Tuy nhiên trong lần này, những "lời hứa" không thành về tự lái không chỉ gây thất vọng, mà còn kéo ông vào vòng xoáy pháp lý, mở ra nguy cơ phải đối mặt với các khoản bồi thường khổng lồ và sự giám sát chặt chẽ hơn từ cơ quan quản lý.
Thực tế này đang tạo ra một nghịch lý: trong khi Tesla muốn được coi là người tiên phong về công nghệ tự lái, các hệ thống pháp lý lại ngày càng buộc họ phải thừa nhận những giới hạn của công nghệ này. Những tuyên bố tự tin của Musk, từng là động lực thúc đẩy sự đổi mới, giờ đây đang trở thành gánh nặng pháp lý.
Quay trở lại câu chuyện tại California, vụ kiện của DMV dựa trên việc Tesla đã tuyên bố trên trang web của mình rằng các phương tiện "được thiết kế để có thể thực hiện các chuyến đi đường dài và ngắn mà không cần người lái phải thực hiện bất kỳ hành động nào."
Tesla phản bác rằng những tuyên bố này được bảo vệ bởi Tu chính án thứ nhất về quyền tự do ngôn luận, và các cảnh báo về việc người lái phải luôn chú ý là đủ để bác bỏ những cáo buộc gây hiểu lầm.
Dẫu vậy Tesla vẫn phải cập nhật mô tả trên trang web của mình về gói FSD. Mô tả mới làm rõ rằng hệ thống này "đòi hỏi sự giám sát tích cực của người lái và không làm cho chiếc xe trở nên tự hành."
Sự thay đổi này xuất hiện sau khi hội đồng quản trị Tesla đề xuất gói bồi thường trị giá 1 nghìn tỷ USD cho Elon Musk. Một trong những điều kiện của gói này là phải đạt được 10 triệu đăng ký FSD và 1 triệu robotaxi hoạt động trên đường.
Hành động thay đổi mô tả có thể được coi là một nỗ lực nhằm giảm thiểu rủi ro pháp lý trong tương lai, nhưng cũng là bằng chứng gián tiếp cho thấy những tuyên bố trước đây của họ có thể đã gây hiểu lầm.
Câu chuyện về Tesla và công nghệ tự lái là một lời nhắc nhở rằng trong thế giới công nghệ, lời hứa lớn cần đi kèm với trách nhiệm lớn. Khi khoảng cách giữa lời nói và hành động trở nên quá xa, hậu quả không chỉ là thất vọng mà còn là những vụ kiện tốn kém và sự mất mát niềm tin từ công chúng.
Trong báo cáo giá hàng tháng mới nhất, trang web mua xe iSeeCars lưu ý rằng những chiếc Tesla đã qua sử dụng đã mất giá trị thương hiệu nhiều nhất trong năm nay, giảm 5,3% trong tháng 7/2025.
Có lẽ, câu chuyện Tesla đang trải qua là một bài học đắt giá về ranh giới giữa tầm nhìn và ảo tưởng, giữa marketing táo bạo và trách nhiệm pháp lý. Với Elon Musk, hành trình biến "giấc mơ xe tự lái" thành hiện thực giờ đây không chỉ là vấn đề công nghệ, mà còn là cuộc chiến để lấy lại niềm tin đã mất.
*Nguồn: Fortune, BI
.png "Đô la Mỹ chạm đáy 7 tuần khi khả năng Fed cắt giảm lãi suất tăng mạnh")
.jpg "Startup pin Mỹ đóng cửa đầy tiếc nuối sau 12 năm vì không thể cạnh tranh với hàng Trung Quốc giá rẻ")
