Điều gì khiến chứng quyền thu hút nhà đầu tư?

Đối với nhà đầu tư mới, thị trường chứng khoán giống như một siêu thị tài chính với vô số “món” phải chọn. Nếu cổ phiếu là món ăn chính mà ai cũng quen thuộc, chứng quyền có bảo đảm (Covered Warrant – CW) lại giống một món “đậm vị” hơn: ít vốn, biên lợi nhuận lớn, tăng nhanh, nhưng rủi ro cũng… không hề nhẹ. Và trước khi xuống tiền, nhà đầu tư cần hiểu rõ bản chất sản phẩm này khác gì so với cổ phiếu thông thường.

Chứng quyền thực chất là gì?

Chứng quyền có bảo đảm là một sản phẩm phái sinh do công ty chứng khoán phát hành, dựa trên một cổ phiếu cơ sở. Khi mua chứng quyền, nhà đầu tư không sở hữu doanh nghiệp, không có quyền biểu quyết, không hưởng cổ tức, mà chỉ mua quyền được hưởng lợi từ biến động giá của cổ phiếu cơ sở trong một thời gian nhất định.

Có thể hình dung đơn giản: mua cổ phiếu là trở thành cổ đông – tham gia vào công ty; còn mua chứng quyền là “đặt cược có tính toán” rằng cổ phiếu sẽ tăng trong tương lai – nhưng không sở hữu gì ngoài kỳ vọng đó. Chính vì vậy, chứng quyền phù hợp với người muốn tối ưu hoá lợi nhuận trong ngắn hạn hơn là nắm giữ dài hạn.

Điểm khác biệt lớn nhất so với cổ phiếu

Sự khác biệt đầu tiên và dễ thấy nhất chính là thời hạn. Cổ phiếu có thể nắm giữ bao lâu tùy ý nhà đầu tư, nhưng chứng quyền có ngày đáo hạn cố định, thường từ 3 đến 24 tháng. Sau thời điểm này, nếu cổ phiếu cơ sở không đi đúng kỳ vọng, chứng quyền có thể mất toàn bộ giá trị. Cảm giác này giống như mua một tấm vé có hạn sử dụng – nếu không dùng đúng thời điểm, tấm vé sẽ… vô nghĩa.

Khác biệt thứ hai là mức độ biến động. Giá chứng quyền phản ứng nhanh và nhạy hơn cổ phiếu vì ngoài yếu tố giá cơ sở, nó còn bị chi phối bởi thời gian còn lại trước đáo hạn và biến động thị trường chung. Điều đó khiến chứng quyền có thể tăng gấp đôi, gấp ba chỉ trong một nhịp tăng mạnh, nhưng cũng có thể giảm rất sâu nếu xu hướng đảo chiều.

Cổ phiếu có thể giảm nhưng vẫn còn giá trị nội tại, trong khi chứng quyền có khả năng về 0, một điểm mà nhà đầu tư mới phải nhìn thẳng trước khi xuống tiền. Nếu cổ phiếu là ngựa thuần chủng, thì chứng quyền là ngựa đua — tốc độ cao, cảm giác mạnh, nhưng đòi hỏi kỹ năng kiểm soát tốt hơn rất nhiều.

Chứng quyền phù hợp với kiểu nhà đầu tư nào?

Chứng quyền không phải sản phẩm dành cho tất cả mọi người. Nó phù hợp với nhà đầu tư có kinh nghiệm theo dõi thị trường, chấp nhận rủi ro cao, giao dịch ngắn hạn và có kỷ luật rõ ràng. Ngược lại, những ai mới tìm hiểu, ít thời gian theo dõi bảng điện hoặc thích sự an toàn thì nên bắt đầu bằng cổ phiếu cơ sở trước, thay vì bước vào sản phẩm có độ biến động cao ngay từ đầu.

Trong mọi trường hợp, câu hỏi quan trọng nhất trước khi mua chứng quyền không phải là “Lãi được bao nhiêu?” mà là: “Nếu mất 100% số vốn bỏ vào CW này, mình có chấp nhận được không?” Khi trả lời được câu hỏi đó bằng lý trí, nhà đầu tư mới thực sự sẵn sàng tham gia sân chơi này.

Tóm lại, chứng quyền không xấu, cổ phiếu không hẳn an toàn hơn; tất cả đều là công cụ. Vấn đề nằm ở mục tiêu, kinh nghiệm và khả năng chịu rủi ro của từng người. Nếu cổ phiếu là hành trình đường dài để xây tài sản, thì chứng quyền là chuyến đua tốc độ, dành cho người biết mình đang làm gì.

Trong đầu tư, điều quan trọng không phải là “chọn đúng sản phẩm”, mà là hiểu rõ sản phẩm mình chọn. Khi nắm chắc bản chất chứng quyền, nhà đầu tư sẽ bớt FOMO, bớt kỳ vọng ảo và có quyết định tỉnh táo hơn trên thị trường.